در روایتی از پیامبر(ص) آمده است که سوره بقره با فضیلت‌ترین سوره قرآن است و آیت الکرسی با فضیلت‌ترین آیه آن می باشد. سوره بقره هشتاد و ششمین سوره نازل شده بر پیامبر (ص) می باشد و در جزء اول و دوم و سوم قرآن جای دارد. بنا به حدیثی از امام صادق(ع) ، «کرسی» علم اختصاصی خداوند می باشد که هیچ یک از پیامبران و فرستادگان و دیگر حجت‌هایش را بر آن آگاه نکرده است.علت‌توجه زیاد شیعیان به این سوره آن است که، همه معارف و تعالیم اسلام که بر اساس توحید استوار شده است در آیه الکرسی به شکل جامع و موجز بیان شده است. در این آیه، هم صفات و افعال خداوند بیان شده است هم ذات اوست.
آیت الکرسی در معانی فراوانی به کار می رود که اصلی ترین آن ها به شرح زیر می باشند:
- مانند تحت و سریر
- قلمرو فرماندهی و تدبیر
- مرکز فرماندهی و تدبیر
- علم
آیت الکرسى در سوره بقره؛ آیه ۲۵۵ مجموعه‌ای از صفات جلال و جمال خداوند است که هم شامل صفات ذات خداوند از جمله وحدانیت، حیات، قیومیت، علم و قدرت و هم شامل صفات فعل او مانند مالکیت بر جهان هستی و شفاعت می‌شود. این آیه به دلیل جمله «وَسِعَ کُرسِیُّهُ السَّمواتِ و الارضَ» به «آیت الکرسى» معروف شده است. برخی آیه ۲۵۶ و ۲۵۷ سوره بقره را نیز جزو آن دانسته‌اند؛ اما با توجه به روایات و شواهد آیت الکرسی تنها آیه ۲۵۵ بقره است.
در منابع روایی، برای این آیه، ویژگی‌ها و فضیلت‌های فراوانی گفته شده است از جمله در بعضی روایات، این آیه برترین آیه قرآن شمرده شده است. خواندن این آیه همیشه و در همه حال به ویژه پس از نماز، بعد از وضو، قبل از خواب، هنگام خروج از خانه، هنگام مواجهه با خطر و سختی و... توصیه شده است. خواندن این آیه در بعضی از نمازهای مستحب مانند نماز شب اول قبر نیز وارد شده است.
محتوا آیت الکرسی
آیت الکرسی را مجموعه‌ای از صفات جلال و جمال خداوند دانسته‌اند و اینکه ۱۶ مرتبه نام خدا و صفات او در این آیه مطرح شده است؛ به همین سبب آیت الکرسی را شعار و پیام توحید خوانده‌اند. این آیه را هم شامل صفات ذات خداوند از جمله وحدانیت، حیات، قیومیت، علم و قدرت و هم شامل صفات فعل او مانند مالکیت بر جهان هستی و شفاعت دانسته‌اند.
مفسران ذیل واژه‌های این آیه از جمله الحی، القیوم و الکرسی مباحث مفصلی درباره حیات خداوند، وابستگی تمام هستی به خداوند و مراد از کرسی و عرش خداوند ارائه داده‌اند.
پاداش کسی که آیت الکرسی را زیاد می خواند
عبدالله بن عوف گفته است: شبی خواب دیدم که قیامت شده است و من را آوردند و حساب من را به آسانی بررسی کردند. آن گاه مرا به بهشت بردند و کاخ های زیادی به من نشان دادند. به من گفتند: درهای این کاخ را بشمار؛ من هم شمردم ۵۰ درب داشت. بعد گفتند: خانه هایش را بشمار. دیدم ۱۷۵ خانه بود. به من گفتند این خانه ها مال توست. آن قدر خوشحال شدم که از خواب پریدم و خدا را شکر گفتم. صبح که شد نزد ابن سیرین رفتم و خواب را برایش تعریف کردم. او گفت: معلوم است که تو آیت الکرسی زیاد می خوانی. گفتم: بله همین طور است. ولی تو از کجا فهمیدی. گفت برای اینکه این آیه ۵۰ کلمه و ۱۷۵ حرف دارد. من از زیرکی حافظه او تعجب کردم. آن گاه به من گفت: هر که آیت الکرسی را بسیار بخواند سختی های مرگ بر او آسان می شود.
