۰ نفر

آمریکای لاتین علیه فساد

۳ آذر ۱۳۹۸، ۱۲:۲۸
کد خبر: 396915
آمریکای لاتین علیه فساد

روز پنجشنبه کلمبیا هم به فهرست کشورهایی در امریکای جنوبی پیوست که اعتراضات عمومی به سیاست‌های ریاضتی و فساد حکومتی به شکل فراگیر در آن آغاز می‌شود.

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد، روز پنجشنبه زمانی که شهروندان کلمبیا در اعتراض به دولت در خیابان‌های بوگوتا جمع شدند، کمتر کسی تصور می‌کرد که این تظاهرات به سرعت به یک جنبش عمومی در سراسر کشور تبدیل شود. آسوشیتدپرس در گزارشی از اعتراضات در کلمبیا می‌نویسد: «موج تازه اعتراضات در امریکای لاتین آنچنان متنوع و گسترده است که نمی‌توان به راحتی آن را در راستای یک تفکر سیاسی دسته‌بندی کرد، مشخص نیست تظاهرات در کلمبیا ادامه پیدا خواهد کرد یا مانند اعتراضات سال گذشته به سرعت متوقف خواهد شد.» اما در ماه‌های اخیر کشورهایی مانند شیلی، هاییتی، ونزوئلا، بولیوی و اکوادور شاهد اعتراضات گسترده مردمی به دولت‌های حاکم در این کشورها بودند، اعتراضاتی که همچنان ادامه یافته است. بن‌بست سیاسی 10 ماهه در ونزوئلا، از همان ابتدا به یک مسابقه موضع‌گیری جهانی تبدیل شد و کشورهای جهان را در دو دسته حامیان خوان گوایدو و حامیان نیکولاس مادورو تقسیم کرد. در بولیوی هم هر چند اعتراضات در میان ناراضیان مخالف سوسیالیسم آغاز شد، اما با کناره‌گیری اوو مورالس، بعد از 14 سال ریاست‌جمهوری، هواداران او بودند که به خیابان‌ها ریختند تا اعتراض خود را به قدرت گرفتن جناح راست‌گرا در بولیوی اعلام کنند. در شیلی و کلمبیا وضعیت روشن‌تر است، مخالفان عمدتا از اقشار متوسط، دانشجویان و اتحادیه‌های کارگری هستند که به سیاست‌های ریاضتی و راست‌گرایانه دولت‌های‌شان اعتراض می‌کنند. سرجیو گوزمن، مدیر موسسه تحلیل ریسک کلمبیا می‌گوید: «در خیابان‌های بوگوتا و دیگر شهرهای کلمبیا شاهد طیف گسترده‌ای از اقشار مختلف هستیم که هر یک اهداف متفاوتی را دنبال می‌کنند، اما همین تنوع افکار باعث می‌شود که گستره و قدرت اعتراضات بیشتر شود، چراکه حاکمان نمی‌توانند همه آنها را به چوب وابستگی به چپ‌گراهای امریکای لاتین برانند.»

کلمبیا 15 ماه بعد از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری و انتخاب ایوان دوکو، رییس‌جمهور راست‌گرا، روز پنجشنبه شاهد آغاز تظاهراتی در بوگوتا پایتخت این کشور بود که به سرعت به یک اعتراض عمومی و سراسری بدل شد.

در سومین روز از اعتراضات در کلمبیا، تعداد زیادی از نهادهای مدنی، دانشجویان، کارگران و گروه‌های سیاسی چپ‌گرا در اعتراض به سیاست‌های حکومت و گسترش سیاست‌هایی که «نئولیبرالی» خوانده می‌شود، در خیابان‌ها جمع شدند. سرکردگان اعتراضات کلمبیا، اعتراضات گسترده در کشورهای دیگر امریکای لاتین را الگوی خود خطاب می‌کنند، اعتراضاتی که پنج هفته است بدون توقف در شیلی ادامه دارد، ماه‌هاست هاییتی را تحت تاثیر خود قرار داده است و در بولیوی باعث خروج رییس‌جمهور از کشور و واگذاری قدرت به رقبا شد. در شیلی تاکنون 23 نفر بر اثر درگیری‌ها میان تظاهرکنندگان با نیروهای امنیتی جان خود را از دست داده‌اند، تظاهراتی که به ابتکار دانش‌آموزان شیلیایی در واکنش به افزایش 3 درصدی قیمت بلیت‌های مترو آغاز شد، به‌رغم عقب‌نشینی دولت از این افزایش قیمت بیش از یک ماه است که با حضور گسترده مردم شیلی ادامه یافته است. در بولیوی نیز بیش از 30 نفر جان خود را بر اثر درگیری‌ها از دست داده‌اند، بعد از آنکه اوو مورالس، رییس‌جمهور این کشور در پی هشدار ارتش و پلیس مجبور به استعفا و ترک کشور شد، حالا هواداران نظام چپ‌گرای او برای سرنگونی جنین آنز، سیاستمدار راست‌گرایی که خود را به عنوان رییس‌جمهور موقت معرفی کرده است تظاهرات می‌کنند، تظاهراتی که با سرکوب پلیس مواجه شده است. در کلمبیا دلایل اعتراضات پیچیده‌تر است، هر چند قانون کار و مالیات‌ها بارها در طول سال‌های اخیر تغییر کرده است، اما بار دیگر شایعه‌ای در میان نهادهای کارگری منتشر شده ‌بود که قرار است به زودی اصلاحات عمده‌ای در قوانین اقتصادی کشور انجام شود، اصلاحاتی که پیش‌بینی می‌شود در جهت سیاست‌های ریاضتی، کاهش مستمری‌ها، حداقل دستمزدها و افزایش خصوصی‌سازی نهادهای عمومی باشد. در چنین شرایطی روز پنجشنبه اتحادیه‌های کارگری کلمبیا، خواستار تجمع هواداران‌شان در بوگوتا شدند، اما این تجمع کوچک بلافاصله بعد از سخنرانی ایوان دوکو، رییس‌جمهور به یک اعتراض سراسری تبدیل شد.

