به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایسنا، ایران در واکنش به خروج آمریکا و بازگشت تحریم‌ها در ۱۸ اردیبهشت سال جاری اعلام کرد که در تصمیمی جدید، تعهدات برجامی خود را طبق بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام گام به گام کاهش می‌دهد با این هدف که اجرای این توافق در وضعیتی متوازن قرار گیرد در غیر این صورت ایران دیگر متعهد به این توافق نخواهد بود.
آمریکا در سال گذشته چهار بار نشست شورای امنیت سازمان ملل را درباره ایران تشکیل داده است که در یکی از این نشست‌ها شخص دونالد ترامپ حضور یافت و در یکی دیگر وزیر امور خارجه این کشور حاضر شد. با این حال نتوانست حتی یک کلمه از شورای امنیت علیه ایران بیرون بکشد. آنها نه فقط به بهانه هسته‌ای بلکه به بهانه‌های دیگر از جمله بحث موشکی، مساله یمن و نفوذ ایران در منطقه سعی کردند پای ایران را به شورای امنیت باز کنند اما در این تلاش‌ها ناکام ماندند.
در نهایت بعد از آنکه ایران در گام نخست کاهش تعهدات برجامی خود، محدودیت ذخیره اورانیوم غنی شده تا سقف ۳۰۰ کیلوگرم را لغو کرد و ذخایر ایران به تأیید آژانس از مرز ۳۰۰ کیلوگرم گذشت، ترامپ سعی کرد از این مساله به عنوان فرصتی برای ضربه زدن یا محکوم کردن ایران در جامعه بین الملل استفاده کند، از این رو درخواست تشکیل نشست فوری شورای حکام را مطرح کرد بدون آنکه به لحاظ محتوا و شکل به ابعاد آن فکر کند.
مطابق بند ب از قاعده شماره ۱۱ قواعد کاری شورای حکام، شورا بنا به درخواست رئیس شورا، یا هر یک از اعضای شورا یا مدیرکل باید تشکیل جلسه دهد و این مساله جدای از اینکه موضوع نشست چیست انجام می‌شود چه موضوع در دستورکار باشد چه نباشد.
آنچه آمریکا با درخواست تشکیل جلسه فوری شورای حکام به دنبال آن بود، مطرح کردن موضوع اقدامات کاهشی ایران به طور خاص مساله لغو محدودیت ذخیره ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده بود. اما آنچه قابل توجه است این که شورای حکام صرفاً می‌تواند موضوعات هسته‌ای در چارچوب پادمان جامع را مورد بررسی قرار دهد و از آنجایی که مساله کاهش اجرای تعهدات برجامی ربطی به ابعاد پادمانی فعالیت‌های هسته‌ای ایران در چارچوب آژانس ندارد از این رو اساساً موضوع قابل اعتنا و بررسی نیست ولو اینکه برای آن تشکیل جلسه دهند.
البته آمریکایی‌ها ترجیح می‌دادند کشورهای دیگر تقاضای نشست ویژه را مطرح کنند اما این مساله با موافقت هیچ کشوری رو به رو نشد تا این که خودشان مجبور به طرح درخواست تشکیل جلسه شدند.
در نشست روز چهارشنبه جز آمریکا، رژیم صهیونیستی، امارات و عربستان سایر اعضای شورای حکام به ویژه سه کشور اروپایی، چین و روسیه بر حمایت از برجام و ضرورت حفظ آن تاکید کردند.
در نشست روز چهارشنبه به جز آمریکا، رژیم صهیونیستی، امارات متحده عربی و عربستان سعودی سایر اعضای شورای حکام به ویژه سه کشور اروپایی، چین و روسیه در حمایت از چند جانبه گرایی و برجام و ضرورت حفظ آن به عنوان یکی از شاخص‌های مهم چند جانبه گرایی صحبت کردند. این کشورها به طور منسجم خروج آمریکا از برجام را سرزنش کردند و بر این مساله تاکید کردند که شورای حکام مکان مناسبی برای بررسی موضوعات مربوط به اجرای برجام نیست، چرا که این قبیل موضوعات در زمره مسائل پادمانی آژانس قرار نمی‌گیرد و باید در چارچوب سازوکارهای مشخص شده در برجام و کمیسیون مشترک مورد بررسی قرار گیرد.
نشست ویژه شورای حکام درباره ایران در نهایت بدون هیچ گونه خروجی به پایان رسید. این در حالی است که عموماً نشست‌های شورای حکام درباره بررسی گزارش‌های راستی‌آزمایی اجرای برجام همراه با جمع بندی رئیس شورای حکام از خلاصه اظهارات و سخنان ارائه شده در نشست پایان می‌یابد اما این نشست حتی در این حد هم جمع بندی نداشت که حاکی از انزوای آمریکا در این تلاش نافرجام بود.
آمریکا همواره بر سیاست هویج و چماق تاکید داشته است؛ از یک سو بر طبل مذاکره با ایران می کوبد و از سوی دیگر با شدید ترین اقدامات و ترتیبات سعی دارد از نقاط مختلف ایران را تحت فشار قرار دهد تا از مواضع و تصمیماتش دست بکشد و برگزاری نشست شورای حکام آخرین اقدام این کشور در این راستا است.
ترامپ و تیم سیاست خارجی اش حتی به خودشان زحمت ندادند برجام را بخوانند تا بدانند که تعهدات برجامی ایران ذیل این توافق است و ربطی به تعهدات پادمانی و پروتکلی ندارد. به نظر نتیجه نداشتن این نشست آنقدر دور از انتظار ترامپ بوده است که او بعد از آن در توییتی که حاکی از عصبانیت او در این باره است به دروغ و نادرست اعلام کرد که ایران از قبل به طور مخفیانه به غنی سازی اورانیوم مشغول بوده و این نقض برجام است.
بن رودز مشاور امنیت ملی باراک اوباما بعد از آن در در واکنش به این توییت ترامپ نوشت که این حرف کاملاً دروغ است و سیاست خارجی ترامپ را مبتنی بر دروغ دانست و گفت چنین سیاست خارجی قادر نیست حمایت بین المللی را جلب کند.
او گفت که آژانس و جامعه اطلاعاتی آمریکا در زمان ترامپ و مقامات نظامی همگی پایبندی ایران به برجام را تأیید کرده‌اند.
همان طور که برخی اعضای این شورا از جمله روسیه به آن اشاره کردند، نشست شورای حکام هرچند مطابق دستور کار شورا نبود و موضوع آن فراتر از قوانین و دستور کار این شورا بود اما این فرصت را فراهم کرد تا جهان اراده و عقیده واقعی خود یعنی مخالفت با افزایش تنش‌ها را نشان دهد و این بدون شک نتیجه مثبتی است.
بدون شک تلاش‌های دیپلماتیک در روزهای گذشته از سوی ایران برای خنثی کردن اقدامات آمریکا در شورای حکام یکی از مهم‌ترین دلایل دستیابی به این دستاورد دیپلماتیک است. همچنین هر چه پیش تر می‌رویم، با وجود محدودیت‌های بسیار بر برجام و برخلاف ادعای برخی در داخل، این توافق به لحاظ حقوقی آنقدر محکم است که حتی در شرایط فعلی قابل استناد و تأمین کننده حقوق هسته‌ای ایران است. نشست اخیر شورای حکام سند دیگری بر درستی این صحبت بود.
