به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از جام جم، نکته قابل توجه اینجاست که عمر توسعه فروشگاه‌های زنجیره‌ای در ایران به یک دهه نیز نمی‌رسد و تعداد این فروشگاه‌ها در گذشته به چند نام که عمدتا نیز به نهادها و مراکز دولتی وابسته بودند محدود می‌شد، اما این فروشگاه‌ها طی یک دهه گذشته توانستند سهم زیادی در سبد مصرفی خانوار داشته باشند. خرید از فروشگاه‌های زنجیره‌ای زمانی جذاب می‌شود که همه مایحتاج خانوارها در آنها گنجانده شده و نیازی نباشد دیگر حتی برای خرید مرغ و گوشت به قصابی مراجعه شود یا برای خرید ماست و پنیر راهی سوپرمارکت محله شد. همه اقلام در یک فروشگاه زنجیره‌ای موجود است و تخفیف‌هایی که این فروشگاه‌ها روی قیمت در نظر می‌گیرند به جذابیت خرید می‌افزاید. تخفیف‌هایی که در خرید مواد غذایی خیلی عرف نیست و افراد هنگام خرید این‌گونه اقلام تقاضای تخفیف نمی‌کنند و کالا را با قیمت مصرف‌کننده می‌خرند، اما در فروشگاه‌های زنجیره‌ای کالا با قیمت آن هم گاهی با تخفیف‌های زیاد عرضه می‌شود. جام‌جم به دلایل اختلاف قیمت کالاها در فروشگاه زنجیره‌ای و سوپرمارکت و میزان واقعی بودن این تخفیف‌ها پرداخته که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
با پیشرفت علم و توسعه فناوری، ارائه خدمات هم متفاوت شده است. به طوری‌که تا چند سال پیش اگر کسی در خیابان احساس تشنگی می‌کرد باید صبر می‌کرد تا به خانه برسد و آب بنوشد اما اکنون با مراجعه به یک سوپرمارکت می‌تواند آب آشامیدنی بسته‌بندی شده بخرد. همچنین تا کمتر از یک دهه پیش سوپرمارکت‌های محله‌ای رونق زیادی داشتند و افراد محله هم نام آن سوپرمارکت یا بقالی را به نام فرد می‌شناختند. اما اکنون در هر محله‌ای فروشگاه‌های زنجیره‌ای افتتاح شده که همه اقلام مورد نیاز خانوارها را عرضه می‌کنند. رقابت فروشگاه‌های زنجیره‌ای آن‌قدر تنگاتنگ شده که برای جذب مشتری بیشتر تخفیف‌هایی را برای کالاهای خود در نظر می‌گیرند.
بررسی میدانی خبرنگار ما از چند فروشگاه زنجیره‌ای تخفیف‌دار نشان می‌دهد کالاها با 2درصد تا 50درصد تخفیف به مشتریان عرضه می‌شود. قطعا کالا هرچه با نرخ ارزان‌تر به دست مردم برسد منجر به افزایش قدرت خرید خانوار می‌شود، اما نکته قابل توجه اینجاست اگر قیمت تمام شده این کالا پایین است، چرا در سوپرمارکت‌ها با قیمت مصرف‌کننده و درج‌شده فروخته می‌شود، اما در فروشگاه زنجیره‌ای پایین‌تر از قیمت تمام شده به دست مردم می‌رسد. سری به چند فروشگاه زنجیره‌ای در سطح شهر زدیم تا از میزان تخفیف کالاها باخبر شویم. تخفیف در مورد کالاهای اساسی کمتر به چشم می‌خورد، اما در مورد کالاهایی که به صورت مدام در سبد خرید خانوارها قرار نداشت تخفیف‌های چشمگیری مشاهده می‌شد. به عنوان مثال چای کله‌مورچه‌ای در وزن 450گرمی که در سوپر مارکت‌ها با قیمت حدود 86هزار تومان عرضه می‌شود در فروشگاه‌های زنجیره‌ای با تخفیف 50درصدی با نرخ 43هزار تومان فروخته می‌شد.
