مشاهده‌ای که خبرساز شد
16 مهر 99 روزنامه صهیونیستی جروزالم پست گزارشی با عنوان «یک مطالعه جدید اسرائیلی نشان داد کووید-19 می‌تواند به ناباروری مردان منجر شود» منتشر کرد. اگرچه پیش از این نیز برخی محققان از احتمال اثرگذاری این ویروس بر باروری مردان صحبت کرده بودند، اما هنوز نتایج قطعی مطالعه علمی در این‌خصوص منتشر نشده بود، به همین جهت خبر نتایج یک مطالعه جدید می‌توانست به معنای پرده‌برداری از ویژگی جدیدی از این ویروس باشد.
در این گزارش به گفته دَن آدرکا، مسؤول این پروژه تحقیقاتی در مرکز تحقیقات پزشکی شیبا، مردانی که به نوع متوسط تا شدید بیماری کووید-19 مبتلا می‌شوند ممکن است در ادامه با کاهش توان باروری روبه‌رو شوند. بر اساس این مطالعه، در نمونه اسپرم 13درصد بیماران مبتلا که مورد غربالگری قرار گرفته بودند، ویروس کرونای جدید مشاهده شد. بعلاوه در نمونه اسپرم 50درصد بیماران با شدت متوسط کووید-19 کاهش حجم، غلظت و توان حرکتی اسپرم‌ها حتی تا 30 روز پس از تشخیص بیماری مشاهد شد.
ردپای گیرنده ACE
در ادامه این گزارش آمده است که در نتیجه کالبدشکافی بیضه 12 بیمار فوت‌شده در اثر ابتلا به کووید-19، تغییرات شدیدی در بافت سلولی سلول‌های مؤثر در بلوغ اسپرم و همچنین سلول‌های تولیدکننده هورمون‌های تستوسترون مشاهده شده است. با وجود این از آنجا که دوره بلوغ سلول‌های اسپرم به‌طور متوسط 70 تا 75 روز زمان نیاز دارد، به گفته محققان این پژوهش در صورتی که بیماران دو ماه و نیم پس از بهبود‌شان مورد آزمایش قرار بگیرند ممکن است کاهش باروری بیشتری از خود نشان دهند.
بر اساس این گزارش، علت این پدیده وجود گیرنده ACE بر سطح این دو نوع سلول بافت بیضه مشابه سلول‌های ریه، قلب و روده است که ویروس از آن برای ورود به درون سلول استفاده می‌کند. در انتها آمده است که هنوز برای نتیجه‌گیری در خصوص موقت یا دائمی بودن این عارضه به زمان بیشتری نیاز است و باید این بیماران شش ماه و یک سال دیگر نیز مورد بررسی قرار بگیرند.
جامعه آماری کوچک نمی‌تواند مورد استناد قرار بگیرد
پروفسور آلن پیسی، متخصص ناباروری مردان در دانشگاه شفیلد انگلستان در رابطه با احتمال آسیب دائمی کووید-19 بر باروری مردان توضیح می‌دهد: «تا این لحظه مطالعات نتوانسته‌اند نشان دهند که آیا این عفونت به آسیب بلندمدت به فرآیند باروری مردان منجر می‌شود یا نه. قطعا پاسخ به چنین پرسشی در کوتاه‌مدت امکان‌پذیر نیست و نیاز به پژوهشی چندساله خواهد داشت. اما این را می‌دانیم که هر آسیبی به بافت بیضه که متأثر از نوعی عفونت در بدن باشد حتما به مشکلات بلندمدت منجر نخواهد شد و در برخی موارد ممکن است پس از بهبود فرد آسیب بهبود پیدا کند. پس قطعا به بررسی‌های بیشتری برای نتیجه‌گیری در این رابطه نیاز داریم.»
