من در سراسر دنیا کلاس های مدیریت و رهبری کسب و کار برگزار می کنم. براساس تجربه شخصی ام بسیاری از مدیران و کارآفرینان نسبت به اهمیت این امر بی توجه هستند. به همین دلیل نیز در اغلب موارد آنها به سرعت با شکست مواجه می شوند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از فرصت امروز، جالب اینکه بسیاری از مدیران تحصیلکرده در زمینه مدیریت نیز نسبت به اهمیت تفکر انتقادی بی توجه هستند. در دانشگاه ها و مراکز آموزشی نیز این امر اغلب مورد غفلت واقع می شود. تفکر انتقادی در دنیای امروز یک مزیت انکارناپذیر محسوب می شود. پرسش نخست در مواجهه با این ادعا مربوط به چرایی این امر است.
در وهله نخست اجازه دهید به تعریف مفهوم تفکر انتقادی بپردازیم. با توجه به دیکشنری کمبریج این مفهوم به معنای فرآیند تفکر دقیق پیرامون یک موضوع یا ایده بدون دنباله روی از احساسات یا تاثیرپذیری از عقاید قبلی است. بدون شک تعریف کمبریج دقت لازم را دارد، با این حال من تعریف ساده تری داریم. بر این اساس تفکر انتقادی تامل درباره شیوه تفکرمان است. چند سال پیش یکی از مراجعه کنندگان من از هدف کاری اش برای دستیابی به جایگاه نایب رئیسی با من صحبت کرد. وقتی من از دلیل تمایل وی به این هدف پرسیدم، پاسخ وی جالب بود: «چون دفتر نایب رئیس در موقعیت مکانی عالی قرار دارد.» بدون تردید تلاش برای دستیابی به یک جایگاه کاری باید به خاطر دلیلی بسیار بیشتر از موقعیت مناسب دفتر کاری باشد. به نظر من از طریق تقویت توانایی تفکر انتقادی امکان فعالیت بهتر به عنوان یک کارآفرین و مدیر وجود دارد. درست به همین خاطر در ادامه این مقاله قصد بررسی چند راهکار مناسب در زمینه تقویت این توانایی را دارم.
1. ضرورت یادگیری اصول پایه ای
یکی از مزیت های اصلی جهان مدرن امکان دسترسی به منابع اطلاعاتی متنوع به صورت آنلاین است. امروزه امکان مشاهده محتوای سایت هر برندی و جست وجوی مقالات مختلف در زمینه های مورد علاقه مان وجود دارد. در زمینه تفکر انتقادی فعالیت سایت های مختلف محدودتر از سایر موضوعات است، با این حال در همین وضعیت نیز امکان یافتن نمونه های مناسب وجود دارد. سخنرانی های تد (TED Talks) یکی از بهترین نمونه ها در زمینه دسترسی به منابع و اطلاعات مناسب در زمینه تفکر انتقادی است. نکته جالب در مورد این سخنرانی ها استفاده از بهترین کارشناس ها در هر زمینه است. به این ترتیب مخاطب امکان استفاده از آخرین دستاوردها و اطلاعات حوزه مورد نظر از زبان کارشناس های ماهر را خواهد داشت. علاوه بر سخنرانی های آنلاین و رایگان موسسه سخنرانی های تد اقدام به برگزاری های کلاس نیز می کند. این کلاس ها در دو نوع متفاوت ساماندهی می شود. در حالت نخست پس از ثبت نام امکان حضور در محل برگزاری کلاس را خواهیم داشت. بدون تردید این امر برای کارآفرینان سراسر دنیا امکان پذیر نیست. به این ترتیب کلاس های آنلاین به عنوان گزینه دوم مطرح می شود. کلاس های آنلاین دقیقا ساختاری مشابه کلاس های حضوری دارد، با این تفاوت که استاد و اعضای کلاس از طریق اینترنت با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند. استفاده از سخنرانی های رایگان و کلاس های تد بسیاری از مشکلات و پرسش های ما در زمینه تفکر انتقادی را حل خواهد کرد. اگر به دنبال یادگیری نکات بیشتر در این زمینه هستید، مطالعه کتاب هایی نظیر «تفکر سریع و آهسته» اثر دانیل کاهنمن و «تفکر انتقادی» اثر جاکو بابیب و ری مانسون مفید خواهد بود.
