به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایرنا، گروه کشورهای موسوم به دی.8 که در قالب سازمانی شکل گرفته، شامل هشت کشور اسلامی ایران، اندونزی، بنگلادش، پاکستان، ترکیه، مالزی، مصر و نیجریه است، با هدف توسعه مناسبات اقتصادی بین اعضا در سال 1376 تشکیل شده است.
سران کشورهای عضو این این سازمان که دبیرخانه آن در شهر استانبول ترکیه قرار دارد، هر دو سال یک بار گردهم می آیند که در همین راستا، تاکنون 9 اجلاس سران تشکیل داده و وزرای امور خارجه این تشکل نیز هر سال یک جلسه کاری تشکیل می دهند که هجدهمین دور آن در دو روز گذشته در شهر آنتالیای ترکیه برگزار شد.
این اجلاس با حضور محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران، مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه، محمدحماد اظهر وزیر دارایی پاکستان، خدیجه بوکار اببا ابراهیم وزیر خارجه نیجریه، مازوکی بن حاج یحیی معاون وزیر خارجه مالزی، سعید هندام معاون اقتصادی وزیر امور خارجه مصر، محبوب اوززمان معاون وزیر خارجه بنگلادش و مولیا ویرانا سفیر اندونزی در ترکیه شرکت کرده اند.
هیات های شرکت کننده در این اجلاس بر ضرورت مقابله با یکجانبه گرایی برخی کشورها تاکید کرده و علاوه بر بررسی راه های توسعه مناسبات اقتصادی میان اعضا در چش انداز 10 ساله 2020 تا 2030، خواستار اهتمام جدی کشورهای عضو به امر تجارت با پول ملی میان اعضا شدند.
هر چند که بر خلاف اعلام قبلی، بیانیه نهایی این اجلاس منتشر نشد، ولی همه مصوبات اعلام شده در نشست کارشناسی به تصویب رسید که مفاد آن از طرف دبیرخانه دی.8 به کشورهای عضو اعلام خواهد شد.
تشکیل کمیته کارشناسی و تخصصی و تصویب پیشنهاد اعضا
در نخستین روز این گردهمایی، چهل و یکمین کمیسیون تخصصی و کارشناسی کشورهای عضو گروه دی.8 پیش از برگزاری نشست وزرای امور خارجه برگزار شد و در جریان آن کارشناسان شرکت کننده مصوبات اجلاس وزرای خارجه را تهیه و تدوین کردند.
ابوالقاسم طهماسبی رییس گروه کارشناسی جمهوری اسلامی ایران در کمیسیون تخصصی گروه دی8 در آنتالیا گفت: در این جلسه کمیسیون که با حضور کارشناسان هشت کشور عضو برگزار شد، موضوعات کاری سالیانه گروه و نیز برنامه و بودجه سازمان مورد بررسی قرار گرفته و تصویب شد.
وی بیان کرد: علاوه بر این، تاسیس 'اتاق تهاتر گروه دی8' نیز به تصویب رسید که بر اساس آن مکانیزمی غیر از ارزهای دلار و یورو در تجارت بین اعضا مورد تاکید قرار گرفته و استفاده از ارزهای ملی در تجارت فی مابین در اولویت قرار می گیرد.
وی اضافه کرد: در این قالب مبادله پایاپای و تسهیل تجارت بین اعضای گروه مورد تاکید قرار می گیرد.
رییس گروه کارشناسی ایران در این کمیسیون با اشاره به برگزاری سالانه دو جلسه کمیسیون کارشناسی و یک جلسه وزرای خارجه افزود: در جلسه کارشناسی، بودجه سالانه گروه و نیز تاسیس دانشگاه دی8 در ایران نیز به تصویب رسید.
طهماسبی بیان کرد: تاسیس دانشگاه دی 8 در ایران از سوی دانشگاه همدان که پیشنهاد آن در نشست سران در سال گذشته در استانبول مورد تاکید قرار گرفته بود، در این جلسه مطرح شد که با تصویب نهایی، دانشگاه همدان از سال آینده از کشورهای عضو دانشجو پذیرش خواهد کرد.