این متخصص ناباروری مردان در خصوص بخشی از این مطالعه که حاکی از آسیب سلول‌های بیضه در مراحل کالبدشکافی افراد فوت‌شده در اثر کووید-19 بوده، تصریح می‌کند: «این بررسی تنها روی 12 فرد صورت گرفته است که جامعه آماری بزرگی نیست. از سوی دیگر، این مشاهده تنها در افرادی صورت گرفته است که بر اثر بیماری فوت کرده‌اند که احتمالا با نوع بسیار شدیدی از بیماری روبه‌رو بوده‌اند و احتمالا سن بالاتری هم داشته‌اند.
در اثر افزایش سن نیز ممکن است سلول‌های بافت بیضه با آسیب‌هایی روبه‌رو شده باشند. فراتر از این موارد، اثبات وجود ویروس در سلول‌های اسپرم که در بخش دیگر این گزارش آمده، کار بسیار دشواری است. ما در این زمینه برای بیماری‌های ویروسی دیگر تلاش کرده بودیم و نتیجه مطلوبی به دست نیاوردیم. به همین خاطر علاقه‌مندم این پژوهش هرچه زودتر به عنوان مقاله علمی منتشر شود تا با روش کار این محققان برای دستیابی به این نتیجه آشنا شوم.»
منابع: Daily Mail و Metro و jpost.com
کووید، تنها عامل کاهش تولید اسپرم نیست
اگرچه در حال حاضر هرگونه مشاهده جدید در خصوص نحوه بیماری‌زایی و عوارض به‌جامانده از ویروس عامل کووید-19 بسیار حائز اهمیت است، برخی از محققان معتقدند عارضه کاهش میزان تولید اسپرم یا تغییر در کیفیت آن در برخی بیماری‌های ویروسی دیگر مانند آنفلوآنزا نیز به‌صورت موقت قابل مشاهده است. به‌ویژه که در افراد مورد بررسی در این پژوهش همگی دارای یکی از علائم اصلی کووید-19 یعنی تب بوده‌اند و شرایط تب‌دار بودن بدن به صورت کلی موجب کاهش میزان تولید اسپرم می‌شود.
از سوی دیگر، نتیجه این تحقیقات صهیونیست‌ها هنوز در هیچ مجله معتبر علمی منتشر نشده است. بنابراین هنوز این ادعا از مسیر علمی مورد آزمون و بررسی قرار نگرفته و نمی‌توان تنها با مشاهده برخی علائم در تعداد محدودی از بیماران آن را به عملکرد کلی ویروس تعمیم داد.
این موضوع زمانی به چالشی نگران‌کننده بدل خواهد شد که پژوهش‌های بعدی حاکی از آن باشند که این ویروس در موارد زیادی ممکن است با ورود به جریان خون خود را به بافت بیضه رسانده و با تخریب سلول‌های این بافت مشکلات جدی در باروری مردان به وجود بیاورد.
ویروس کرونا معمولا با خون سفر نمی‌کند
نکته مهمی که باید برای نسبت‌دادن این عارضه به کووید-19 مدنظر داشته باشیم این است که ویروس برای آسیب به سلول‌های جنسی ابتدا باید وارد جریان خون شده و از این طریق به اندام‌های مختلف بدن ازجمله بیضه انتقال پیدا کند. اما بر اساس مطالعات منتشرشده تاکنون هیچ سازوکار مشخصی برای انتقال ویروس کرونا به جریان خون مشاهده نشده است. پروفسور یان جونز، ویروس‌شناس دانشگاه ریدینگ انگلیس معتقد است که عموما اعضای خانواده کروناویروس‌ها طی بیماری‌زایی از طریق جریان خون به بخش‌های مختلف بدن سفر نمی‌کنند. اما با وجود این هنوز اطلاعات قطعی در خصوص عضو جدید این خانواده یعنی ویروس عامل کووید-19 وجود ندارد. بنابراین همچنان باید منتظر پژوهش‌های گسترده‌تری برای شناسایی بهتر عوارض مزمن این بیماری باشیم.
