اقتصاد آنلاین – فاطمه اکبرخانی؛ صنعت گچ یکی از صنایعی است که به لحاظ کاربرد بالا در بخش ساخت‌و ساز، ارتباط بالایی با بازار مسکن دارد و از آن‌جا که مدتی است این بازار دچار رکود و فراز و نشیب شده است، صنعت گچ نیز در بی رمقی به سر می‌برد.
ایران، از لحاظ ذخایر معادن گچ در وضعیت بسیار خوبی قرار دارد و علاوه بر غنی بودن در بخش ذخایر، از لحاظ پراکندگی نیز در سطح بالایی قرار دارد؛ اما متاسفانه علاوه بر این مزایا و با وجود این که ذخایر گچ در عمق کمی نیز قرار دارند میزان بهره‌برداری از معادن گچ به میزان مطلوب نبوده است.
10کشور اول تولیدکننده
طبق اطلاعات به دست آمده از بخش صنایع معدنی وزارت صنعت، تا کنون به طور کل 150میلیارد تن گچ در سراسر دنیا تولید شده که سهم ایران حدود 9.5درصد است.
بر اساس این آمار، ایران بعد از چین دومین کشور تولیدکننده این ذخیره گران‌بها است و کشورهای اسپانیا، تایلند، آمریکا، ژاپن، ایتالیا، مکزیک، استرالیا و ترکیه به ترتیب دیگر کشورهای تولید کننده گچ هستند.
در کشور نیز 380 واحد تولید کننده گچ وجود دارد که تنها 180واحد آن فعال و عمده‌شان سنتی هستند و حدود 3600نفر به طور مستقیم در این صنعت کار می‌کنند.
میزان تولید گچ بنایی، در کشور از سال 95 تا 97 به طور میانگین حدود 11میلیون تن برآورد شده است.
موانع و مشکلات صنعت
کاهش نقدینگی و عدم توانایی مالی در جهت تامین سرمایه مورد نیاز جهت بازسازی و نوسازی واحد‌ها، بالا بودن نرخ بهره تسهیلات بانکی برای تولیدکننده‌ها، نوسان و افزایش قیمت انرژی، افزایش هزینه حمل‌و نقل جاده‌ای و عدم دسترسی مناسب به شبکه‌های ریلی، عدم وجود کنسرسیوم‌های صادراتی و رکود بازار از جمله مشکلات عمده این صنعت محسوب می‌شود.
نوسان ارز معضل اصلی صنعت سفید
در کنار مشکلات گفته شده، صنعت گچ و همچنین استفاده از آن به عنوان یک محصول تجاری، ارتباط زیادی با نرخ ارز دارد و از آن جا که بازار ارز نیز با نوسانات بالایی همراه بوده، این صنعت سفید را با شرایط خاکستری رو به رو کرده است.
گچ مانند بسیاری از مواد معدنی، حمل‌ونقل سنگین و ماشین‌آلات تولیدی به دلیل قدیمی بودن هزینه انرژی مصرفی بالایی دارند؛ از این رو با وجود نیاز کشورهای همسایه به این صنعت، به دلیل پایین بودن فناوری و بهره‌برداری داخلی بازراهای صادراتی را از دست داده و به کشورهای دیگر از جمله ترکیه واگذار کرده‌ایم؛ البته لازم به ذکر است که طبق آخرین آمار از صنایع معدنی، صادرات گچ در سال 97 حدود یک میلیون و 300هزار تن به ارزش مالی تقریبا 24میلیون دلار بوده است.
راهکار‌های ارتقاء سیاست‌های صادراتی
در بین تمام مشکلات گفته شده، صنایع معدنی راهکارهایی از جمله تسهیل انتقال وجه ارز حاصل از صادرات، ارتقاء تقویت سطح همکاری دیپلماتیک با کشورهای هدف، عملیاتی نمودن بیمه حمل و نقل، ایجاد امکانات مناسب نگه‌داری و تخلیه و بارگیری در پایانه‌های تخصصی، واگذاری زمین و زیرساخت به ذینفعان توسط گمرک و نیز تدوین و طرح رتبه‌بندی شرکت‌های صادراتی توسط سازمان توسعه تجارت و در نهایت تخصیص اعتبارات مورد نیاز برای اعطای مشوق‌های صادراتی در جهت بهبود و ارتقاء سیاست‌های صادرات گچ پیشنهاد کرده است.
ثبات قیمت گچ طی 4سال گذشته
از طرفی ثبات قیمت گچ و حرکت نکردن آن همپای سایر هزینه‌ها و نرخ ارز نیز مشکل دیگر بازار گچ محسوب می‌شود.
یکی از مسئولان این صنعت در این رابطه اظهار کرده که قیمت گچ با وجود افزایش نرخ ارز و سایر هزینه‌ها حدود 4سالی است که تغییر نکرده و این اتفاق نیز باعث شده تا بنیه این صنعت روز به روز ضعیف‌تر شود.
ابوالفضل اقبالیون، عضو هیات‌مدیره انجمن گچ ایران بر وضعیت بد این صنعت مهر تایید زده و گفته که این صنعت چند سالی است به دلیل بی جانی بازار مسکن از تب و تاب افتاده و وارد رکود شده است، در حالیکه اگر صنعت گچ در کشور رشد کند حداقل حدود 200 تا 300 شغل نیز همراه آن رونق می‌گیرد.
طبق این گزارش، در شرایط پیش رو تولید گچ به روش جاری به‌صرفه نیست، لذا سرمایه‌گذاران این صنعت باید به‌سرعت تغییراتی اساسی بر روی محصولات خود اعمال کنند و از طرف دیگر با توجه به این که رکود اقتصادی در سطوح مختلف گریبان‌گیر صاحبان کسب کار شده دولت باید برای برون‌رفت از این شرایط چاره‌جویی کند.
