با گذشت بیش از ۳ ماه از آغاز اولین واکسیناسیون کرونا در جهان هنوز کمتر از ۵درصد جمعیت جهان موفق به تزریق واکسن شده‌اند. در این میان برخی کشورها با سرعت درحال پیشرفت در تزریق واکسن به شهروندان خود هستند و برخی دیگر هنوز برنامه‌ای برای واکسیناسیون خود تدارک ندیده‌اند. به همین علت با این شرایط به‌نظر نمی‌رسد به زودی از ویروس کرونا خلاص شویم؛ اما از سوی دیگر با گذشت زمان شرکت‌های دارو‌سازی از واکسن‌های جدید رونمایی می‌کنند و به‌نظر می‌رسد با گذشت زمان شاهد افزایش تعداد و انواع واکسن‌های کرونا باشیم که پیش‌بینی‌ها درباره عبور از بحران کرونا را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد. آمارهای متفاوتی از واکسیناسیون در کشورهای مختلف منتشر شده است.
چند دز واکسن در جهان استفاده شده است؟
بیش از ۳۲۵میلیون دز واکسن در سراسر جهان تزریق شده است. این عدد معادل ۲/ ۴درصد جمعیت جهان را شامل می‌شود و به نظر راه درازی برای ایمن‌سازی مردم جهان در برابر ویروس کرونا پیش رو است. باید توجه داشت آمار اعلام‌شده شامل واکسن‌های دو مرحله‌ای هم می‌شود، برای مثال هر واکسن فایزربایون‌تک که دو مرحله‌ای است، در آمار دو دز به حساب آمده است و این یعنی تعداد افرادی که در برابر کرونا ایمن شده‌اند، کمتر از تعداد واکسن‌های تزریق‌شده در جهان است. بر اثر همین کمبود تعداد واکسن‌های دردسترس، دولت‌ها اقدام به اولویت‌بندی در تزریق واکسن کردند و افراد بالای ۶۰ و ۷۰ سال و کادر درمانی و پزشکان در اولویت تزریق واکسن قرار گرفتند.
پیشتازان واکسیناسیون
در سرزمین‌های مختلفی از سه ماه قبل فرآیند واکسیناسیون آغاز شده است و سرعت پیشرفت آنها به زیرساخت‌های بهداشتی و توانایی در تهیه واکسن بستگی داشته است. در این میان رژیم صهیونیستی توانسته به میزان ۱۰۵درصد جمعیتش واکسن تهیه کند و در این زمینه رتبه اول جهان را به خود اختصاص دهد و به نظر می‌رسد به‌زودی بتواند اقتصاد خود را بازگشایی کند. امارات‌متحده‌عربی دومین کشور از این نظر است و توانسته به میزان ۶۴درصد جمعیتش واکسن تهیه کند. امارات که واکسیناسیون را با واکسن چینی آغاز کرده بود، با افزودن واکسن‌های مختلف یکی از متنوع‌ترین سبدهای واکسن کرونا را استفاده می‌کند. انگستان در رتبه سوم قرارگرفته و با تهیه واکسن به اندازه ۳۵درصد جمعیتش یکی از سریع‌ترین واکسیناسیون‌ها در جهان را اجرا کرده است. اما در جایگاه بعدی یک کشور آمریکای لاتین به چشم می‌خورد؛ شیلی توانسته با استفاده از واکسن چینی سینوواک و فایزربایون‌تک برای۳۰درصد جمعیت کشور واکسن تهیه کند و در این زمینه در رتبه چهارم جهان بایستد. آمریکا نیز در رتبه پنجم قرار گرفته و موفق شده است به میزان ۲۹درصد از جمعیتش واکسن تهیه کند. اما نکته‌ای در این آمار پنهان است؛ برخی از واکسن‌ها در دو دز تزریق می‌شوند و در شمارش دزها دوبار شمرده می‌شوند که از دقت آمار اشاره‌شده کم می‌کند.
