اقتصاد آنلاین- نازنین خزعلی؛ تقریبا برای همه ما دژوو یا آشناپنداری رخ داده است. اما مشکل این است که این یک نوع حس است و هیچ روش درستی برای سنجش آن وجود ندارد بنابراین تئوری‌های موجود همگی به طور صد در صد تایید و یا رد نشده‌اند.
سه تئوری اصلی برای علت رخداد دژوو وجود دارد:
۱- ارتعاشات اتمی در جهان‌های موازی: استیو واینبرگ جهان های موازی را مثل امواج رادیویی در نظر می گیرد. به این معنی که مثلا تصورکنید در حال رانندگی هستید و در همین حال رادیو شما بر روی کانال و طول موجی خاص تنظیم شده است و شما در حال گوش دادن به آهنگی هستید اما فرض کنید در این حالت برای چند ثانیه فرکانس رادیویی که شما گوش میدهید با فرکانس موج کانالی دیگر یکسان شود در این حالت آهنگ شما قطع میشود و چیزی که شما می شنوید فرکانس کانالی دیگر است.
استیو واینبرگ معتقد است که این همزمانی های کوچک و لحظه ای بین جهان‌های موازی علت رخداد دژوو است.
۲- رخدادهای مغزی: اما زیست شناسان توضیح دیگری برای این پدیده بیان می کنند و علت این پدیده را در رخدادهای مغزی جست و جو می کنند. اطلاعات درمغز انسان با قانون خاصی دسته بندی نمی شود یعنی مغز برای بایگانی هر اطلاعات تصمیم میگیرد که این اطلاعات مهم است یا نه و گاها بعضی از اطلاعات را در ضمیر خودآگاه ما نگه نمی دارد. و حتی مغز انسان این قابلیت را دارد که اطلاعات ورودی را تا حدودی ویرایش کند و با اندکی تغییر نگه دارد.
حافطه ما به دو قسمت کوتاه مدت و بلند مدت تقسیم می شود و اطلاعات همیشه اول وارد بخش کوتاه مدت میشود و اینجا مغز تصمیم میگیرد که چه چیزی را نگه میدارد یا چه چیزی را می خواهد فراموش کند و سپس اطلاعات حفظ شده وارد حافظه بلند مدت ما می شود اما گاهی اوقات بعضی از اطلاعات بدون اینکه وارد حافظه کوتاه مدت ما شود مستقیما وارد حافظه بلند مدت ما می شوند به این شکل مغز ما فکر می کند این اطلاعات قدیمی است و قبلا آن را جایی دیده یا تجربه کرده است و به اصطلاح دچار دژوو می شود. مغز ما همچنین می تواند تصاویر مشابه به هم را به هم ربط بدهد مثلا تصور کنید که چند روز قبل در هنگام عبور از خیابان در یک روز افتابی یک ماشین آبی دیده‌اید.
مغز شما این اطلاعات را به صورت تصاویر مبهم ذخیره کرده است حال امروز هم در هنگام عبور از خیابان یک ماشین ابی دیگری می بینید؛ مغز شما شباهت بین تصاویر را درک میکند و به همین خاطر شما می پندارید که این اتفاق قبلا برای شما رخ داده است.
۳- ارتباط بین لایه‌های مغز: اما گروهی از دانشمندان ارتباط بین لایه های قدیمی و جدید مغز ما را منشا این دوگانگی های لحظه‌ای میدانند. مغز ما لایه لایه است و لایه های زیرین بیشتر مربوط به بخش ناخودآگاه ذهن و لایه های رویی بیشتر مربوط به افکار خودآگاه و تحلیل های ما هستند و وقتی که بخش ناخودآگاه ذهن ما زودتر از بخش خوداگاه یک پدیده ای را درک کند ممکن است دچار دژوو شویم.
برای مثال فکر کنید که رخداد A اتفاق می افتد قبل از اینکه قسمت خودآگاه مغز ما رخدادA را درک کرده باشد قسمت ناخودآگاه انرا درک کرده است بنابراین هنگامی که پیام به قسمت خودآگاه مغز ما میرسد این طور به نظرمان می‌آید که این اتفاق قبلا رخ داده است. درصورتیکه تنها درک این اتفاق قبلا رخ داده است.