رییس گروه کارشناسی ایران در این کمیسیون اظهار کرد: در جلسه کارشناسی همچنین تاسیس صندوق حمایت از پروژه های گروه نیز پیشنهاد شد که آیین نامه تاسیس آن در جلسات بعدی تدوین می شود.
وی با اشاره به تصویب نقشه راه سازمان در جلسه این کمیسیون برای سال 2020 تا 2030 گفت: تدوین جزئیات این نقشه راه در جلسات ماه های آتی کارشناسان نهایی می شود.
طهماسبی از پیشنهاد راه اندازی سیستم کارت اعتباری دی.8 مشابه مستر کارت از سوی هیات مالزی خبر داد و اظهار کرد: استفاده از این کارت توسط نمایندگان بانکی کشورهای عضو در ماه های آتی بررسی می شود.
وی همچنین از تصویب مرکز تحقیقات علمی و فناوری گروه در جلسه کمیته کارشناسان خبر داد و بیان کرد: با تاسیس این مرکز، مراکز تحقیقاتی کشورهای عضو پروژه های مشترک تحقیقاتی و علمی و فناورانه خود را به صورت مشترک دنبال خواهند کرد.
افتتاحیه اجلاس هجدهم وزرای خارجه دی.8 و تاکید بر استفاده از ارز ملی
جلسه افتتاحیه این اجلاس بدون حضور خبرنگاران برگزار شد ولی مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه پس از پایان جلسه با وزیران خارجه در تشریح نتایج اجلاس هجدهم وزرای امور خارجه کشورهای عضو دی.8 گفت که کشورش قصد دارد مبادلات تجاری خود با ایران و سه کشور چین، روسیه و اوکراین را با پول ملی خود انجام دهد.
وی با تاکید بر اهمیت استفاده از پول های ملی کشورهای عضو این سازمان در مبادلات تجاری، افزود: استفاده از ارز ملی در دوره ای که برخی کشورها از نرخ ارز به عنوان اهرم فشار برای تحقق اهداف سیاسی استفاده می کنند، ضروری است.
وی استفاده از پول ملی در تجارت بین کشورها را بهترین پاسخ در برابر فشارهای ارزی خارجی عنوان کرده و بر استفاده از ارز ملی در مبادلات تجاری میان کشورهای عضو دی.8 تاکید کرد.
چاووش اوغلو با اشاره به بررسی نقشه راه سالیانه گروه دی.8 در نشست کارشناسی و نیز تصویب برنامه و بودجه این سازمان گفت: تاسیس 'اتاق تهاتر گروه دی8' نیز به تصویب رسید که بر اساس آن مکانیزمی غیر از ارزهای دلار و یورو در تجارت بین اعضا مورد تاکید قرار گرفته و استفاده از ارزهای ملی در تجارت فی مابین در اولویت قرار می گیرد.
وزیر خارجه ترکیه اضافه کرد: در این قالب مبادله پایاپای و تسهیل تجارت بین اعضای گروه نیز می تواند بسیار موثر باشد.
وی همچنین بر تاسیس صندوق حمایت از پروژه های گروه دی.8 تاکید کرد و ادامه داد: در این اجلاس نقشه راه دهه 2020 تا 2030 نیز تدوین شده و جزئیات این نقشه راه در جلسات ماه های آتی کارشناسان نهایی می شود.
چاووش اوغلو همچنین با اشاره به ناچیز بودن تجارت بین اعضای گروه دی.8، خواستار توجه کشورهای این گروه به هدف 500 میلیارد دلاری در تجارت فی مابین شد.
وی همچنین خواستار اضافه شدن اعضای جدید به سازمان دی.8 شد و اظهار کرد: این امر موجب افزایش قدرت و کارآیی این تشکیلات خواهد شد.
