به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، از روزی که افزایش نرخ ارز بشدت بر قیمت تولیداتی مثل گوشت اثر گذاشت و قیمت آن چند برابر شد، مردم این سؤال را می‌پرسیدند که مگر گوشت یا کالاهایی مانند آن تولید داخل نیست، پس چرا قیمت آنها به این میزان وابسته به نرخ ارز است؟ برای پاسخ به این سؤال باید زنجیره تولید گوشت یا تولیدات غذایی را بررسی کرد.
ما الکی تقاضا را زیاد می‌کنیم؟
قبل از بررسی زنجیره تولید، باید اظهارات سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری در جمع شرکت‌های دانش بنیان را مورد توجه قرار داد. معاون فناوری رئیس جمهوری در هفته جاری با اشاره به وابستگی کشور در حوزه تأمین غذا، عنوان کرد: «وابستگی‌های خیلی شدیدی در حوزه دام و طیور و آبزیان داریم. ما ادعا می‌کنیم که 97 درصد دارو را در کشور تولید می‌کنیم، ولی وقتی به حوزه دام و طیور و آبزیان میرویم، این عدد خیلی کم است. انگار یک خط تولید برای ما طراحی شده و ما الکی داریم تقاضاها را زیاد می‌کنیم. در زمینه دام و طیور و آبزیان، برای نژاد و نسل کشی، خوراک، واکسن‌ها، داروها و مواد مورد نیاز پس از درمان، سالانه صدها میلیون دلار ارز از کشور خارج می‌شود.» بنابراین یکی از دلایل افزایش قیمت تولیدات گوشتی بالا بودن هزینه نهاده‌های دارویی و غذایی است.
وابستگی در حلقه‌های ابتدایی
با اینکه مسئولان متولی تولید از خوداتکایی 85 درصدی در امنیت غذایی خبر داده‌اند، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد در تولیدات دام، طیور و آبزیان حلقه‌های اولیه تولید گاهی وابستگی صددرصدی به واردات دارد. از نهاده‌ها و خوراک دام گرفته تا ریزمغزی‌ها، واکسن، دارو و... واردات انجام می‌شود. در حال حاضر واردات خوراک دام بیشترین ارز را به خود اختصاص داده است، هرچند دولت برای کنترل قیمت‌ها، واردات را با ارز 4200 تومانی انجام می‌دهد.
نکته مهمی که معاونت علمی و فناوری رئیس جمهوری به آن اشاره می‌کند این است که بیشترین نیاز ما به واردات در حوزه تولیدات دام، طیور و آبزیان به‌خاطر واردات بی‌رویه نژادهای غیربومی دام، طیور و بذور گیاهی است که به اعتقاد کارشناسان علاوه بر ایجاد وابستگی، می‌تواند موجب انقراض ذخایر ژنتیکی بومی که سال‌ها با اقلیم ایران سازگار شده‌اند، شود.
این کارشناسان «تکانه‌های اخیر بازار گوشت بعد از تحریم‌ها و بروز اختلال در فرآیند واردات نهاده‌های دامی و ژنتیکی موردنیاز دام‌های غیربومی ایران را زنگ خطری برای افزایش هوشیاری متولیان امنیت غذایی کشور می‌دانند.»
مشکل دیگر وابستگی به نهاده‌ها و عوامل پایه در تولید این است که تغییرات بازارهای جهانی بر بازار تولید داخلی اثر می‌گذارد. مثلاً وقتی نوسان قیمت ذرت در بازارهای جهانی اتفاق می‌افتد، صنعت دام و طیور کشور نیز با چالش و مشکلات جدی رو‌به‌رو می‌شود.
وابستگی سلسله وار از دیگر چالش‌های واردات نژادهای غیربومی است. وقتی نژادی وارد می‌شود نیازهای آن نیز باید وارد شود؛ دارو، واکسن، ریزمغزی‌ها و... نیازهایی است که به‌دنبال واردات نژادهای غیربومی باید وارد شود.
خودکفایی قدم‌به‌قدم
علیرضا رفیعی‌پور، رئیس سازمان دامپزشکی کشور در خصوص علت وابستگی در تولیدات دام، طیور و آبزیان به پیشینه تولید اشاره می‌کند و می‌گوید: ما در دهه‌های قبل در اقلام مرتبط با حوزه طیور، مانند مرغ و تخم مرغ نیاز به واردات محصول نهایی داشتیم، اما در حال حاضر بخشی از تولیدات ما وابسته به دانش بومی و بخشی وابسته به واردات است. برای رسیدن به خودکفایی صددرصدی به صنعت پیشرفته نیاز داریم.
صنعت‌های تک
رئیس سازمــــــان دامپزشکی اصلاح‌نژاد بومی برای تولید «پربازده» را از برنامه‌های بخش تولید نام می‌برد که برای آن نیاز به صنایع های‌تک و بسیار پیشرفته است. ولی می‌گوید: در تولید قطعاً باید تمام وابستگی‌ها کم شود که به این منظور با کمک معاونت فناوری ریاست جمهوری، استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش بنیان و بخش خصوصی وارد حوزه تولید در بخش دام، طیور و آبزیان می‌شوند.
شرکت‌های خصوصی فعال شدند
ورود شرکت‌های خصوصی به ساخت و تولید دارو و واکسن از 10 سال گذشته آغاز شده است. رفیعی‌پور با اعلام این خبر می‌گوید: 3 شرکت خصوصی برای تولید دارو و واکسن دامی تأسیس شده است این در حالی است که تا قبل از آن فقط یک شرکت دولتی در تولید دارو و واکسن دامی فعال بود.
رفیعی‌پور می‌افزاید: اینگونه نیست که در تولید و صنایع وابسته ناتوان باشیم، اما در مواردی تولید نهاده‌های وابسته به دام، طیور و آبزیان با اینکه به صنایع پیشرفته نیاز دارد اما چون نیاز کشور کم است تولید به صرفه نیست که برای رفع این مشکل به‌دنبال تولید صادرات محور هستیم و با دانش بنیان شدن شرکت‌ها قصد داریم شرکت‌ها را در بازارهای جهانی رقابت پذیر کنیم.
