محمدحسین صادقیان، مدیر کل فرهنگی دانشگاه تهران می‌گوید این روزها هر لحظه بر تعداد داوطلبان اضافه می‌شود و همین هم بر امیدواری‌ها افزوده است. سایتی که پیش از این برای کمک به مناطق سیل‌زده از آن استفاده شد، حالا برای کمک به کادر درمان کرونا مشغول است. «در این سایت بخشی برای داوطلبان کادر درمانی وجود دارد و بخشی هم برای خیّرینی که می‌خواهند با کمک‌هایشان بار مادی این ماجرا را سبک کنند.»
افرادی هم که برای درمان داوطلب شده‌اند در پانسیون‌هایی که دانشگاه علوم پزشکی در بیمارستان‌ها مشخص کرده می‌مانند. «بهترین کار این است که یک هفته در مجموعه بمانند و از مجموعه خارج نشوند و در همان محیط بمانند.» این اتفاق را درحال حاضر دانشگاه علوم پزشکی عملیاتی کرده و صادقیان می‌گوید امیدوار است این مورد در سایر شهرها هم عملیاتی شود، چرا که امکان انتقال نیرو وجود ندارد؛ تعدادی از نیروها ثابتند و باید در همین شهر باشند. «درحال حاضر ظرفیت دانشگاه علوم پزشکی شهرهای دیگر را نمی‌دانیم و امیدواریم آنها هم فعال شوند. این درحالی است که سایت آموزشی دانشگاه‌های پزشکی تعطیل شده است و تعداد بسیاری از رزیدنت‌ها و انترن‌ها وقت‌شان آزاد است. به آنها گفته‌ایم می‌توانند به شهرهایشان برگردند و مشغول به کمک‌رسانی شوند یا جزو داوطلبان تهران باشند.» هنوز از تعداد داوطلبان در شهرهای دیگر اطلاع دقیقی در دست نیست، اما ازجمله استان‌هایی که نیاز به کادر درمان داوطلب دارد، استان گیلان است و صادقیان می‌گوید می‌توان این مورد را آنجا هم فعال کرد. این درحالی است که داوطلبان فقط در زمینه درمانی حاضر نشده‌اند و مهدی نوروزی، مدیر مشارکت‌های مردمی دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران هم می‌گوید تعداد زیادی از افراد برای ساخت اپلیکیشن به صورت داوطلب حاضر شده‌اند؛ اپلیکیشن‌های مخصوص که می‌تواند برای شناسایی محل تجمع و تعداد افراد مبتلا اطلاع‌رسانی کند یا افراد دیگری هستند که برای تولید ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده، کیت تشخیص و دستگاه‌های بزرگ ضدعفونی‌کننده کلی داوطلب شده‌اند. «آنها از ما حمایت مادی و معنوی می‌خواهند؛ اینکه از نظر معنوی حامی این اتفاق باشیم و با امکاناتی که داریم خیّرینی را برای تولیداتی از این دست همراه کنیم.»
آنها در روزهای گذشته جلسات بسیاری با وزارت بهداشت و پدافند غیرعامل برگزار کرده‌اند تا به این وسیله بتوانند از کمک‌های داوطلبی نهایت استفاده را ببرند و فکری برای انجام آن در سایر شهرها هم کنند. «آخرین فاز کار ما فاز سازمان‌های مردم‌نهاد است. به حدود ٦٠ «ان‌جی‌او» اصلی حمایت بیماران خاص گفته‌ایم اطلاعات‌شان را در اختیار ما قرار دهند و خودشان برای کنترل این بیماران که در معرض خطر بیشتری هم هستند وارد عمل شوند.»
نوروزی می‌گوید درحال حاضر نیاز به کمک خیرین هم بسیار زیاد است. کسانی که با کمک‌های هرچند کوچک بار بزرگ هزینه‌های جاری این بحران را کم کنند و به کمک بیماران و کادر درمانی بیایند که لحظه به لحظه بر نیازهایشان افزوده می‌شود. «برای مثال ممکن است بیمارستانی نیاز فوری به تخت «آی‌سی‌یو» داشته باشد و از جایی نشود به سرعت برایش تأمین اعتبار کرد؛ در این مرحله است که خیرین می‌توانند خیلی کمک‌کننده باشند.»