خواص آیت الکرسی :
1. حفظ چشم
بعد از هر نماز دستان را روی چشم بگذارید و بعد از خواندن آیت الکرسی بگویید: «اللهم احفظ حدقتی بحق حدقتی علی بن ابیطالب (ع)»
در روایت دیگری آمده است که جهت نور چشم بعد از هر نماز دست بر چشم بگذارد و آیت الکرسی بخواند و بگوید: «اعیذ نور بصری بنور الله الذی لا یطفی»
۲. زیادی علم و حافظه
پیامبر (ص) روایت کرده است که فرمودند: پنج چیز حافظه را قوی می‌گرداند: خوردن شیرینی، گوشت نزدیک گردن، عدس، نان سرد و خواندن آیت الکرسی
۳. سفر
امام صادق (ع) فرمود: سفر را با دادن صدقه و یا با خواندن آیت الکرسی آغاز کنید. کسی که در سفر هر شب آیت الکرسی را بخواند هم خودش در سلامت باشد و هم چیزهایی که همراه اوست.
۴. حاجت روایی
رسول اکرم (ص) فرمودند: هرگاه برای حاجتت از خانه خود بیرون آمدی آیت الکرسی را بخوان که حاجتت به خواست خدا برآورده گردد.
امام علی (ع) فرمودند: هرگاه یکی از شما اراده حاجتی کند پس صبح روز پنج شنبه در طلب آن بیرون رود و در وقت بیرون رفتن آخر سوره آل عمران ( آیه ۱۹۰تا آخر) و آیت الکرسی و سوره قدر و حمد را بخواند، زیرا که در خواندن این ها حوائج دنیا و آخرت برآورده می شود.
۵. گفتن نیت بین دو عین و دو میم آیت الکرسی
اگر کسی را مهمی پیش آید که در آن عاجز و معطل بماند و علاج آن را نتواند بایستی که غسل نماید و وضو سازد و به نیّت آن مهم آیت الکرسی را تلاوت کند و چون به میان «یشفع عنده» که وسط دو عین است برسد، نیت و مهم خویش از خاطر بگذراند؛ البته آن مهم مطابق دلخواه او برآید و اگر کسی را دشمن صعبی باشد که به هیچ وجه با او مقاومت نتواند به نیابت مقهور ساختن او و مغلوبی آن شخص مشغول تلاوت گردد و چون به وسط دو میم «یعلم ما بین ایدیهم» رسد آن شخص و نیت خویش از خاطر بگذراند البته آن ظالم مقهور گردد و خواننده بر او ظفر یابد و این عمل از جمله مجربات است.
۶. برای حفظ جان
امام سجاد (ع) فرمود که رسول خدا (ص) فرموده است: هر کس ۴ آیه از اول سوره بقره و آیت الکرسی را با ۲ آیه بعد از آن و ۳ آیه آخر سوره بقره را تلاوت کند هیچگونه بدی و ناراحتی در جان و مال خود نمی بیند و دیو لعین به وی نزدیک نمی شود و قرآن را فراموش نمی کند
۷. برای دوری از مکر شیطان
در کتاب «ختوم و اذکار» صفحه ۲۲ آمده: هر کس بعد از هر نمازی آیت الکرسی را بخواند از مکر شیطان و وسوسه های آن در امان خواهد بود.
۸. برای رفع سختی ها
گویند در شداید و سختی‌ها در مهمات عظیمه قرائت آیت الکرسی ۱۲ مرتبه نافع است و تخلف ندارد.
