به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، عباس قبادی معاون بازرگانی داخلی وزارت صمت با تأکید براین جمله گفت:«برخی‌ها تمایل دارند که اوضاع بازار و ذخایر کالاهای اساسی را نگران کننده نشان دهند، اما به واقع اینچنین نیست و کشور با هیچ بحرانی روبه‌رو نیست، شاید در برخی از کالاها با چالش‌های نظیر عدم هماهنگی مناسب بین تولید و توزیع، تأمین ارز و شبکه توزیع روبه‌رو باشیم ولی این امر به منزله آن نیست که در تأمین کالاهای اساسی کشور با مشکل مواجه هستیم.»
او گفت: «بارها به مردم گفته‌ایم که کشور با کمبود کالاهای اساسی مواجه نیست و دوباره تأکید می‌کنم که وضعیت ذخایر استراتژیک مناسب است و بدین جهت ضرورتی برای خریدهای احتکاری وجود ندارد و همچنین خطاب به مردم تأکید می‌کنم که نگران وضعیت کالای کشور نباشند.»
تقریباً هر ماه خبر کمبود یک کالا رسانه‌ای می‌شود و در پی آن قفسه فروشگاه‌ها خالی از کالایی می‌شود که در فضای مجازی صحبت از نایاب شدن آن است. در کمتر از 8 ساعت تمام قفسه‌ها پر می‌شود اما نگرانی و خرید احتکاری باعث می‌شود که قفسه‌ها خالی شوند. این فرآیند مدتی است که در بازار قابل مشاهده است.
افرادی که به خریدهای اینچنینی دست می‌زنند دیگران را هم تشویق به خرید انبوه می‌کنند و مرتب این دلهره و نگرانی را ایجاد می‌کنند که فلان کالا قرار است کمتر شود ولی تجربه حداقل 7 ماهه نشان داد که هر کالایی که صحبت از نایاب شدن آن بود به‌صورت گسترده در فروشگاه‌ها عرضه شود تا مردم به چشم ببینند که کشور با کمبود کالا بخصوص کالاهای اساسی مواجه نیست.
تردد کامیون‌ها در سطح شهر
یحیی آل اسحاق وزیر اسبق بازرگانی در گفت‌و‌گوی اخیر خود در مورد اینکه زمان 8 سال جنگ تحمیلی چگونه وضعیت بازار کنترل شد که مردم کمبود کالایی را احساس نکردند، اظهارکرده بود:«در زمان جنگ خبر کمبود برخی از کالاها مانند آرد شنیده می‌شد برای آنکه مردم تحت تأثیر این اخبار قرار نگیرند و نسبت به خریدهای احتکاری اقدام نکنند کامیون‌های کالایی که صحبت از کمبود آن بود در سطح شهر می‌چرخاندیم تا همه به این اطمینان برسند که آن کالا وجود دارد. وقتی مردم با چشم می‌دیدند که کمبودی وجود ندارد و به‌صورت متناوب کالا در حال توزیع است حجم خرید خود را کنترل می‌کردند.»
خرید احتکاری رفتاری طبیعی است
در این میان کارشناسان عنوان می‌کنند که اخبار منفی و شایعات در مورد کمبود کالاهای اساسی با سرعت زیادی می‌تواند بر وضعیت خرید خانوارها اثر بگذارد. زمانیکه کشور با تحریم و با ویروسی چون کرونا مواجه است مردم همواره این نگرانی را دارند که شایعات درست باشد به همین جهت رفتار مردم (خرید احتکاری) یک رفتار کاملاً طبیعی است. کارشناسان یادآور شدند برای آنکه شاهد خریدهای احتکاری نباشیم یک راهکار ساده پیشنهاد می‌شود و آن این است که اگر گفته می‌شود یک کالا با کمبود روبه‌رو خواهد شد وزارتخانه‌های مسئول با سرعت بیشتری نسبت به تأمین آن کالا اقدام کنند و عرضه به شکلی باشد که مردم خلأ آن کالا را احساس نکنند.
ضرورت هماهنگی بیشتر بخش خصوصی و دولت
پرهام رضایی، نایب رئیس کمیسیون تجارت و مدیریت واردات اتاق بازرگانی ایران در پاسخ به این سؤال که چرا هر ماه خبر کمبود برخی از کالاها شنیده می‌شود در حالی که دولت تأکید می‌کند از نظر تأمین و توزیع در کالاهای اساسی مشکلی وجود ندارد، گفت: «سه دلیل باعث می‌شود که حرف و حدیث‌ها در مورد کمبود کالاها رسانه‌ای شود یک، نوسان قیمت ارز و دیگری عدم تأمین مواد اولیه تولیدکنندگان است و سومین نکته نوسان قیمت کالاهای مورد نیاز تولید در بورس است.»