تاکید طریف بر مقابله کشورهای دی.8 با اقدامات یکجانبه علیه ایران
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران طی سخنرانی در هجدهمین نشست وزرای امور خارجه سازمان دی.8 در آنتالیا خواستار مقابله کشورهای عضو گروه دی.8 با اقدامات غیرمسئولانه و غیرقانونی از جمله تحریم های مجرمانه علیه ایران شد.
وی گفت: در شرایط کنونی بیش از هر زمانی برای ما ضرورت دارد تا چندجانبه گرایی اقتصادی و بازرگانی را از جمله در چارچوب هایی نظیر گروه دی8، ارتقا داده و تقویت کنیم.
وی با اشاره به پیش بینی رشد اقتصادی پایین و رکود برای اقتصاد جهانی از سوی صندوق بین المللی پول بیان کرد: تردیدی نیست که یکجانبه گرایی و موانع تجاری و تحریم های روزافزون علت اصلی شکل گیری چنین چشم انداز منفی است.
ظریف تاکید کرد: اقدامات تجاری یکجانبه، تحرکات تلافی جویانه و تحریم های اقتصادی می تواند اقتصاد جهانی را دچار اختلال کرده و همکاری های گسترده چندجانبه را در زمانی که به شدت نیاز به آن احساس می شود، تحت الشعاع قرار دهد.
وی اضافه کرد: گروه دی.8 در طول مدت زمان دو دهه فعالیت به تدریج به بستری ارزشمند برای ارتقای همکاری های اقتصادی موثر بین اعضای آن تبدیل شده و از ظرفیت لازم برای تقویت جایگاه کشورهای عضو در اقتصاد جهانی، تنوع بخشی به اقتصاد اعضا، ایجاد فرصت های جدید در عرصه روابط تجاری، ارتقای مشارکت ها در فرایند تصمیم گیری در سطح بین المللی و بهبود استاندارد زندگی شهروندان کشورهای عضو برخوردار بوده است.
وزیر امور خارجه ایران اظهار کرد: در گروه دی.8 قرابت های بسیار زیاد فرهنگی در کنار تاریخ مشترک نیز به تلاش های ما در ایجاد انگیزه ای مشترک برای توسعه اقتصادی و اجتماعی مردمان کشورهای خود کمک کرده است و بر اساس ظرفیت های این سازمان و همچنین اشتراکات خویش، گروه دی8 به مثابه بستری برای ارائه فرصت های بسیار به منظور همکاری و تحقق آرمان های مشترک خود به شمار می رود.
ظریف خواستار اتخاذ راهبردهای مطلوب برای همکاری بین اعضای هشت کشور این سازمان شد و افزود: نقطه قوت ما در رشد مداوم و توسعه مستمر یک بازار داخلی بزرگ است که همزمان از کارویژه های «هاب تولیدی» و «پایه مصرف» برخوردار است.
وی ادامه داد: ما باید قابلیت خود مبنی بر عامل ثبات زا بودن در اقتصاد جهانی پرتلاطم را نشان دهیم و همچنین باید به تقویت هم افزایی و تکمیل کنندگی یکدیگر بپردازیم تا از این رهگذر بتوانیم مخاطرات و موانع اقتصادی خارجی و همچنین دیگر چالش های شناخته شده یا ناشناخته را که احتمالا در آینده با آن مواجه می شویم، تحمل کنیم.
وزیر امور خارجه ایران همچنین در این سخنرانی از تهیه «نقشه راه 10 ساله همکاری اقتصادی گروه دی8 (2020-2030)» و اولویت بندی فعالیت ها ذیل این نقشه راه در حوزه های تجارت، کشاورزی، امنیت غذایی و نظایر آن استقبال کرد و گفت: این نقشه راه، چشم انداز و ابزار لازم برای هدایت فعالیت های خود در سال های پیش رو را در اختیار ما قرار می دهد.