۹. برای شفای بیمار
در کتاب وسائل الشیعه جلد۱ ص۳۸۰ نقل شده است: در روایات وارد شده است که: آیت الکرسی را کنار مریض بخوانید و بعد بگوئید «اَللّهُمَ اَخرِجهُ الی رِضا مِنکَ وَ رِضوانٍ اَللّهُمَ اَغفِرلَهُ ذَنبُهُ جَلَّ ثَناء وَجهکَ» بعد آیه سخره که آیه ۵۴ تا ۵۶ سوره اعراف است را خوانده و نیز سه آیه آخر سوره بقره و بعد سوره احزاب را تلاوت نموده که برای بهبودی و شفای بیمار موثر است.
۱۰. برای نورانیت قبر
امام صادق (ع) فرمودند: وقتی مؤمنی، ثواب قرائت آیه الکرسى را به اهل قبور هدیه کند، خداوند برای هر حرفى از این آیه، فرشتهای قرار می‌دهد که خداوند را براى قاری آن، تا روز قیامت تسبیح کند. و به وى پاداش شصت پیامبر را دهد و خدا در هر قبرى از شرق تا غرب، چهل شمع از نور قرار می‌دهد و قبرهاى آنها را وسعت دهد.
۱۱. برای قبولی نمازها
از پیغمبر گرامى (ص) روایت شده است که فرمودند: هر کس آیه الکرسى را بعد از هر نماز واجب بخواند، نمازش مورد قبول قرار مى‌گیرد و در امان خدا خواهد بود.
۱۲. برای کفاره گناهان
امام صادق (ع) فرمود: هر کس بعد از نماز جمعه، وقتى که سلام مىدهد، حمد را یک بار، سوره توحید را هفت بار، سوره فلق هفت بار، سوره ناس را هفت بار و آیه الکرسى، آیه سخره؛ «ان ربکم الله الذى خلق السموات» و آیه ما قبل آخر سوره توبه؛ «لقد جاءکم رسول من انفسکم» را بخواند، کفاره گناهان او از آن جمعه تا جمعه دیگر خواهد بود.
۱۳. برای تسخیر قلب و جلب محبت
برای خواندن آیت الکرسی به نیت جلب محبت روش‌های مختلفی ذکر شده که معروف‌ترین آنها از این قرار است.
در روز اول ماه قمری یک صلوات و یک بار آیت الکرسی را بخوانید.
در روز دوم دو صلوات و دو بار آیت الکرسی را بخوانید.
در روز سوم سه صلوات و سه بار آیت الکرسی را بخوانید.
…
این روند را ادامه می‌دهید و هر روز یک عدد به تعداد صلوات ها و آیت الکرسی ها اضافه می‌کنید تا به روز آخر ماه می‌رسید. اگر ماه قمری ۲۹ روز بود، در روز آخر ۲۹ صلوات و ۲۹ بار آیت الکرسی را بخوانید و اگر ماه قمری ۳۰ روزه بود، ۳۰ صلوات و ۳۰ بار آیت الکرسی را می‌خوانید.
در این روش ختم، آیت الکرسی را تا قسمت «وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ» بخوانید:
«اللّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لاَ تَأْخُذُهُ سِنَهٌ وَ لاَ نَوْمٌ لَّهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأَرْضِ مَن ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ یَعْلَمُ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَ لاَ یُحِیطُونَ بِشَیْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِمَا شَاء وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضَ وَ لاَ یَۆُودُهُ حِفْظُهُمَا وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ»
معجزات آیت الکرسی
ایمنی در سفر
دفع همه آفات
برای رفع فقر و کمک الهی از غیب
رفع ترس در تنهایی
- در هنگام خواب باعث می شود خداوند فرشته ای نگهبان و محافظ بگمارد تا صبح سلامت بمانی.
