به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، لامپ، ساده‌ترین، ضروری‌ترین و پرکاربردترین کالای الکتریکی است که هرکسی با آن سر و کار دارد. تغییر و تحولات گسترده‌ای که این کالا در گذر زمان با آن مواجه بوده، استفاده از آن را کیفی‌تر و کم‌‌هزینه‌تر کرده و امروز مصرف‌کنندگان طیف وسیعی از تنوع، کیفیت و قیمت را در بازار این کالا پیش‌روی خود می‌بینند. لامپ‌های پرمصرفی که روزگاری تنها گزینه روی میز بود، امروز جای خود را به لامپ‌ها و روشنایی‌های متنوع دیگری داده که در هر ساختمانی بسته به کاربری آن در ابعاد و اشکال متنوع مورد استفاده قرار می‌گیرند. صنایع روشنایی کشور به‌عنوان یکی از صنایع پر‌سابقه از آغاز به‌کار تا امروز پیشرفت بسیار خوبی داشته واکنون به‌واسطه توان بالای تولید داخل و در شرایط ممنوعیت واردات، نیاز بازار کشور را تامین می‌کند. اما با این حال بازار لوازم الکتریکی با مشکلاتی نیز مواجه است.
وجود کالای غیراستاندارد در بازار لوازم‌الکتریکی مصرف‌کنندگان را با مشکلات زیادی مواجه کرده است. بسیاری از لوازم‌الکتریکی در زمان خرید هیچ ضمانتی برای تعمیر ندارند و از آنجا که کنترل کیفیت آن از سوی مصرف‌کننده ممکن نیست، به‌ناچار خریداری می‌شوند و چند روز بعد از خرید از کار می‌افتند. هفته گذشته خبری منتشر شد مبنی بر اینکه بازرسان اداره استاندارد با همکاری نماینده انجمن تولیدکنندگان لامپ روشنایی، لامپ‌های غیراستاندارد بازار لاله‌زار را جمع‌آوری کرده‌اند. برندها همه خارجی بود و این در حالی است که واردات لامپ خارجی از سوی دولت ممنوع اعلام شده است.
دبیر انجمن صنفی کارفرمایی تولیدکنندگان لامپ‌روشنایی در واکنش به این خبر می‌گوید: مشکل اساسی بازار، وجود لامپ‌های غیراستاندارد است که البته به برندهای اعلام‌شده هم محدود نیست و حجم زیادی از لامپ‌های بی‌کیفیت در بازار لوازم الکتریکی وجود دارد. احمد محسنی می‌افزاید: ما هر روز در حال کشف اسامی جدید هستیم و کنترل این موضوع نیز کار ساده‌ای نیست چون باید نمونه‌ها به‌طور مداوم از بازار جمع‌آوری، آزمایش و درصورت غیراستانداردبودن از بازار جمع‌آوری شود. وی ادامه می‌دهد: واردات لامپ به‌صورت محصول کامل به کشور ممنوع است اما با این حال بیشتر اقلام غیراستاندارد خارجی هستند که به‌صورت قاچاق به کشور وارد شده‌اند.
تبلیغات غیراستانداردها
دبیر انجمن تولیدکنندگان لامپ روشنایی با انتقاد از رسانه‌های فراگیر در تبلیغات کالاها بدون اطلاع از کیفیت آنها می‌گوید: متأسفانه این لامپ‌ها تبلیغات گسترده‌ای دارند و بعضا عنوان می‌شود که بهترین لامپ دنیاست! درحالی‌که مصرف‌کننده با تکیه بر این تبلیغات، کالا را خریداری می‌کند و متضرر می‌شود. به گفته محسنی، انجمن به‌طور جدی در حال مبارزه با این محصولات غیراستاندارد است و بازرسی‌های مستمر انجمن و استاندارد ادامه خواهد داشت.
