به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد، سفر ایرانیان به ترکیه در روزهای پایانی سال 2019 در حالی افزایش یافت و مرز 5 میلیون نفر را رد کرد که این آمار بهار امسال افت قابلتوجهی را ملاحظه کرده بود. در غیاب آمارهای تفکیکی نمیتوان گفت که چه درصدی از این گردشگران به قصد گردشگری وارد ترکیه شده و چه تعداد هم در جستوجوی اقامت دائم و موقت هستند. «رقیه حاتمیپور»، مدیرعامل یک هلدینگ گردشگری ترکیه را مقصدی محبوب نهتنها برای ایرانیان، بلکه برای سایر گردشگران جهانی میخواند و میگوید که ترکیه با برنامهریزی مشخصی توانسته است جذابیتهایی را برای گردشگران تعریف کند که موردپسند همه واقع شود؛ با این حال آنچه در مورد افزایش حضور ایرانیها در ترکیه میتواند مورد ملاحظه قرار بگیرد، ورود گردشگران ایرانی به مقصد این کشور و به قصد خرید خانه یا آپارتمان است. حاتمیپور با توجه به این مساله هشدار میدهد که با توجه به تغییر موضع دولتمردان ترکیه در شرایط اقامت موقت سال 2020، میلیاردها دلار ایرانیانی که در این کشور صرف خرید آپارتمان و خانه شده، ممکن است دچار آیندهای مبهم شود.
بر اساس اعلام فرماندار شهر استانبول ترکیه، در ۱۰ ماهه نخست سال جاری میلادی (۲۰۱۹) آمار ورود گردشگران خارجی به شهر استانبول به رقم ۱۲ میلیون و ۶۹۰ هزار و ۳۷۶ نفر رسیده است. به نقل از «عصر ایران» از سیانان ترک، به گفته فرماندار استانبول، پس از آلمانیها گردشگران ایرانی در جایگاه دوم هستند و در ۱۰ ماهه نخست سال جاری میلادی ۷۷۴ هزار و ۶۸۲ گردشگر ایرانی وارد استانبول شدهاند. وزارت گردشگری ترکیه ماه گذشته نیز با ارایه آماری از میزان ورود گردشگران خارجی به ترکیه در ۹ ماهه نخست سال جاری میلادی، اعلام کرده بود گردشگران ایرانی پس از آلمانیها بیشترین تعداد گردشگران خارجی شهر استانبول بودهاند و پس از ایرانیها، روسها در جایگاه سوم هستند. این در حالی است که آمار اردیبهشت سال جاری نشاندهنده کاهش سفر ایرانیها به ترکیه بود. طبق آماری که اردیبهشت امسال از سوی سفیر ترکیه در ایران مطرح شده بود، 700 هزار و 711 ایرانی در پنج ماه نخست سال 2019 به ترکیه سفر کردند. این عدد در مدت زمان مشابه سال گذشته 980 هزار و 103 نفر بوده و به معنای کاهش 28 درصدی است. با این حال اتحادیه آژانسهای مسافرتی ترکیه از هدفگذاری برای جذب 5/2 میلیون ایرانی تا پایان سال 2019 خبر داد. امری که در آخرین ماههای سال 2019 میلادی محقق شد تا جایی که «دیلیصاباح ترکیه» در دسامبر 2019 خبر از ورود 5 میلیون گردشگر ایرانی به ترکیه داد و گفت دولتمردان ترک میخواهند در سال جدید میلادی این آمار را به 6 میلیون نفر برسانند. در این گزارش نقل شده بود که در میان شهرهای ترکیه، وان به یکی از محبوبترین مقصدهای گردشگری خرید بدل شده است تا جایی که در ایام تعطیلات رسمی کشور ایران، ظرفیت هتلهای این شهر 100 درصد اشغال میشوند.
نکته قابلتوجه در این آمار مرز نامشخص میان ایرانیهایی است که به مدت کوتاه و به قصد گردشگری وارد کشور ترکیه میشوند و افرادی که به قصد اقامت در این کشور خانه میخرند. رویترز سه ماه پیش در گزارشی از افزایش دو برابری خرید خانه در ترکیه توسط ایرانیان در هشت ماهه اول سال 2019 خبر داده بود. به گزارش «ایسنا» به نقل از مرکز آمار ترکیه، در نیمه نخست سال ۲۰۱۹، تعداد کل خانههای فروخته شده در ترکیه معادل ۵۰۵ هزار و ۷۹۶ واحد بوده است که از این تعداد، ۱۹ هزار و ۹۵۲ واحد خانه توسط اتباع خارجی خریداری شده است. این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۶۹ درصد افزایش داشته است.