- رفع درد چشم
- دور شدن شیطان
- رفع هم و غم
- شفای مریض
- زیاد شدن نور چشم
- برکت مزرعه و رونق گرفتن کسب
- زیاد شدن حافظه
- آسان شدن مرگ
- حفظ مال و جان
روایت است که: هر که آیت الکرسی را بنویسد و بر بالای در دکان یا منزل بیاویزد مال او زیاد میگردد و هرگز محتاج دیگران نخواهد شد.
رسول خدا (ص) فرمودند: هر که در شب نوزدهم ماه رجب چهار رکعت نماز بخواند و در هر رکعتی بعد از حمد هر یک از آیت الکرسی و توحید را پانزده مرتبه بخواند خداوند عالم ثواب جناب موسی (ع) را به او می بخشید.
روایت است که:هر کسی بین نماز مغرب و عشاء شش رکعت نماز بخواند و در هر رکعت بعد از حمد هفت مرتبه آیت الکرسی را بخواند و بعد از سلام پنجاه مرتبه صلوات بفرستد عملش با عمل صدیقین و صالحین بالا می رود؛ و پیامبر اکرم (ص) در جای دیگر می‌فرمایند: هر که در شب یکشنبه چهار رکعت نماز بگزارد و در هر رکعت یک مرتبه حمد یازده مرتبه آیت الکرسی بخواند خداوند او را در دنیا و آخرت محافظت خواهد کرد گناهان او را می بخشد و اگر بمیرد بنده‌ی مخلص پروردگار عالم می شود اجازه دارد که روز قیامت شفاعت کند.
روایت است که برخی از گناهان در تنهایی انجام می شوند و برای جلوگیری از انجام گناه و حفظ تقوا ذکر استغفرالله ربی و اتوب الیه و همچنیین تلاوت آیت الکرسی بسیار تاکید شده است.
کتاب‌شناسی
عالمان بسیاری به طور مستقل بر این آیه تفسیر نوشته‌اند؛ از جمله کمال الدین عبدالرزاق کاشانی، شمس الدین خفری، ملاصدرا تحت عنوان «تفسیر آیت الکرسی» و از معاصرین، محمدتقی فلسفی با عنوان «آیت الکرسی، پیام آسمانی توحید». این کتاب توسط حسین سوزنچی تلخیص و تنظیم شده و ناشران مختلف آن را چاپ کرده‌اند.
آیت الکرسی در ادبیات فارسی، بارها مورد اشاره قرار گرفته است؛ از جمله کسایی مروزی در انتقاد از کسانی که حق امامان را غصب کردند، چنین سروده است:
ای به کرسی برنشسته «آیت الکرسی» به دست نیش زنبوران نگه کن پیش خان انگبین
بسم الله الرحمن الرحیم
اللّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لاَ تَأْخُذُهُ سِنَهٌ وَلاَ نَوْمٌ لَّهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأَرْضِ
مَن ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ یَعْلَمُ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلاَ یُحِیطُونَ بِشَیْءٍ
مِّنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِمَا شَاء وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَلاَ یَؤُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ
لاَ إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ قَد تَّبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَیِّ فَمَنْ یَکْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَیُؤْمِن بِاللّهِ
فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَهِ الْوُثْقَىَ لاَ انفِصَامَ لَهَا وَاللّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ
اللّهُ وَلِیُّ الَّذِینَ آمَنُواْ یُخْرِجُهُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّوُرِ وَالَّذِینَ کَفَرُواْ
أَوْلِیَآؤُهُمُ الطَّاغُوتُ یُخْرِجُونَهُم مِّنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُمَاتِ أُوْلَئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ
شأن نزول آیت الکرسی
در قرآن کریم آیاتی که بر پیامبر اسلام نازل می شد دارای علت و سببی بود که به اذن خداوند توسط فرشتگان برای رسول اکرم(ص) فرستاده می شد که در مجموع به آنها شأ ن نزول می گویند.