ساعت کاری، عنصر بی‌معنی این روزها
از شنبه هفته گذشته که قرار شد بخش جنوبی بیمارستان یاس به نگهداری از بیماران مبتلا به کرونا اختصاص یابد، حسینعلی عطایی، متخصص بیهوشی هم در بیمارستان ماند و به پزشکان و پرستارانی پیوست که به صورت داوطلب در بیمارستان حاضرند؛ کسانی که کار برایشان تمام نمی‌شود و تا زمانی که به حضورشان نیاز باشد در بیمارستان می‌مانند. از زمان شروع بحران تاکنون و از زمان پذیرش بیماران که روز سه‌شنبه بوده، بسیاری از آنها بیمارستان را ترک نکرده‌اند. عطایی می‌گوید ساعت کاری در این روزها برایشان بی‌معنی است و تا ساعتی که به حضورشان نیاز بوده در بیمارستان حاضر بوده‌اند. «حضور در این بخش به صورت داوطلبانه بوده و بسیاری از اعضای کادر درمان با خواست خودشان حاضر شده‌اند و من هم ازجمله افرادی بودم که خواستم به خیل داوطلبان بپیوندم.» او می‌گوید در این روزهای سخت، پزشکان و پرستاران بسیاری به بیمارستان آمده و خواسته‌اند داوطلبانه کار کنند. «تعداد بسیاری از داوطلبان از طریق سایت دانشگاه علوم پزشکی به ما مراجعه می‌کنند و عده دیگری هم به صورت آزاد. افراد را در فهرست قرار می‌دهیم و بعد هم با آنها تماس می‌گیریم و جایگزین‌شان می‌کنیم با افراد دیگر.»
عطایی پیش از این هم در مناطق مختلف به صورت داوطلب حاضر شده و نمونه‌اش لرستان است که برای ویزیت رایگان به روستاهای آن منطقه رفته است. او می‌گوید تخصصش به شکلی است که در برخی بحران‌ها مانند سیل ممکن است به آن نیاز نباشد، اما در شرایط فعلی هم از تخصص عمومی‌اش استفاده می‌کند و هم اگر کسی از مبتلایان به عمل نیاز داشته باشد، قرار است در همان بیمارستان‌های مخصوص عمل شود و در نتیجه به متخصصان بیهوشی هم نیاز است. «بسیاری از دوستانم درحال حاضر تشویق شده‌اند به صورت داوطلب به کادر درمان بپیوندند. در زمینه تجهیزات هم وضع بهتر از روزهای اولیه است، اما در زمینه وسایل مصرفی مانند لباس مخصوص، ماسک، دستکش و ... همچنان کمبود وجود دارد، چرا که از مریض به مریض باید عوض شوند. مشکل اصلی هم در مصرف بالای این وسایل است که امیدواریم این مشکل هم مرتفع شود.»
حضور داوطلبانه برای فاطمه حمیدی‌فر اتفاق جدیدی نیست. او در مدت ٢٥سالی که پرستار بوده در همه اتفاقات کشور به صورت داوطلبانه حاضر شده؛ از زلزله و سیل سال‌های اخیر گرفته تا سقوط هواپیما و بحران‌های دیگر. از روزی که بحران کرونا روی سختش را به کشور نشان داد و حضور کادر درمانی داوطلب احساس شد، مجتمع بیمارستانی امام خمینی(ره) را که محل کار اصلی‌اش است رها کرد و به بیمارستان یاس که حالا محل نگهداری خیل عظیم مبتلایان کرونا در تهران است پیوست. «هر روز در بیمارستانم. بعضی شب‌ها چند ساعتی به خانه می‌روم.» در صدای حمیدی‌فر رگه‌های خستگی وجود دارد اما ناراحتی و نگرانی نه. پرانرژی است و می‌گوید کادر درمان انرژی فراوانی دارند و استرس‌شان در مقابل مردم که این روزها خیلی ترسیده‌اند کم است. «امکانات به نسبت خوب است. نمی‌شود گفت عالی اما خوب است و با وجود همه سختی‌ها از پس کار برمی‌آییم.» او در میان همکارانش به مترون (کسی که سرپرستی و نظارت پرستاران را برعهده دارد) کرونا معروف شده و خوشحال است که در زمینه پرستاری در تهران داوطلبان بسیاری حاضر شده‌اند و می‌خواهند کار کنند. «از رشته‌های پزشکی دیگر و همین‌طور شهرهای دیگر اطلاعی ندارم چون بسیار درگیر این بخش هستم. اما همین‌جا داوطلبان بسیاری مراجعه می‌کنند و ما چون موظف هستیم ابتدا از دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تهران داوطلب جذب کنیم، بسیاری از این افراد به لیست انتظار می‌روند.»
برای حمیدی‌فر تفاوت این بحران با بحران‌های دیگر تنها در همه گیر بودن و سطح گسترده آلودگی و ترس مردم است. «ما روزهای سخت بسیاری به چشم دیدیم. روزهایی که قابل قیاس با این روزها نیستند اما محدود بودند و توجه کشور فقط به یک منطقه معطوف بود نه مانند حالا که بیشتر استان‌ها درگیرند. نمونه نزدیکش زلزله سرپل‌ذهاب است که شرایط سختی را تحمل کردیم یا در سقوط هواپیمای چند‌سال قبل، فقط پانسمان یک بیمار توسط من و همکار دیگرم پنج ساعت طول کشید. ما این روزها را دیده‌ایم و امیدواریم از این شرایط هم بگذریم.»