وی تجارت را موتور توصعه اقتصادی دانست و بیان کرد: ارزش مجموع حجم تجارت بین کشورهای گروه دی.8 بالغ بر 100 میلیارد دلار بوده و متوسط نرخ رشد سالانه نیز 6 درصد است ولی با این حال، هدف تجارت داخلی بین اعضای این گروه، 500 میلیارد دلار تعیین شده که دستیابی به این هدف نیازمند تسهیلات مناسب است.
وزیر امور خارجه ایران با تاکید بر عملیاتی شدن موافقتنامه تجارت ترجیحی در بین کشورهای دی.8 به منظورارتقای تجارت درون منطقه ای بین اعضای گروه گفت: ما باید در جستجوی دیگر سازوکارهای تسهیل کننده نظیر همکاری مالی و بانکی و مکانیسم های پرداخت نیز باشیم.
وی با قدردانی از ابتکار عمل برای تاسیس و راه اندازی «دفتر تهاتر دی.8» اظهار کرد: با توجه به میزبانی ما از اتحادیه تهاتر آسیا از سال 1974، ما آمادگی کامل خود را برای به اشتراک گذاری تجارب با اعضای گروه دی8 به منظور دستیابی به این هدف مهم اعلام می کنیم.
ظریف همچنین تاکید کرد: باور داریم که بخش خصوصی در تمامی حوزه های همکاری نظیر تجارت، سرمایه گذاری، صنعت، کشاورزی، تعاملات اجتماعی و گردشگری باید مشارکت داشته باشد و بر این اساس، ما باید بخش خصوصی را با هدف مشارکت مطلوب در فعالیت های اقتصادی و بازرگانی سازمان دی.8 تشویق کنیم.
وزیر امور خارجه ایران اضافه کرد: بخش خصوصی می تواند نقشی کانونی در پیشبرد نوآوری، تولید ثروت، درآمدزایی و اشتغال آفرینی و همچنین بسیج منابع داخلی ایفا کند و این موارد فعالیت هایی به شمار می آیند که می تواند منتج به محو فقر و نظایر آن شود.
وی بیان کرد: ما نسبت به نقش کلیدی انرژی در رشد و توسعه اقتصادی واقف هستیم و خود را متعهد به گسترش همکاری ها در این حوزه می دانیم و جمهوری اسلامی ایران یکی از بزرگترین ذخایر نفت و گاز جهان را در اختیار داشته و آماده است در قالب همکاری بلندمدت، در امنیت انرژی جهانی مشارکت کرده و ظرفیت کریدورهای بین المللی ترانزیت از طریق پروژه های مشترک در زیرساخت های دریایی، ریلی و جاده ای را افزایش دهد.
ظریف سرمایه انسانی را عاملی کلیدی در توسعه اقتصادی عنوان کرد و گفت: راه اندازی دانشگاه بین المللی گروه دی.8 در شهر همدان ایران با هدف ظرفیت سازی در میان کشورهای عضو می تواند به طور گسترده ای در توسعه منابع انسانی نقش آفرین باشد.
وی با اشاره به این که اعضای گروه دی8، کشورهای ساحلی به شمار می آیند، افزود: تمایل دارم تا اضافه نمودن «اقتصاد آبی» به عنوان یکی دیگر از حوزه های همکاری را پیشنهاد دهم و با توجه به برآورد حجم معاملات در اقتصاد آبی بین سه تا 6 تریلیون دلار در سال، این امر فرصت های مطلوب در اشتغال آفرینی، خدمات زیست بوم، فرهنگی، صیادی و کشت آبی فراهم می کند و به همین علت همکاری بین اعضای گروه دی.8 برای توسعه اقتصاد آبی ظرفیت بزرگی برای ارتقای توسعه پایدار به شمار آمده و می تواند مسیر رشد اقتصادی و کاهش فقر را تقویت بخشد.