و سبب نزول آیت الکرسی درسوره بقره احتمالا این بوده که قوم یهود معتقد بود ند که خداوند تبارک وتعالی پس از خلقت آفرینش آسمانها و زمین و… خسته شده و برای رفع خستگی روی کرسی نشست که آیه مبارک آیت الکرسی بر رد عقاید منحرف کننده قوم یهود نازل شد.
رسول اکرم(ص) در هنگام خواندن آیت الکرسی تبسم می کرد ند و می فرمودند : آیت الکرسی گنج بزرگ و رحما نی است که زیر عرش (همان کرسی) به من نازل شدو نیز در روایت آمده است که هنگام نزول آیت الکرسی هزار فرشته تا رسیدن به حضرت محمد (ص) این آیه مبارک وعظیم را همراهی می کرد.
آیت الکرسی منشأ خیر وبرکتی است که خداوند تبارک وتعالی توسط رسول اکرم (ص) در سوره مبارک بقره به انسان عطا فرموده است و خداوند می فرماید: این آیه عظیم الشأن و با برکت را به بندگانم هدیه می کنم وبه همین دلیل است که پیغمبر عزیر ما به پیروانش توصیه می کند که آیت الکرسی را مورد توجه خاص قرار دهند و تلاوت کنند تا از منشأ خیر و برکت آن بهره گیرند.
متن آیت الکرسی با ترجمه
بسم الله الرحمن الرحیم
اللّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لاَ تَأْخُذُهُ سِنَهٌ وَ لاَ نَوْمٌ
خداست که معبودى جز او نیست؛ زنده و برپادارنده است؛
نه خوابى سبک او را فرو مى‌گیرد و نه خوابى گران
لَّهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأَرْضِ
آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است، از آنِ اوست
مَن ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ یَعْلَمُ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ مَا خَلْفَهُمْ
کیست آن کس که جز به اذن او در پیشگاهش شفاعت کند؟
آنچه در پیش روى آنان و آنچه در پشت سرشان است مى داند.
وَ لاَ یُحِیطُونَ بِشَیْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِمَا شَاء
و به چیزى از علم او، جز به آنچه بخواهد، احاطه نمى یابند.
وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضَ وَ لاَ یَؤُودُهُ حِفْظُهُمَا
کرسى او آسمانها و زمین را در بر گرفته، و نگهدارى آنها بر او دشوار نیست
وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ
و اوست والاى بزرگ.
لاَ إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ قَد تَّبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَیِّ
در دین هیچ اجبارى نیست. و راه از بیراهه بخوبى آشکار شده است.
فَمَنْ یَکْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَ یُؤمِن بِاللّهِ
پس هر کس به طاغوت کفر ورزد، و به خدا ایمان آورد
فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَهِ الْوُثْقَیَ لاَ انفِصَامَ لَهَا
به دستاویزى استوار، که آن را گسستن نیست، چنگ زده است.
وَاللّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ
و خداوند شنواى داناست.
اللّهُ وَلِیُّ الَّذِینَ آمَنُواْ یُخْرِجُهُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَی النُّوُرِ
خداوند سرور کسانى است که ایمان آورده‌اند.
آنان را از تاریکیها به سوى روشنایى به در مى‌برد
وَالَّذِینَ کَفَرُواْ أَوْلِیَآؤُهُمُ الطَّاغُوتُ
و [لى] کسانى که کفر ورزیده‌اند، سرورانشان [همان عصیانگران=] طاغوتند
یُخْرِجُونَهُم مِّنَ النُّورِ إِلَی الظُّلُمَاتِ
که آنان را از روشنایى به سوى تاریکی ها به در مى برند.
أُوْلَئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ
آنان اهل آتشند که خود، در آن جاودانند.
صدق الله العلی العظیم
دانلود متن آیت الکرسی + ترجمه انگلیسی
دانلود آیت الکرسی + ترجمه فارسی
دانلود فایل صوتی آیت الکرسی
برای دانلود فایل PDF آیت الکرسی+ ترجمه اینجا کلیک کنید