مشکلات تولید لامپ روشنایی
غیر استانداردبودن لامپ‌های خارجی موجود در بازار در حالی مورد توجه اداره استاندارد قرار می‌گیرد که تولیدکنندگان داخلی لامپ روشنایی یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های خود را نبود استاندارد جامع تولید می‌دانند. مدیر یکی از گروه‌های تولید معتبر، چندی پیش گفته بود که استانداردهای موجود در بخش چراغ و روشنایی کشور مربوط به 10سال پیش اروپاست که حتی ترجمه‌های صحیحی هم ندارند و متأسفانه همین استانداردها نیز برحسب سلایق توسط برخی از انجمن‌ها تغییر کرده است. علی ابن‌الرضا، علاوه بر نبود استاندارد جامع، به حمایت‌نشدن تولیدکنندگان و مشکلات واردات مواداولیه نیز به‌عنوان مشکلات اصلی صنعت روشنایی کشور اشاره کرده و مدعی شده بود که هم‌اکنون هیچ شرکت داخلی توانایی تولید لامپ‌های ال‌ای‌دی را ندارد و تمامی شرکت‌هایی که ادعای تولید این لامپ‌ها را دارند، تنها بسته‌بندی‌کننده این محصولات هستند. این تولیدکننده، یکی از دلایل عدم‌تولید لامپ‌های ال‌ای‌دی را نبود فناوری و به‌روزشدن سریع این لامپ‌ها دانست و در این خصوص گفت: برای هیچ تولیدکننده‌ای به‌صرفه نیست ماشین‌آلات تولید ال‌ای‌دی را وارد کند؛ چرا که بعد از مدتی باید بخشی از تجهیزات را به‌علت به‌روزکردن از چرخه تولید خارج کند. اما آنچه انجمن تولیدکنندگان لامپ روشنایی ادعا می‌کند، با این گفته متفاوت است.
انواع تولیدات داخلی
دبیر انجمن تولیدکنندگان لامپ روشنایی با بیان اینکه اکنون انواع لامپ‌های مورد نیاز، با کیفیت و تنوع بالا در کشور تولید می‌شود، می‌گوید: در زمینه تولید لامپ به هیچ عنوان به واردات نیازی نداریم و تولیدکنندگان با اینکه امروز از کل ظرفیت‌شان استفاده نمی‌کنند، توان تامین نیاز بازار را به تمامی دارند. محسنی می‌افزاید: انواع لامپ‌های خیابانی، فلورسنت و ال‌ای‌دی در کشور تولید می‌شود. امروز لامپ‌های کامپکت فلورسنت یا اصطلاحا لامپ کم‌مصرف از بازار خارج شده و بیشتر تولیدکنندگان بر تولید لامپ‌های ال‌ای‌دی متمرکز شده‌اند؛ لامپ‌هایی که اگر با کیفیت مناسب تولید شده باشند، میزان نوردهی‌شان به ازای هر وات بسیار بیشتر از انواع دیگر لامپ‌هاست و در نتیجه صرفه‌اقتصادی بیشتری نیز برای مصرف‌کننده دارد. به گفته محسنی، اکنون حجم عمده تولید لامپ کشور از نوع ال‌ای‌دی است ولی انواع دیگر ازجمله لامپ‌های رشته‌ای پرمصرف نیز هنوز در کشور تولید می‌شود. براساس آمارهای موجود، میانگین مصرف لامپ در کشور سالانه بین 160تا170میلیون رشته و حجم تولید نیز چیزی در همین حدود است،اما این میزان، تمام ظرفیت تولید داخلی نیست.