ظریف اضافه کرد: جمهوری اسلامی ایران همواره در گذشته و حال خود را متعهد به تحقق اهداف گروه دی.8 دانسته و حمایت های خود را این سازمان به منطور نیل به این اهداف استمرار خواهد بخشید.
وزیر امور خارجه ایران در پایان این اجلاس نیز گفت: هجدهمین اجلاس وزرای امور خارجه گروه دی.8 در واقع جمعبندی فعالیت های اعضا در سال گذشته در حوزه همکاری های اقتصادی بین این هشت کشور بود.
وی تدوین و تصویب برنامه اقدامی از سال 2020 تا 2030 برای دی.8، استفاده از پول ملی در مبادلات تجاری بین این هشت کشور، ایجاد یک اتاق مشترک تبادل پولی با استفاده از پول های ملی، تاسیس دانشگاه بین المللی دی.8 در همدان و برنامه ریزی ها برای همکاری های آتی در حوزه علوم و فناوری را از جمله دستاورد این نشست عنوان کرد.
ظریف اظهار کرد: نکات مهم دیگری هم در این اجلاس مورد توجه قرار گرفته و با استقبال اعضا مواجه شد که از آن جمله می توان به توسعه مناسبات اقتصادی بین اعضا اشاره کرد.
وزیر امور خارجه ایران سازمان دی.8 را یک گروه مهم از کشورهای در حال توسعه و اسلامی عنوان کرد و گفت: اگر این همکاری ها بتوانند با جدیت بیشتری دنبال شود، می تواند زمینه را برای کار مشترک و در جهت توسعه همه این کشورها فراهم کند.
تشکلی با حداقل اعضا و اهداف بلند
گروه دی.8 (Developing 8 / D-8 or Developing Eight) متشکل از هشت کشور مسلمان در حال توسعه است که به منظور ایجاد روابط مستحکم اقتصادی بین کشورهای در حال توسعه اسلامی و تقویت نفوذ این کشورها در بازارهای جهانی تشکیل شده است.
پایه گذار گروه D8 نجم الدین اربکان نخست وزیر فقید و اسلام گرای ترکیه بود که با سفر به هشت کشور عضو در تیرماه سال 1375 زمینه تأسیس این گروه را فراهم کرد.
نخستین اجلاس سران دی 8، در شهر استانبول در خرداد ماه 1376 برگزار شد.
دبیرخانه دائمی این سازمان در استانبول قرار دارد و دبیرکل آن به مدت چهار سال و به صورت دوره ای از سوی کشورهای عضو تعیین می شود.
تجارت کنونی بین این کشورها رقمی در حدود 150 میلیارد دلار برآورد شده ولی هدف این سازمان رسیدن به رقم 500 میلیارد دلار است.
کشاورزی، صنعت، انرژی، حمل و نقل و ارتباطات، تجارت و گردشگری از جمله زمینه هایی است که در سازمان دی.8 در اولویت قرار دارد و در این رابطه اقدامات مناسبی برای تسهیل تجارت میان کشورهای عضو صورت گرفته است.
موافقت نامه تجارت ترجیحی، موافقتنامه تسهیل صدور روادید بازرگانی، همکاری های هواپیمایی کشوری، توسعه همکاری های علمی و فناوری، تشکیل فدراسیون اتاق های بازرگانی و نیز توسعه مناسبات اقتصادی با هدف همگرایی و مقابله با یکجانبه گرایی سیاسی و به خصوص اقتصادی از جمله این اقدامات است.
تاکنون 9 بار رهبران کشورهای عضو گرد هم آمده اند و 18 بار اجلاس وزرای امور خارجه کشورهای عضو به صورت دوره های در کشورهای تشکیل دهنده این سازمان برگزار شده و سالانه دو بار گردهمایی کارشناسان برای تسهیل دستیابی به اهداف این سازمان برگزار می شود که در این قالب، چهل و یکمین گردهمایی کارشناسان دو روز پیش در شهر آنتالیای ترکیه برگزار شد.
