اقتصاد آنلاین – شبنم نورمحمدی؛ به گزارش اکونومیست، در اتحاد جماهیر شوروی، میخائیل گورباچف نشان داده بود که چگونه می‌توان این مسیر را پیمود. در میان همه جوش و خروش‌ها، در آگوست ۱۹۸۸، یک دانشمند علوم سیاسی عینکی برای نیم سال تحصیلی، ابتدا در دانشگاه آیووا به آمریکا وارد شد.
او در آمریکا راه‌های زیادی برای انتقاد یافت، اما در عین حال موارد زیادی هم برای تحسین دید: دانشگاه‌ها، نوآوری‌های موجود و انتقال آرام قدرت از یک رییس جمهوری به رییس جمهوری دیگر. این عضو ۳۲ ساله حزبی در آن زمان نوشت که نمی‌توان سرمایه‌داری را دست کم گرفت.
وانگ هونینگ آن چهره دانشگاهی، اکنون یکی از هفت عضو کمیته دائمی دفتر سیاسی، هیات حاکمه عالی حزب کمونیست است. او به عنوان رییس ایدئولوژی و تبلیغات، مسئول ایجاد یک پیام بسیار متفاوت است: اینکه چین دموکراسی واقعی را اعمال می‌کند، اینکه آمریکا ساختگی است و قدرت آن در حال محو شدن است. برای حزبی که درگیر یک جنگ ایدئولوژیک فزاینده با آمریکاست، این خط سیر تعجب آور نیست.
نقش آقای وانگ در این مبارزات بیشتر است. نوشته اولیه او حاکی از ناسیونالیسم تنگ نظرانه نبود. او نقاط ضعفی را در سیستم آمریکا می‌دید اما آنها را بزرگ نمی‌کرد. مشکلاتی را هم در چین دید. حتی قابل توجه‌تر، او پیام حزب را تحت رهبری سه رهبر متوالی ایجاد کرده است. شی جین پینگ، حاکم کنونی چین، در این نقش حیاتی به او اعتماد کرده است، حتی اگر یک شریک قدیمی نباشد. با این وجود، یک روزنامه مرتبط با دولت او را «مشاور شماره یک حزب» نامیده است.
به نظر می‌رسد که او یک پست در سایه در اختیار دارد. سخنرانی‌های گاه و بیگاه او اشاره کمی به کارهایی که در پشت صحنه انجام می‌دهد، دارد. پیش از اینکه آقای شی دو سال پیش، سفر به خارج از کشور را متوقف کند، در آغاز همه‌گیری، آقای وانگ اغلب او را در سفرهای خارجی همراهی می‌کرد و نشان می‌داد که او در دیپلماسی هم مشارکت دارد. رسانه‌های وابسته به حزب در هنگ کنگ بیشتر به این موضوع پرداخته‌اند.
آنها برای بیش از دو دهه به آقای وانگ اعتبار داده‌اند که سیاست‌های تعیین کننده هر رهبر را شکل داده است، از «سه نماینده» جیانگ زن‌مین (که تابوهای مربوط به پذیرش کارآفرینان خصوصی را در حزب حذف کرد) تا «دیدگاه علمی هو جین تائو در مورد توسعه» (با هدف رویکردی سازگارتر و عادلانه‌تر با محیط زیست) و «رویای چینی» آقای شی برای یک چین ثروتمند، از نظر نظامی قوی و قدرتمند در سطح جهانی.
این ممکن است مستلزم پاره‌ای از ردپاهای سیاسی پیچیده باشد. به عنوان یکی از اعضای حلقه داخلی آقای شی، آقای وانگ باید از هو و جیانگ که متحدانشان در میان اهداف پاکسازی آقای شی بوده‌اند، فاصله بگیرد. این آقای جیانگ بود که در سال ۱۹۹۵ آقای وانگ را از دانشگاه فودان شانگهای یعنی جایی که در آن تدریس می‌کرد، به مقر حزب در پکن آورد.