یکی از فروشندگان فروشگاه زنجیره‌ای درباره تخفیف کالاها در این باره گفت: روزانه در سه شعبه فروشگاه ما حدود 500کیلوگرم گوشت مرغ عرضه می‌شود. فروشگاه‌های زنجیره‌ای طی قراردادی که با مرغداران دارند روزانه خریدهای عمده انجام می‌دهند و اجناس با بسته‌بندی کامل راهی فروشگاه‌ها می‌شود که فروشگاه‌ها هم برای این‌که بتوانند عرضه بیشتری داشته باشند تخفیف‌هایی را در نظر می‌گیرند. وی افزود: البته برخی کارخانه‌ها مانند روغن که این روزها با مشکل عرضه روبه‌رو شده‌اند نه تنها تخفیف نمی‌دهند، بلکه به میزان کافی هم به فروشگاه‌ها تحویل نمی‌دهند و ما مجبور هستیم به هر خانوار یا در هر فاکتور یک روغن بیشتر عرضه نکنیم.
خرید عمده و کاهش قیمت
مسعود سریع‌القلم، مدیرعامل سابق فروشگاه زنجیره‌ای در گفت‌وگویی که داشت درباره تخفیف فروشگاه‌ها به جام‌جم گفت: تصور کنید یک تولیدکننده برای عرضه محصولات خود در سطح خرده‌فروشی باید هزینه‌هایی مانند سوخت، نیروی کار، بیمه، وسایل مورد نیاز برای ثبت سفارش و مواردی از این قبیل را بپردازد تا بتواند کالای خود را در همه محلات توزیع کند، اما رویه کار در فروشگاه زنجیره‌ای به این صورت است که از تولیدکننده خرید به صورت یکجا و عمده انجام می‌شود و هزینه‌های واسطه مانند نیروی کار، خودرو و سوخت برای تولیدکننده کنار می‌رود که این هزینه‌ها در قیمت تمام شده کالایی که به فروشگاه‌های زنجیره‌ای تحویل می‌شود تاثیر دارد و کاهش می‌یابد.
مدیرعامل سابق فروشگاه زنجیره‌ای تصریح کرد: در برخی موارد شاهدیم اگر تولیدکننده قصد عرضه به صورت خرد در سطح بازار را داشته باشد از 100واحد قیمت مصرف کننده، 80واحد آن مربوط به قیمت تمام شده است، اما در صورت عرضه به صورت عمده به فروشگاه زنجیره‌ای ممکن است قیمت آن کالا به 40واحد برسد و فروشگاه‌های زنجیره‌ای هم برای این‌که بتوانند سهمی در اقتصاد خانوار داشته باشند تخفیف‌هایی را برای مصرف‌کنندگان در نظر می‌گیرند.
سریع‌القلم ادامه داد: فروشگاه‌های زنجیره‌ای زمانی که خرید عمده را انجام می‌دهند در انبارهای خود نگهداری می‌کنند و توزیع آن بین شعبات مختلف را خودشان انجام می‌دهند.
به گفته وی، تولیدکنندگان به دلیل این‌که نیاز به نقدینگی دارند از عرضه به فروشگاه‌های زنجیره‌ای استقبال می‌کنند تا بتوانند سرمایه در گردش خود را حفظ کنند. تخفیف فروشگاه‌های زنجیره‌ای رمز و راز ندارد و اغلب در همین حیطه خلاصه می‌شود.
قیمت‌های کاغذی
در گزارش میدانی که خبرنگار ما از فروشگاه‌های زنجیره‌ای و سوپرمارکت در سطح بازار داشت، مشخص شد برخی کالاها قیمت‌هایشان کاغذی است. به صورتی که قیمت مصرف‌کننده کالا روی کاغذ نوشته شده و میزان تخفیف در آن درج شده که اختلاف زیادی را نشان می‌دهد. در حالی که قیمت مصرف‌کننده آن کالا در سوپرمارکت‌ها خصوصا در بخش خوراکی تفاوت زیادی ندارد. به عنوان مثال در بخش آبمیوه قیمت آبمیوه کوچک 3500تومان در سوپرمارکت‌ها به فروش می‌رسد؛ در حالی که در برخی فروشگاه‌های زنجیره‌ای قیمت 5000تومان درج شده اما با احتساب تخفیف با نرخ 3500تومان عرضه خواهد شد. البته این‌گونه اقلام که قیمت‌های کاغذی داشته باشند زیاد نبود، اما وجود داشت.