کاهش تولید، افزایش قاچاق
نبود مواداولیه، خط تولید بسیاری از کارخانه‌ها را متوقف کرده و حجم تولید لامپ را با کاهش چشمگیری مواجه کرده است. به گفته دبیر انجمن تولیدکنندگان لامپ روشنایی، کارخانه‌ها اکنون با 20درصد توان تولیدشان در حال فعالیت هستند و کاهش چشمگیر تولید داخلی، حجم کالای قاچاق را در بازار افزایش داده است؛ کالاهایی که اغلب نیز بی‌کیفیت و فاقد استانداردهای لازم هستند. محسنی، قاچاق را نتیجه سیاست‌ها و عملکرد نادرست دولت می‌داند و می‌گوید: بارها به مسئولان گفته‌ایم که وقتی کالایی خارجی وارد بازار کشور می‌شود، باید نمایندگی فروش آن کالا در کشور دایر شود تا درصورت بروز هر مشکلی بتوان آن را به‌صورت رسمی پیگیری کرد اما امروز می‌بینیم درحالی‌که واردات لامپ به کشور ممنوع است، انواع خارجی آن در نازل‌ترین سطح کیفی در بازار کشور وجود دارد و در این میان مصرف‌کننده بیشترین خسارت را متحمل می‌شود.
مشکلات دسترسی به مواداولیه
نزدیک به 70درصد مواداولیه تولید انواع لامپ از خارج از کشور تامین می‌شود. به گفته تولیدکنندگان، امکان تولید بخش زیادی از مواد اولیه، در داخل کشور وجود ندارد و بخشی هم که تولید می‌شود یا کیفیت لازم را ندارد و یا در مقایسه با مواد خارجی گران‌تر است و تهیه آن برای تولیدکنندگان، به‌صرفه نیست. اما بحران افزایش قیمت ارز در 3-2سال اخیر دسترسی تولیدکنندگان به مواداولیه خارجی را سخت کرده است. آبان 98دبیر انجمن تولیدکنندگان لامپ روشنایی در گفت‌وگو با خبرگزاری‌ها گفته بود که وقتی قیمت ارز سه‌برابر شد، نقدینگی تولیدکنندگان به حداقل رسید و عملا تمام منابعی که تا پیش از این برای تهیه مواداولیه و واردات داشتند از دست رفت. محسنی اضافه‌کرده بود: اگر تا پیش از این تولیدکننده‌ای 4 بار در سال واردات مواداولیه داشت، امروز به 2بار کاهش پیدا کرده و تولید نیز به همین نسبت کاهش یافته است.
کاهش 80درصدی حجم تولید
شرایط تولیدکنندگان، لامپ‌های روشنایی از پاییز سال گذشته تا امروز، از درجه سختی عبور کرده و رو به‌وخامت گذاشته است. بروز بحران کرونا و محدودیت منابع ارزی از زمستان گذشته باعث شد این صنف نیز به مانند دیگر اصناف، سهمی از تخصیص ارز نداشته باشند و به‌دلیل اینکه پایه ارز تخصیصی به واردات مواداولیه نیز از نیمایی به ارز حاصل از صادرات تغییر کرده، دشواری‌های تهیه این نوع ارز نیز به مصایب آنها افزوده شده است. تولید لامپ ال‌ای دی، یعنی آنچه امروز بیشتر تولیدکنندگان بر آن متمرکز شده‌اند، وابسته به واردات تجهیزات و مواداولیه خارجی است و کاهش تولید و عرضه، طبیعتا بازار را نیز با گرانی مواجه خواهد کرد. دبیر انجمن تولید کنندگان لامپ روشنایی از خالی‌ماندن 80درصد ظرفیت تولید کارخانه‌ها می‌گوید و هشدار می‌دهد که اگر روند موجود تا یکی دو‌ماه دیگر ادامه داشته باشد، تولید به کلی متوقف می‌شود. به‌نظر می‌رسد اگر در دسترسی کارخانه‌های تولیدی به ارز، تسهیلاتی ایجاد نشود، بازار این کالای الکتریکی با بحران عرضه و قیمت مواجه خواهد شد.
نبض بازار
نزدیک به 70درصد مواداولیه تولید انواع لامپ از خارج از کشور تامین می‌شود. به گفته تولیدکنندگان، امکان تولید بخش زیادی از مواد اولیه، در داخل کشور وجود ندارد و بخشی هم که تولید می‌شود یا کیفیت لازم را ندارد و یا در مقایسه با مواد خارجی گران‌تر است و تهیه آن برای تولیدکنندگان، به‌صرفه نیست