دانشگاهی بودن، نه یک سیاستمدار، ممکن است به آقای وانگ کمک کند تا از جنگ‌های داخلی حزب به نفع خود استفاده کند. همه جناح‌ها به مهارت‌های او به عنوان یک نظریه پرداز و تمایل او به استفاده انعطاف پذیر از آنها اهمیت می‌دهند.
غیرممکن است که بدانیم آقای وانگ واقعا در مورد سیاست‌هایی که از آنها حمایت می‌کند چه تفکری دارد. وقتی در سال ۲۰۱۸، یک سال پس از ارتقای آقای وانگ به کمیته دائمی دفتر سیاسی، آقای شی قوانین را تغییر داد تا برای مدت نامحدودی به عنوان رهبر چین در قدرت بماند، چه واکنشی نشان داد؟ آقای وانگ در کتاب خود در مورد اقامتش در آمریکا با عنوان «آمریکا در برابر آمریکا» که در سال ۱۹۹۱ منتشر شد، خاطرنشان کرد که اگر یک نظام سیاسی نتواند راهی برای انتقال قدرت ابداع کند، برای آن کشور سخت خواهد بود که «از پایداری، ثبات و نظم سیاسی لذت ببرد» این کتاب اغلب به عنوان یک بررسی غم انگیز از چشم انداز آمریکا توصیف می‌شود (با ژاپن «جمع‌گرا» که برتری خود را به چالش می‌کشد) اما ثبات آن به وضوح او را تحت تاثیر قرار داده است.
اما با فرض اینکه آقای وانگ تبلیغاتی را که اکنون ترویج می‌کند باور دارد، سفر فکری او با بسیاری از افراد دیگر نسلش تفاوت چندانی ندارد. در دهه ۱۹۸۰، او کسانی را که به «نئو استبدادی» معتقد بودند نشانه گرفت و تاکید کرد به عنوان مثال، رهبری قوی برای مدیریت تغییرات تدریجی و منظم در یک دوره طولانی به سمت شکل لیبرال‌تر از سیاست ضروری است. (تعداد کمی هم آشکارا پایان نهایی حکومت تک حزبی را پیشنهاد کرده‌اند.)
در پایان آن دهه و پس از آن خیلی مسائل دچار تغییراتی شد. ابتدا، ناآرامی‌های طرفدار دموکراسی در سال ۱۹۸۹ به صحبت‌های حزب در مورد اصلاحات سیاسی پایان داد. سپس فروپاشی رژیم‌های کمونیستی در دیگر نقاط فرا رسید. اندکی از آنچه ظاهر شد برای لیبرال‌های چین جذابیت داشت. رونق اقتصادی این کشور در دهه ۱۹۹۰ جذب یک حزب قوی را تقویت کرد که می‌توانست کشور را باثبات نگه دارد. آقای وانگ در سال ۱۹۹۴ در حالی که هنوز دانشگاهی بود در دفتر خاطرات خود نوشت: به نوشتن مقاله در مورد اصلاحات سیاسی ادامه دهید.
البته این دفتر خاطرات یک سال بعد منتشر شد. وی همچنین تاکید داشت که چند روش عملی برای رویارویی با وضعیت فعلی پیشنهاد کنید... اما اگر بخواهید سریع تغییر کنید، آن را به انجام نخواهید رساند.
این دفترچه خاطرات با عنوان «یک زندگی سیاسی» تنها یک سال را پوشش می‌دهد، اما جزییات جالبی از علایق غیر آکادمیک آقای وانگ در آن زمان ارائه می‌دهد. او تماشای فیلم‌های خارجی را دوست داشت، اغلب در اواخر شب (بسیاری از مدخل‌ها با «در ساعات کمی...» شروع می‌شوند.) یک فیلم علمی – تخیلی ترسناک به نام «بیگانه» از جمله فیلم‌های مورد علاقه او بود. او در این باره توضیح می‌دهد که چنین فیلم‌هایی در غرب محبوبیت داشتند، نمی‌دانم این به ذهنیت آنها مربوط می‌شود یا دلایل اجتماعی دارد.