روی دیگر آمارها
آمارها را می‌توان به شکل دیگری نیز بررسی کرد و به‌جای نسبت واکسن‌ها به جمعیت، آنها را از نظر تعداد مطلق مورد بررسی قرار داد. در این صورت آمریکا با تزریق بیش از ۹۵ میلیون واکسن در رتبه اول در دنیا ایستاده است. به‌نظر می‌رسد با اضافه شدن شرکت‌های دارویی جدید در آمریکا به لیست تولید‌کنندگان واکسن، انتظار می‌رود این جایگاه از سوی آمریکا حفظ شود. جایگاه دوم این رده‌بندی را چین به خود اختصاص داده است و توانسته بیش از ۵۲میلیون واکسن برای جمعیت ۴/ ۱ میلیارد نفری‌اش تهیه کند و به‌رغم این حجم زیاد واکسن تهیه‌شده، به دلیل جمعیت بسیار زیاد در آمارهای قبلی به چشم نمی‌آید. سومین جایگاه در رتبه‌بندی براساس تعداد واکسن‌های تهیه‌شده به دیگر کشور پرجمعیت آسیایی، یعنی هند تعلق دارد. دولت هند توانسته است ۲۴میلیون واکسن کرونا تهیه کند؛ اما همانند چین به‌دلیل جمعیت بسیار زیاد در آمارهای قبلی به چشم نمی‌آید. با فاصله اندکی از هند، انگستان قرار دارد و با تهیه ۲۴میلیون واکسن کرونا در رتبه چهارم در این زمینه ایستاده است. انگلستان یکی از سریع‌ترین برنامه‌های واکسیناسیون جهان را در دستور کار دارد. آمریکای لاتین در تقسیم‌بندی جدید نیز حضور دارد و برزیل با تهیه بیش از ۱۱میلیون دز واکسن کرونا توانسته است رتبه پنجم از نظر تعداد واکسن را به خود اختصاص دهد. بزریل در برنامه واکسیناسیون خود از واکسن چینی سینوواک و واکسن آسترازنکا استفاده می‌کند.
چند انسان واکسن دریافت کرده‌اند؟
آمارهای مربوط به واکسیناسیون را می‌توان به شکل دیگری نیز مورد بررسی قرار داد و این معیار جدید تعداد افرادی است که واکسن کرونا دریافت کرده‌اند. این شاخص را می‌توان به‌صورت درصد از جمعیت و به‌صورت مطلق نیز بررسی کرد. در این رده‌بندی جدید بیش از ۵۸درصد ساکنان اراضی اشغالی حداقل یک دز واکسن کرونا را دریافت کرده‌اند و در رتبه دوم امارات قرار دارد. ۳۵درصد از شهروندان اماراتی موفق شده‌اند حداقل یک دز واکسن کرونا را دریافت کنند. جایگاه بعدی از نگاه آمار به شهروندان انگلیسی تعلق دارد که تا به امروز ۳۳درصدشان حداقل یک دز واکسن کرونا دریافت کرده‌اند. شیلی در آمریکای لاتین پیشتاز است و ۲۳درصد جمعیت ۱۹ میلیون نفری‌اش حداقل یک دز واکسن دریافت کرده‌اند. براساس آمار منتشرشده ۱۸درصد آمریکایی‌ها حداقل یک دز واکسن دریافت کرده‌اند. اما براساس آمار مطلق جایگاه کشورها تغییر پیدا می‌کند. در آمریکا ۶۲ میلیون نفر، انگلستان ۲۲ میلیون نفر و در برزیل نزدیک به ۹میلیون نفر حداقل یک دز واکسن دریافت کرده‌اند. درجایگاه‌های بعدی تقریبا به ۸ میلیون شهروند ترکیه واکسن کرونا تزریق شده و نزدیک به ۶ میلیون آلمانی حداقل یک دز واکسن کرونا دریافت کرده‌اند.
نابرابری در واکسیناسیون
واضح است که در فرآیند واکسیناسیون یک کشور توسعه‌یافته با زیرساخت‌های مناسب از یک کشور توسعه‌نیافته بدون زیرساخت‌های بهداشتی لازم بهتر عمل می‌کند؛ اما نکته قابل‌توجه این است که اختلاف میان کشورها در تهیه واکسن در میان قاره‌ها بیشتر به چشم می‌خورد و از سطح بین‌المللی به سطح بین‌قاره‌ای رسیده است. به‌رغم اینکه برنامه کواکس متعهد شده تا پایان سال‌جاری میلادی بین کشورهای فقیرتر ۲میلیارد واکسن تقسیم کند. با این حال هنوز بسیاری از کشورهای فقیر هنوز واکسنی دریافت نکرده‌اند و اکثر این کشورها در قاره آفریقا و مرکز و غرب آسیا تمرکز دارند. به نظر می‌رسد توسعه اقتصادی، زیرساخت‌های مناسب و سرانه درآمد یک کشور در انجام فرآیند واکسیناسیون تاثیر مستقیم دارد و زمان و ترتیب خروج از بحران کرونا را تعیین می‌کند.