٢٠زن توانمند پای چرخ‌های خیاطی دروازه غار
«همه با هم باشیم»، نام کمپینی است برای مقابله با ویروس کرونا. کمپینی که انجمن‌ها، مساجد و شهرداری‌ها را کنار هم قرار داده تا این بحران هم پشت‌سر گذاشته شود. «آوای مهربانی دروازه‌غار»، یکی از انجمن‌های عضو کمپین همه با هم باشیم، است. علی‌اکبر اسماعیل‌پور از انجمن آوای مهربانی در نشست سازمان جوانان هلال‌احمر در کنار سایر انجمن‌های مناطق شرکت کرد تا آغازی باشد برای ورود آوای مهربانی به تولید و توزیع ماسک. «این کمپین از معدود دفعاتی است که انجمن‌های حوزه زنان و کودکان، مساجد و هلال‌احمر با هم به خوبی یکی شده‌اند تا به صورت پایلوت در دروازه‌غار برنامه‌ای را اجرایی کنند.» دروازه‌غار یعنی کودکان کار، زنان سرپرست خانوار و اعتیاد و فقر. حالا کرونا بی‌محابا در گوشه و کنار شهر جولان می‌دهد و تهدیدی است بر سلامت شهروندان. شهروندانی که عاجر از تهیه بسته‌های بهداشتی‌اند.«بسته‌های بهداشتی ابتدا در دروازه‌غار توزیع می‌شود تا اگر موفق ظاهر شد سایر مناطق حاشیه‌ای تهران به لیست توزیع اضافه شود.»
در کمپین همه با هم باشیم، قرار است آوای مهربانی با تولید ماسک خود را محک بزند و حالا ٢٠ نفر از زیرمجموعه انجمن از ساعت هشت‌ونیم صبح تا چهار بعدازظهر پشت چرخ‌های خیاطی نشسته‌اند تا دیگر صحبتی از کمبود ماسک در شهر نباشد. «با شیوع کرونا پیش‌دبستانی‌مان را تعطیل کردیم تا با توجه به شرایط حاکم بر منطقه سلامت کودکان کمتر به خطر بیفتد، تصمیمی که بنا داشتیم تا شانزدهم فروردین اجرایی کنیم. کمبود ماسک و دستکش و هراس از کرونا باعث شد مشورتی با زنان توانمند مجموعه داشته باشیم. همگی اعلام آمادگی کردند تا این مسئولیت اجتماعی را به دوش گرفته و پای کار بایستند.»
دیروز ٢هزار ماسک را آوای مهربانی تولید کرد و امروز همان تیراژ را تکرار کرد. ٢٠زن توانمند پای چرخ‌های خیاطی‌شان نشستند و آنها را دوختند. «در شرایط فعلی هر کسی براساس مسئولیت اجتماعی‌اش می‌تواند نقشی را به‌عهده بگیرد، البته مجموعه علاوه بر تولید ماسک، بسته‌های تغذیه نزدیک عید را هم دارد. آوای مهربانی هر‌سال در اسفند ماه بسته‌های تغذیه‌ای را میان ١٥٠خانوار مددجو توزیع می‌کند. اگرچه باورمان بر توانمندی مددجویان است. امسال شرایط کمی بدتر از گذشته است و متاسفانه سوءتغذیه به چشم می‌خورد. امیدواریم به کمک مردم امسال هم بتوانیم بسته‌های تغذیه‌ای را داشته باشیم. موادشوینده، دستکش، وایتکس و ضدعفونی‌کننده‌ها نیاز این روزهای شهروندان در کنار گفتن از باید و نبایدهای کروناست. «اگر دستگاه پرس تولید ماسک را در اختیار داشته باشیم توانایی این را داریم روزانه حدود ٥هزار ماسک تولید کنیم درحالی‌که در شرایط فعلی با چرخ خیاطی و سردوز این تولید را ادامه می‌دهیم. کارگاه روزانه ضدعفونی می‌شود تا سلامت کارمندان به خطر نیفتد و ماسک‌ها برچسب غیربهداشتی نگیرند اما با وجود این، طبق هماهنگی سازمان جوانان هلال‌احمر با سازمان انرژی اتمی ماسک‌ها قبل از توزیع استریل می‌شود و در ادامه دره فرحزاد و سایر نقاط هم در فهرست توزیع قرار خواهد گرفت. آموزش چهره به چهره هم از دیروز شروع شده است و اکیپ‌های متخصص و مجهز به ماسک و لباس و دستکش در کنار توزیع بسته‌های بهداشتی، آموزش‌هایی را به ساکنان این منطقه ارایه می‌دهند و خوشبختانه توانسته‌ایم بازتاب خوبی از این آموزش‌ها بگیریم.»