او در ادامه پیشنهاد داد: «برای آنکه تا حدودی از جریان‌های پیش آمده فاصله بگیریم، در اولین گام ضرورت دارد که سیاست‌های کلان را به نحوی جلو ببریم که تصمیم‌ها به نفع تولید باشد، البته سیاستگذاران تمام تلاش خود را به کار بسته‌اند ولی فشار تحریم‌ها، شیوع ویروس کرونا و تراز واردات و صادرات مشکلات جدی را برای کشور ایجاد کرده است؛ نکته دیگری که توجه به آن ضرورت دارد، هماهنگی بیشتر بخش خصوصی و دولت است، اگر این مهم مورد توجه قرار گیرد خیلی از چالش‌های موجود را می‌توان برطرف کرد.»
تأمین ارز نباید با تأخیر مواجه شود
امیر یوسفی ،عضو کمیسیون کشاورزی و صنایع وابسته اتاق بازرگانی ایران نیز درباره اینکه چرا هر ماه خبر کمبود یک کالای اساسی شنیده می‌شود گفت:«برخی از کالاها کمبودشان قابل پیش‌بینی بود و در این باره اطلاع‌رسانی صورت گرفته بود اما از آنجا که روند تخصیص ارز با مشکلاتی مواجه است کمبود در برخی از کالاها اتفاق افتاد که منجر به گرانی کالا هم شد؛ نمونه این امر کاهش تأمین خوراک دام و طیور و تأثیر آن بر قیمت مرغ بود و تأخیر در تأمین ارز روغن خام نیز باعث شد که چند روز بازار روغن با التهاب‌هایی مواجه شود.»
او ادامه داد: «تأمین ارز برای کالاهای اساسی اولویت دارد و تحت هیچ شرایطی نباید با تأخیر مواجه شود، وقتی روغن خام وارد نشود یا حتی در بنادر بماند کارخانه‌های تولید روغن نمی‌توانند کار کنند، در این میان تولیدکنندگانی را می‌شناسم که در این مدت تنها با 10 درصد ظرفیت خود کار می‌کردند.»
یوسفی اظهارداشت:کشور به جهت زیرساخت‌ها و امکانات با هیچ کمبودی مواجه نیست لذا با تخصیص ارز و رساندن مواد اولیه به تولیدکنندگان دیگر شاهد انتشار اخبار مبنی بر کاهش یک کالا نخواهیم بود.»
همکاری سه ارگان برای جلوگیری از کمبودها
محمدرضا فاروقی ، نایب رئیس کمیسیون تجارت و مدیریت واردات اتاق بازرگانی ایران نیز درباره کمبود برخی از کالاها که هر ماه یکبار رسانه‌ای می‌شود گفت:«تأمین به موقع مواد اولیه پیش نیاز تولید است. زمانیکه مواد اولیه با سرعت تأمین نشود و شاهد موانعی چون تخصیص ارز باشیم طبیعی است که روند تولید برخی از کالاها با اختلال مواجه شود بدین جهت ضرورت دارد که نسبت به تخصیص ارز و تأمین مواد اولیه مورد نیاز در بخش کالاهای اساسی و مصرفی اقدام‌های لازم صورت گیرد.»
او ادامه داد: «جلوگیری از اتخاذ تصمیم‌هایی که منجر به سیکل معیوب می‌شود و افزایش هماهنگی‌ها بین بانک مرکزی، وزارت صمت و گمرک ضرورت دارد. تمام بخش‌ها باید به گونه‌ای فعالیت کنند که در موعد مقرر مواد اولیه به تولیدکنندگان برسد.»
فاروقی خاطرنشان کرد:«زمانیکه ارزش پول ملی رو به کاهش می‌رود و شاهد رشد نقدینگی هستیم، بازار آبستن اتفاق‌هایی می‌شود که به شدت بازار را تحت تأثیر قرار می‌دهد لذا با مدیریت زمان در ورود مواد اولیه تولید و مدیریت جامع برای صادرات و واردات می‌توان بازار را با شرایط بهتری کنترل کرد.»
وی گفت:«چندی پیش یک بخشی عنوان کرد که اگر عوارض صادراتی تخم مرغ برداشته شود مشکلی در قیمت تخم مرغ ایجاد نمی‌شود و بازار آرام خواهد بود اما به محض حذف عوارض تخم مرغ، قیمت هر شانه این کالا به 40 هزار تومان رسید لذا مدیریت در زمینه صادرات با هدف جلوگیری از بر هم خوردن بازار الزام آور است، زمانیکه صادرات اشتباه باشد کالای صادراتی با جهش قیمت مواجه می‌شود.»
نایب رئیس کمیسیون تجارت و مدیریت واردات اتاق بازرگانی ایران افزود:«تا زمانیکه روند تخصیص ارز مناسب نباشد و ترخیص مواد اولیه در زمان خود صورت نگیرد هرگونه هیاهویی در بازار رخ می‌دهد؛ همه می‌دانیم که دولت در مضیقه ارزی است و فشارهای تحریم بسیار بیشتر شده است اما باید با همکاری بخش خصوصی به‌سمت مدیریت واردات و صادرات برویم.»