فضای سیاسی کشورهای امریکای لاتین در سال‌های اخیر گرایش عمومی به سیاست‌های اقتصادی راست‌گرایانه را نشان می‌داد، در کشورهایی مانند برزیل، شیلی و آرژانتین، سیاستمداران راست‌گرا بعد از مدت‌ها توانسته‌ بودند حاکمیت را از دست رقیبان چپ‌گرا یا متمایل به چپ‌شان خارج کنند و به نظر می‌رسید که اقبال عمومی از احزاب چپ‌گرا رو به افول است. اما ستاره بخت نظام‌های راست‌گرا دیری نپایید. در بولیوی در عرض سه روز بعد از معرفی یک رییس‌جمهور راست‌گرا کشور به آشوب کشیده شد، اما در کشوری مانند شیلی سباستین پینیه‌را، دومین سال از ریاست‌جمهوری خود را پشت سر می‌گذارد، در کلمبیا نزدیک به یک‌سال از انتخابات ریاست‌جمهوری می‌گذرد. در هر دو کشور کلمبیا و شیلی، معترضان به خصوصی‌سازی گسترده خدمات عمومی و سیاست‌های ریاضت اقتصادی دولت‌های‌شان اعتراض دارند. به گزارش آسوشیتدپرس، پیش از آغاز تازه‌ترین دور اعتراضات در کلمبیا، محبوبیت رییس‌جمهور این کشور 15 ماه بعد از آغاز به کارش به 26 درصد رسیده است، یعنی از میان هر چهار کلمبیایی فقط یک نفر از عملکرد ایوان دوکو رضایت دارد.

نگرانی از بازگشت جونتا

جونتا یا حکومت نظامیان در دهه‌های 1970 و 1980 در سراسر امریکای لاتین قدرت را در اختیار داشتند. همزمان با گسترش اعتراضات در امریکای لاتین، نگرانی‌ها در مورد بازگشت حکومت‌های نظامی به این کشورها که در دهه‌ها متوالی درگیری دیکتاتوری‌های نظامی و رژیم‌های کودتایی بوده‌اند، افزایش یافته است. روکیو سن میگل، کارشناس مسائل امریکای جنوبی به پایگاه بلومبرگ می‌گوید: «دخالت نیروهای ارتشی در کنترل اعتراضات اجتماعی باید یک استثنا باشد و نه یک قاعده، باید در شرایطی رخ دهد که به صورت مشخص در قانون ذکر شده ‌باشد. در امریکای لاتین ما زیر سایه خاطرات سال‌های خشونت و نقض حقوق بشر به بهانه امنیت ملی توسط حکومت‌های نظامی زندگی می‌کنیم.» در هفته‌های اخیر نقش نظامیان در تحولات به شکل جدی افزایش یافته است. در بولیوی، پیام فرمانده ارتش به اوو مورالس، رییس‌جمهور منتخب، آغازی بر مسیر استعفا و خروج او از کشور بود. در شیلی، سباستین پینیه‌را در واکنش به اعتراضات به اولین اهرمی که پناه برد، استقرار ارتش در خیابان‌های سانتیاگو پایتخت بود، هر چند که به دلیل خشونت‌ها و مرگ 19 غیرنظامی به سرعت مجبور به عقب‌نشینی از تصمیم خود شد.

در اکوادور و شیلی، از زمان آغاز اعتراضات، رهبران کشور در کنار فرماندهان نظامی نشست خبری برگزار کرده‌اند، این نمونه در ونزوئلا نیز 10 ماه پیش از سوی نیکولاس مادورو رییس‌جمهور اجرا شده ‌بود. بلافاصله بعد از ادعای ریاست‌جمهوری خوان گوایدو، در ونزوئلا، مادورو در نشست خبری مشترک با فرماندهان ارتش از وفاداری ارتش به حکومت خود خبر داد. حتی در کشورهایی که شاهد اعتراضات عمومی نیستند هم توسل به فرماندهان ارتش برای نشان دادن قدرت رایج شده است. مارتین ویزکارا، رییس‌جمهور پرو بعد از انحلال پارلمان برای ارعاب رهبران احزاب مخالفش در کنار فرماندهان نظامی ارتش عکس یادگاری می‌گرفت.