به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، واردات برنج از ابتدای امسال با افت و خیزهای زیادی مواجه بوده که نخستین و مهم‌ترین آن، مثل دیگر کالاهای وارداتی، تغییر نرخ ارز پایه واردات بود. ارز دولتی واردات برنج از ابتدای امسال به نیمایی تبدیل شد و با توجه به افزایش مداوم نرخ ارز آزاد و نیمایی، هزینه واردات برنج از هند و پاکستان که مقاصد خرید همیشگی برنج خارجی بودند، چند برابر شد.
اختلافات میان واردکنندگان برنج با بانک مرکزی بر سر توزیع 80هزار تن برنج وارداتی در بازار با نرخ دولتی و استنکاف بانک مرکزی از پرداخت ارز دولتی به واردکنندگان به‌رغم قول‌های اولیه، مزید بر علت شد و انگیزه واردات را بیش از پیش کاهش داد تا امسال واردات برنج به نصف میزان هرسال برسد. یک‌میلیون تا یک‌میلیون‌و200هزار تن، از مجموع 3میلیون تن تقاضای بازار برنج کشور، هرسال با واردات تامین می‌شود، اما امسال، آخرین رقمی که برای حجم واردات اعلام شده 770هزار تن بوده است. مجموع این عوامل قیمت برنج خارجی را در بازار بالا برد؛ به‌طوری‌که براساس گزارش مرکز آمار، قیمت برنج وارداتی از دی‌ماه سال98 تا دی‌ماه امسال 148برابر شده است. میزان مصرف برنج خارجی در سال‌های اخیر به‌دلیل قیمت پایین آن نسبت به برنج ایرانی افزایش بسیاری یافته است و بیش از نیمی از دهک‌های درآمدی، جامعه هدف برنج وارداتی هستند.
بازار به‌دنبال برنج ارزان
تابستان امسال قیمت برنج خارجی در بازار به 20هزار تومان رسید و پاییز تا 25هزار تومان هم بالا رفت. افزایش هزینه واردات و گرانی برنج خارجی در بازار در حالی بود که ارزان‌ترین برنج تولید داخل در بازار هم قیمتی بالای 30هزار تومان داشت. دست‌کم 6دهک درآمدی که تا پارسال قدرت خرید برنج ایرانی نداشتند امسال با گرانی وارداتی‌ها برای خرید برنج هندی و پاکستانی هم به مشکل برخوردند. در چنین شرایطی واردکنندگان با توجه به نیاز بازار به واردات برنج، تغییر کشورهای مبدأ خرید را به‌عنوان راه‌حل به دولت ارائه کردند. به اعتقاد آنها برنج تایلندی یا آرژانتینی می‌توانست جایگزین مناسب و ارزان‌تری برای برنج گران هندی و پاکستانی باشد و قیمت برنج را در بازار داخلی به زیر 20هزار تومان برساند.
مشکلات خرید از آمریکای جنوبی
آبان‌ماه امسال خرید برنج از تایلند یا یکی از کشورهای آمریکای جنوبی به‌عنوان راهکار کاهش قیمت در بازار برنج مطرح شد، اما با وجود برگزاری جلسات متعدد در این زمینه در وزارت صنعت، معدن و تجارت خروجی این جلسات چیزی نبود که به آغاز واردات منجر شود. یکی از اختلافات موجود در این زمینه جدول استاندارد فیزیکی برنج‌های وارداتی است که از یک سال پیش می‌بایست مورد بازبینی قرار می‌گرفت، اما این اتفاق نیفتاد. حتی سال گذشته به‌دلیل نیاز بازار به واردات، تنها به تعلیق این استاندارها اکتفا شد. به‌گفته دبیر انجمن واردکنندگان برنج امسال نیز با وجود پیگیری‌های انجمن از استاندارد، این بازبینی انجام نشد و حتی 2ماه بعد از دستور مستقیم رئیس‌جمهوری برای رفع موانع واردات این مشکل همچنان مانع بزرگی بر سر راه ارزان شدن برنج در بازار بود.
کاهش مصرف برنج
کمتر از یک‌ماه پیش، مسیح کشاورز، دبیر انجمن واردکنندگان برنج از تغییر شرایط خرید و کاهش مصرف برنج گفت و این کاهش مصرف را عاملی برای در اولویت قرار نگرفتن واردات و حل مشکل گرانی در بازار برنج دانست؛ چیزی که بلافاصله با آمارهای مرکز آمار تأیید شد. کشاورز گفت: اگر در سال97 واردات برنج به نصف می‌رسید، مطمئنا شاهد کمبود شدید در بازار و صف‌های طولانی بودیم، اما الان کاهش قدرت خرید، تقاضا را در بازار برنج به‌شدت کاهش داده و باعث شده موقتا کمبودی احساس نشود. او همچنین از عملکرد ستاد تنظیم بازار انتقاد کرد و افزود: این ستاد به جای برنامه‌ریزی براساس پیش‌بینی شرایط واقعی کشور، با توجه به شرایط روز تصمیم می‌گیرد و از آنجا که کاهش تقاضای برنج باعث شده بحرانی در این زمینه مشاهده نشود دولت و مشخصا این ستاد هم عجله‌ای برای رفع مشکل واردات ندارد. حالا اما به‌نظر می‌رسد با نزدیک شدن به ایام پایانی سال و پیش‌بینی افزایش تقاضا، صدای ستاد تنظیم بازار هم درآمده است.
ادامه تعلیق استانداردهای فیزیکی
ستاد تنظیم بازار که 2ماه پیش درخواست تداوم تعویق استاندارد۱۲۷ را داشت، حالا مقرر کرده محموله‌های ثبت سفارش شده در حال حمل و موجود در بندرها و گمرک‌ها براساس شرایط دوره تعلیق استاندارد۱۲۷ نوع برنج در بخش مشخصات فیزیکی (ظاهری) ترخیص شود. اجرای استاندارد۱۲۷ برنج در بخش مشخصات فیزیکی به این معنی است که واردکنندگان به اعلام درجه‌بندی برنج وارداتی (از نظر ظاهری) ملزم نیستند، اما استانداردهای کیفی و بهداشتی این محصول تغییری نکرده و همچون قبل کنترل می‌شود.
حالا عباس قبادی، دبیر ستاد تنظیم بازار طی نامه‌ای به رئیس سازمان ملی استاندارد، اصلاح نشدن استاندارد۱۲۷ برنج را به توقف ترخیص کالا و افزایش قیمت در بازار منجر دانسته و اعلام کرده؛ براساس مصوبات اخیر ستاد تنظیم بازار و تسهیل و تسریع در واردات برنج، مقرر شده محموله‌های ثبت سفارش شده در حال حمل و موجود در بندرها و گمرک‌ها براساس شرایط دوره تعلیق استاندارد فوق ترخیص و مشمول ضوابط فعلی نشود. گفته می‌شود تا زمانی که سازمان ملی استاندارد نسبت به تجدیدنظر در استاندارد۱۲۷ اقدام نکرده، بند فوق به قوت خود باقی خواهد بود. به‌نظر می‌رسد با حل آخرین مشکل بر سر راه واردات برنج می‌توان به آغاز کاهش قیمت در این بازار امیدوار بود.
