شرط خوش‌بینی به نتایج آلماتی

غرب اما گفته است که توپ در زمین ایران است و ایران باید گام اول را برای اعتمادسازی و رفع نگرانی جامعه بین‌المللی بردارد. این تازه‌ترین اظهارات سخنگوی کاترین اشتون است که جو بایدن معاون پرزیدنت اوباما هم در اظهارات مشابهی سخنان بایدن را به نوعی تکمیل کرده و اگرچه که می‌گوید کشورش برای مذاکرات صلح‌آمیز آمده اما ایالات متحده همچنان گزینه نظامی را روی میز دارد. از این اظهارات چنین به نظر می‌رسد که گویا غرب پس از گذشت یک هفته از مذاکراتی که نمایندگان آنها، آن را مفید و اولین گام سودمندی ارزیابی کردند، قدری فاصله گرفته اند و این تغییر لحن در اظهارت جدید آنها به چشم می‌خورد. هرچند که از ابتدا هم لحن طرف ایرانی در ارزیابی نسبت به نتایج مذاکرات صراحت بیشتری داشت و نمایندگان شش کشور سعی کردند تا محتاطانه‌تر در این زمینه موضعی را اتخاذ کنند. با این حال وزیر امور خارجه ایران همچنان نسبت به آینده این گفت‌وگوها خوش‌بین بوده و از کاستن تدریجی تحریم‌ها هم سخن گفته است. موضوعی که سخنگوی اشتون عملیاتی شدن آن را به برداشتن گام‌های عملی از سوی ایران مشروط کرده است. از سوی دیگر، اما رامین مهمانپرست هم اگرچه بر اظهارات صالحی انگشت تاکید گذاشته ولی او هم این خوش بینی را مشروط کرده است. مهمانپرست گفته که مذاکرات آلماتی گام اول است و در نشست‌های بعدی باید نتایج به تدریج مورد قبول طرفین قرار بگیرد. سخنگوی وزارت امور خارجه البته تلویحا به بیان کلی پیشنهاد‌های 1+5 در جریان مذاکرات هم پرداخت. پیشنهادهایی که روسای تیم‌های مذاکره‌کننده هسته‌ای یعنی جلیلی و اشتون از پرداختن به آن خودداری کردند، اما برخی دیپلمات‌ها به بیان آن پرداخته و گفتند که قرار نیست فعالیت هسته‌ای ایران به طور کامل تعلیق شود به ویژه در سایت فردو و غنی‌سازی اورانیوم تا سطح 20 درصد. مهمانپرست هم با تاکید بر اینکه پیشنهادهای غرب این بار در مغایرت با به رسمیت شناختن حقوق ایران نبوده آن را نشانه‌ای از چشم انداز مثبت مذاکرات قلمداد کرده است. با این حال مایکل مان سخنگوی کاترین اشتون به خبرگزاری آلمان گفته است که «ایران باید به منظور لغو تحریم‌ها علیه این کشور گام‌های عملی در ارتباط با برنامه هسته‌ای خود بردارد.» به گزارش ایلنا او تاکید کرده که توپ همچنان در زمین ایران است تا گام اولیه را برای اعتمادسازی و رفع نگرانی‌های جامعه بین‌الملل برداشته و اطمینان دهد که برنامه هسته‌ای این کشور صرفا اهداف مسالمت‌آمیز دارد. سخنگوی اشتون اضافه کرده است: «آنچه ما نیاز داریم این است که ایران پاسخ مثبت بدهد که به‌نظر می‌رسد داده‌اند و آن را در عمل نشان دهند.» از سوی دیگر جو بایدن، معاون رییس‌جمهور آمریکا که در اجلاس آیپک (بزرگ‌ترین سازمان حامی اسرائیل در آمریکا) سخنرانی می‌کرد، اگرچه تاکید کرد که هنوز برای موفقیت مذاکرات و یافتن راهکاری دیپلماتیک در پرونده هسته‌ای ایران زمان و فضای کافی وجود دارد اما گفت که «پنجره دیپلماسی در حال بسته شدن است». به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از رویترز، «جو بایدن» در عین حال تصریح کرد که «آمریکا دنبال جنگ نیست» و خواستار مذاکرات مسالمت‌آمیز با ایران است. ولی همه گزینه‌ها از جمله اقدام نظامی روی میز وجود دارد. او در صحبت‌های خود با بیان اینکه دولت آمریکا از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای جلوگیری می‌کند، گفت: رییس‌جمهور بلوف نمی‌زند و نمی‌تواند هم که این کار را بکند. رییس‌جمهور «باراک اوباما» بلوف نمی‌رند. علاوه بر اظهارات بایدن و مان، وزیر امور خارجه ایالات متحده جان کری به همراه سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان هم در کنفرانسی مطبوعاتی تاکید کردند که پنجره دیپلماسی تا ابد بازنمی ماند. عربستان در این نشست ایران را به وقت کشی برای ادامه برنامه هسته‌ای خود متهم کرد. هرچند که مهمانپرست در نشست خود نسبت به این ادعاها خاطرنشان کرد که اظهارات برخی از مقامات کشورهای منطقه همخوانی با واقعیت‌های کشور ما و فضای مذاکرات