همچون بسیاری از مردم در دهه ۱۹۹۰، آقای وانگ نیز شیفته ادعای عرفا مبنی بر داشتن قدرت‌های ماوراء طبیعی بود. او ملاقات با کسی را توصیف می‌کرد که مهارت‌های خود را نشان داد، به نظر می‌رسید که چنگال و قاشق را فقط با یک لمس ساده استفاده می‌کند و بدون باز کردن قوطی، قرص‌ها را بیرون می‌آورد. آقای وانگ در این باره می‌نویسد: این واقعا یک معجزه بود، معجزه‌ای که کسی نمی‌تواند آن را باور کند.
در سال ۱۹۹۹ دولت کمپین بزرگی علیه فالون گونگ – یک گروه عرفانی به رهبری یک معجزه‌گر خودخوانده در چین – به راه انداخت. این روزها هیچ مقامی حتی به اعتقاد به جادو هم اشاره نمی‌کند.
به هر حال، آقای وانگ احتمالا اکنون زمان کمی برای چنین انحرافاتی خواهد داشت. در اواخر سال جاری، حزب، کنگره پنج ساله برگزار خواهد کرد که در آن احتمالا مشخص خواهد شد که آقای شی واقعا رهبر حزب باقی خواهند ماند، علیرغم اینکه در ابتدا حداکثر ده سال رهبری برای وی پیش بینی شده بود. آقای وانگ باید از قبل مشغول تهیه گزارشی باشد که در این نشست حزب کمونیست، آقای شی ارائه خواهد کرد.
او تجربه طولانی چنین کاری را دارد. به گفته مینگ شیا همکار سابق وی که اکنون در دانشگاه نیویورک سیتی تدریس می‌کند، زمانی که وانگ یک دانشگاهی بود، در سال ۱۹۸۷ از او دعوت شد تا پیشنهاداتی برای گزارش ارائه شده در کنگره آن سال ارائه دهد. در رابطه با سیاست، آن سند در سال ۱۹۸۷ طرفدار اصلاحات دوران کمونیستی بود که خواستار جدایی حزب از دولت شده بود. اما آقای شیا می‌گوید که وانگ از درگیر شدن با جناح اصلاح طلب حزب در پکن اجتناب کرد و در جریان تحولات سال ۱۹۸۹ تصمیم گرفت بیشتر تمرکزش را بر روی مادرش که کمتر مورد حمایت او بود، حفظ کند. با این حال پس از سرکوب خونین و تظاهرات ۱۹۸۹، او به آمریکا سفر کرد.
معلوم نیست که بعد از کنگره چه اتفاقی برای آقای وانگ خواهد افتاد. او در سن ۶۶ سالگی به اندازه کافی جوان است که تا پنج سال دیگر هم در کمیته دائمی دفتر سیاسی باقی بماند. چنگ لی از موسسه بروکینگز می‌گوید که ایدئولوگ‌های جدیدی در حال ظهور هستند. یکی از این ایدئولوگ‌ها جیانگ جین کوان است که در سال ۲۰۲۰ به عنوان رییس مرکز تحقیقات سیاست حزب، یک اندیشکده قدرتمند جانشین آقای وانگ شد. آقای لی معتقد است که آقای جیانگ ممکن است پس از کنگره یک کرسی در دفتر سیاسی کسب کند.
شاید آقای وانگ برای حرکت آماده باشد. او در دفتر خاطرات خود در سال ۱۹۹۴ نوشت: «وقتی شخصی برای یک مدت طولانی در محل کار خود باشد، تفکر او به تدریج ثابت می‌شود و ذهنیت باز خود را از دست می‌دهد.» دستگاه تبلیغاتی آقای وانگ نشان می‌دهد که تفکر ثابت مشکلی است که در سیستم فعلی وجود دارد.