ممکن است فروشگاه‌ها کالاهایی که مثلا تاریخ مصرف چند ماهه دارند را برای فروش سریع‌تر و جلوگیری از هزینه‌های مرجوع‌شدن این‌گونه کالاها با تخفیف‌های حتی 50درصدی نسبت به قیمت مصرف‌کننده به مشتریان عرضه کنند که برای مشتری که کالای مذکور را طی مدت یک‌ماه مصرف می‌کند نیز به‌صرفه است و مشکلی در این زمینه وجود ندارد. نظریه‌ای هم وجود دارد که فروشگاه‌های زنجیره‌ای به تولید کننده پیشنهاد می‌کند قیمت کالا را بالاتر درج کند تا دست فروشگاه برای ارائه تخفیف بیشتر باشد؛ اما منصور عالی‌پور، نایب رئیس اتحادیه کشوری فروشگاه‌های زنجیره‌ای چندی پیش در این باره اعلام کرد امکان این موضوع وجود ندارد و هیچ تولیدکننده‌ای راضی نمی‌شود محصول را با قیمت‌های متفاوت به فروشگاه‌های زنجیره‌ای و مغازه‌ها عرضه و سابقه خود را خراب کند. از سوی دیگر دستگاه‌های نظارتی قیمت‌های مصرف‌کننده کالا را رصد می‌کنند و درج قیمت‌های چندگانه در خطوط تولید کارخانه‌ها نیز دردسرهای خاصی دارد که انجام این کار را فاقد توجیه اقتصادی و منطقی می‌کند.
با این حال محمدعلی اسفنانی، معاون سازمان تعزیرات حکومتی با اشاره به زد و بند فروشگاه‌های زنجیره‌ای و شرکت‌های بسته‌بندی برای ارائه تخفیف‌های صوری به مردم معتقد است: آن دسته از تخلفاتی که در مورد عرضه حبوبات صورت می‌گیرد و بعضا در فروشگاه‌های زنجیره‌ای هم مشاهده می‌شود اغلب تحت عنوان بسته‌بندی و هزینه‌های مربوط اعمال می‌شود، البته برخی هم حبوبات درجه 2و 3 را به نام درجه یک و اعلا به فروش می‌رسانند که این اقدام مصداق بارز تخلف محسوب می‌شود.
وی ادامه داد: گاهی دیده می‌شود فروشندگان با همکاری و زد و بند با شرکت بسته‌بندی کننده یا تولیدکننده، قیمت روی کالا را بالاتر ثبت می‌کند که بعد برای اعمال تخفیف‌های جذاب، آزادی عمل بیشتری داشته باشد.
اسفنانی، نظارت موثر و دقیق در مرحله تولید، بسته‌بندی و سپس قیمت‌گذاری و عرضه را راهکار و چاره جلوگیری از تخلفات عامدانه بازار حبوبات عنوان کرد و افزود: برای نظارت دقیق و موثر بر این چرخه، باید از رفتارها و تصمیمات جزیره‌ای پرهیز کرد و مسؤولیت نظارت را بر عهده یک واحد متمرکز و منظم قرار داد. در این خصوص وزارتخانه‌های صمت و جهاد کشاورزی می‌توانند مهم‌ترین و موثرترین نقش را ایفا کنند.
نگاه به قیمت نشانه فقر نیست
بسیاری از افراد هنگام خرید به قیمت مصرف‌کننده روی کالا دقت نمی‌کنند؛ در حالی که برای درج قیمت روی کالا چندین صفحه قانون نوشته شده و مسؤولان زیادی در این زمینه نظارت می‌کنند که هر کالایی با قیمت مشخص مصرف‌کننده روانه بازار شود. اگر افراد هنگام خرید به قیمت درج شده روی کالا دقت کنند شاید در زمان محاسبه نهایی و بررسی فاکتور متوجه شوند که از چقدر تخفیف بهره‌مند شدند.