2. کمک به اعضای تیم شرکت برای یادگیری تفکر انتقادی
اگر شما در نقش مدیر یک شرکت هستید، به کارمندان تان نحوه استفاده از مفهوم تفکر انتقادی را یاد دهید. وقتی تمام اعضای یک شرکت مهارت تفکر انتقادی را داشته باشند، کارها بسیار راحت تر پیش می رود. دلیل اصلی اتلاف زمان و بودجه بسیاری از شرکت ها عدم آگاهی کارمندان شان از شیوه های تفکر انتقادی است. همانطور که در بخش قبل عنوان کردم، استفاده از مقالات و سخنرانی های مختلف در زمینه تفکر انتقادی نیازمند اختصاص زمان مشخصی در طول روز نیست. به این ترتیب کارمندان شرکت در زمان های استراحت یا پس از کار امکان مطالعه در مورد این مفهوم را خواهند داشت. یکی از ویژگی های هر مدیر موفقی امکان تاثیرگذاری بر روی کارمندان است، بنابراین تمام تلاش تان در زمینه ترغیب کارمندان به یادگیری تفکر انتقادی را انجام دهید. در این راه تعیین تشویق های مختلف برای کارمندان مناسب خواهد بود. به این ترتیب کارمندان هرچه بیشتر به یادگیری تفکر انتقادی علاقه مند خواهند شد.
3. یادداشت برداری روزانه
آلبرت اینشتین، استیو جابز، جان آدامز، بن فرانکلین و آریانا هافینگتن شماری از کارآفرینان و افراد موفق هستند که به یادداشت برداری روزانه عادت داشتند. آنها تاثیر این اقدام بر روی موفقیت خود را انکارناپذیر عنوان کرده اند، با این حساب پیروی از الگوی آنها مفید خواهد بود با این حال یادداشت برداری چه ربطی به تفکر انتقادی دارد؟ نکته مهم امکان مشاهده دوباره یادداشت ها و تفکر بیشتر درباره موضوعات مختلف است. به طور معمول در طول روز امکان تامل کافی و عمیق به نکات مختلف وجود ندارد، با این حال پس از پایان روز و به هنگام استراحت زمان کافی برای انجام این کار وجود خواهد داشت. یکی از پیش نیازهای اصلی در زمینه تامل انتقادی پیرامون موضوعات مختلف یادداشت برداری از آنهاست. به این ترتیب دیگر اتفاق های طول روز را فراموش نخواهیم کرد. در بسیاری از موارد ایده های مختلف در ذهن ما چندان واضح نیستند، با این حال در صورت نگارش آنها امکان مشاهده شان به صورت دقیق تر وجود خواهد داشت.
4. پیش فرض ها را به پرسش بگیرید
یکی از بخش های تفکر انتقادی طرح پرسش های اساسی در مورد پیش فرض های مان است. به هر حال گاهی اوقات پیش فرض های اصلی ما غلط یا نادرست هستند. به این ترتیب بازنگری انتقادی آنها فرصت جایگزینی شان با نمونه های بهتر را فراهم می کند. به نظر من همیشه پرسش های انتقادی را خودتان طرح کنید. هیچ کس به اندازه شما به وضعیت شرکت تان آگاه نیست. نمونه های مناسب پرسش های انتقادی به شرح ذیل است: آیا پیش فرض های من هنوز معتبر هستند؟ چرا این پیش فرض ها را انکارناپذیر می دانم؟ ریشه پیش فرض های من در کجاست؟ بررسی این پرسش ها معمولا نقش سازنده ای در زمینه بهبود وضعیت فعالیت و مدیریت ما خواهد داشت.