به گفته این مرکز، در ماه ژوئن ۶۱ هزار و ۳۵۵ واحد مسکونی در ترکیه فروخته شده است که از این بین، ۱۶.۴ درصد کل معاملات در استانبول صورت گرفته است. در این ماه 2 هزار و 689 واحد مسکونی به خارجیها فروخته شده است که در مقایسه با ژوئن سال قبل ۳۰.۵ درصد بیشتر شده است. اتباع عراقی با خرید ۴۲۹ خانه بزرگترین گروه خریدار مسکن ترکیه بودهاند و ایرانیها با ۴۱۵ واحد، روسها با ۱۹۰ واحد، آلمانیها با ۱۲۶ واحد، انگلیسیها با ۱۱۳ واحد و کویتیها با ۱۱۲ واحد به ترتیب دومین تا ششمین گروه بزرگ خریدار مسکن در ترکیه بودهاند. طبق قوانین جدید، اتباع خارجی با خرید خانهای به ارزش ۲۵۰ هزار دلار و بالاتر میتوانند شهروندی و تابعیت ترکیه را به دست آورند. از زمان تصویب این قانون خرید خانه توسط خارجیها رونق زیادی گرفته است.
دلیل افزایش آمار گردشگران ایرانی در ترکیه چیست؟
استراتژیها و سیاستهای ترکیه در جذب گردشگران خارجی که مورد پسند همه گردشگران جهان است، به زعم «رقیه حاتمیپور» از مهمترین دلایل استقبال گردشگران ایرانی از این کشور است. وجود برنامههای تفریحی و گردشگری، پذیراییهای 24 ساعته در هتلها و دیگر خدمات تفریحی و رفاهی عاملی است که نه تنها ایرانیها، بلکه اروپاییها و ساکنان کشورهای اسکاندیناوی را جذب ترکیه کرده است. حاتمیپور معتقد است استانبول تنها مقصد گردشگری ایرانیها در ترکیه نیست و شهرهایی مثل آلانیا، ازمیر و وان نیز در زمره مقاصد گردشگری ایرانیان قرار میگیرند. در واقع آنها در جستوجوی امکانات گردشگری که در کشور خود ندارند به این مقاصد سفر میکنند. با این حال حاتمیپور خرید خانه در ترکیه را در افزایش این آمار ورود گردشگران ایرانی به استانبول بیتاثیر نمیداند و میگوید: «متاسفانه با تبلیغات صورت گرفته و با توجه به شرایطی که ما در حال حاضر داریم، افراد باهوش و دولتهایی که از هوش اقتصادی بالایی برخوردارند، برای جیب متقاضیان زمینهسازی و برنامهریزی میکنند.» او به تبلیغات گسترده و اغراق شده خرید آپارتمان در ترکیه اشاره میکند و میگوید: «برخی از تبلیغات چنان غلو میکنند که میگویند اگر در ترکیه خانه بخرید بعد از 45 روز کارت شهروندی خواهید گرفت و بعد از آن هم ویزای اروپا و متاسفانه آمار بالای خرید خانه در ترکیه توسط ایرانیها موید این نکته است که این تبلیغات توانسته اثر خود را بگذارد.» موضع دولت ترکیه درمورد نحوه اقامت موقت ایرانیها در این کشور تغییر کرده است و اگر تا پیش از این ایرانیها میتوانستند بعد از ورود به ترکیه، سه ماه اقامت موقت با یک رفت و برگشت داشته باشند و بعد این اقامت موقت را تمدید کنند، در برنامه سال 2020 اگر در طول سه ماه اقامت موقت در ترکیه، از این کشور خارج شوند تا یک سال اجازه اقامت در ترکیه را نخواهند داشت. حاتمیپور این تغییر موضع را «محدودیتی سنگین» برای آن دسته از افرادی میداند که به تبعیت از فشار تبلیغات، میلیونها دلار صرف خرید خانه در ترکیه کردهاند: «تبلیغات و توسل به جذابیتهای گردشگری که در کشور ما وجود ندارد متاسفانه منجر به این امر شده است، اما ایرانیها باید بدانند ترکیه و دوبی و گرجستان اروپا نیستند، نمیتوان تمام قراردادها و اسناد مالکیتی در این کشور را غیرقابل اعتماد خواند با این حال بسیاری از این تبلیغات واهی واقعا خیانت میکنند.»