با1+5 و چشم‌انداز آن ندارد. با این حال از این اظهارات چنین برداشت می‌شود که غرب توپ ادامه مذاکرات و چگونگی ادامه آن را به زمین ایران انداخته است و ایران هم در سوی دیگر ماجرا همه چیز را منوط به توافق طرفین در ادامه مذاکرات در روزهای 27 و 28 اسفند و نشست 16 فروردین آلماتی کرده است. اگرچه رامین مهمانپرست در تمام طول آخرین نشست خود با خبرنگاران در سال 91 هم بر این موضوع تاکید کرد. او در این نشست گفت که ورود 1+5 به مذاکرات با تغییراتی که در مورد فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز کشور ما به همراه داشت، درست است که کاملا در جهت خواسته‌های ایران قرار ندارد، اما می‌تواند بیشتر به آن سمت حرکت کند و در ادامه این تصمیماتی که برای رسیدن به تفاهم گرفته می‌شود، کامل شود و چشم‌انداز روشنی داشته باشد البته این به نوع ادامه کار و رویکرد منطقی که باید حاکم باشد و گام‌هایی که دو طرف باید همزمان و هم‌وزن بردارند بستگی دارد. سخنگوی دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: ما آماده مذاکرات جدی و رفع نگرانی‌ها بر اساس توافق دو طرف هستیم. سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین درباره اظهارات اخیر علی اکبر صالحی، درباره لغو تدریجی تحریم‌ها چنین توضیح داد: پیشنهادهای 1+5 منطقی‌تر از گذشته طرح شد. البته این گام اول است باید در نشست کارشناسان فنی که برگزار می‌شود و همچنین اجلاس بعدی در آلماتی، نظرات طرفین مطرح شود، بحث‌ها دنبال شود تا به تدریج به نتیجه مورد قبول طرفین برسد. مهمانپرست تاکید کرد: برای اینکه به نقطه نهایی برسیم باید گام‌های مختلفی به صورت متقابل، همزمان و هم وزن برداریم. طبیعی است در هر گامی بخشی از اقدامات کشور ما در جهت رفع ابهامات و بخشی از آن از جانب طرف مقابل برای رفع فشارها و اقدامات نادرستی که صورت گرفته، نتایج مذاکرات خواهد بود. بنابراین در یک تفاهم کلی در این جهت در اجلاس آلماتی بحث شد. مذاکرات ادامه دارد و در ادامه متقابلا در قبال رویکرد طرف مقابل اقدامات مناسبی از جانب نمایندگان کشور ما صورت خواهد گرفت. مهمانپرست گفت: اظهارات آقای صالحی درباره کاهش تدریجی تحریم‌ها بر اساس فضای مذاکرات، رویکرد 1+5 و چشم‌انداز این نشست‌ها بوده است و نشان دهنده این است که اگر در چنین فضایی با رویکرد منطقی مذاکرات ادامه پیدا کند در ادامه آن تحریم‌ها از بین خواهد رفت. محتوای بسته مهمانپرست درباره علت این خوش‌بینی هم توضیحاتی داد که به نوعی اشاره به فحوای بسته پیشنهادی غرب بود. او گفت: در مذاکرات قبل اگر همواره بر تعطیلی فعالیت‌های هسته‌ای ما تاکید می‌شد و یا موضوعات مشخصی را به عنوان پیش شرط تعیین می‌کردند که از نظر ما غیرمنطقی بود و اجازه‌ ادامه‌ مذاکرات را به ما نمی‌داد این بار تفاوت محسوسی در پیشنهادهای کشورهای 1+5 وجود داشت که در مغایرت حقوق اساسی کشور ما برای داشتن فعالیت‌های هسته‌ای صلح آمیز نبود و می‌توانست فضایی را برای بررسی پیشنهادها و ادامه‌ همکاری‌ها ایجاد کند. این فضا از دید ما و کشورهای 1+5 و خانم اشتون مثبت تلقی شد. وی تاکید کرد:‌ اگر این رویکرد منطقی دنبال شود و کامل گردد، می‌تواند به تفاهمی که مورد توافق طرفین است، برسد. واکنش به اظهارات آمانو رامین مهمانپرست در بخش دیگری از کنفرانس به اظهارات جدید آمانو مبنی بر عدم پیشرفت در مذاکرات با ایران و درخواست بازدید فوری از سایت پارچین هم واکنش نشان داد. او با اشاره به موضوع پارچین گفت: این یکی از موضوعاتی است که در مذاکرات با آژانس قبلا مطرح شده و مذاکرات در حال دنبال شدن است. ممکن است اختلاف نظر‌های جزئی وجود داشته باشد که در ادامه مذاکرات به آن خواهیم پرداخت. مجموعه مذاکرات ما با آژانس در کنار مذاکراتی که با 1+5 داریم به سمت مثبتی رو به حرکت است و نتایج تاکنون بهتر از گذشته دنبال شده است و می‌تواند در چارچوب کاملی به هم مرتبط باشد و به نتیجه هم برسد؛ اما باید اقدامات طرفینی باشد. یک طرف آن باید به رسمیت شناختن حقوق کامل هسته‌ای کشور ما که برای اهداف صلح‌آمیز است، باشد.