اقتصاد آنلاین- نجمه جمشیدی؛ شهریورماه سال جاری بود که جواد اوجی از بزرگترین سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت ایران رونمایی کرد. به گفته او این دستاورد در سایه تحریم و بدون حل مسئله برجام وFATF به‌دست آمده است. تفاهم‌نامه‌ی 40 میلیارد دلاری با «گازپروم» به ویترینی برای نمایش‌های نفتی دولت سیزدهم تبدیل شده است.
در جزییات تفاهم‌نامه با «گازپروم» آمده است:«25 میلیارد دلار برای توسعه میدان‌های گازی و تکمیل طرح‌های «ال‌ان‌جی» ۱۵ میلیارد دلار و برای توسعه ۶ میدان نفتی صرف خواهد شد که توسعه کرنج، آذر، چنگوله، آب تیمور و منصوری از جمله این میدان‌ها هستند.»
تاکنون 7 تفاهم‌نامه نفت و گاز با روس‌ها منعقد شده که هیچ یک رنگ قرارداد را به خود ندیده‌اند. اواخر دهه هشتاد بود که بحث تفاهم‌نامه‌های نفتی با «گازپروم» روسیه مطرح شد. نخستین بار این تفاهم‌نامه در دولت احمدی نژاد امضا شد. سال 87 الکسی میلر، مدیرعامل «گازپروم» در سفر به ایران تفاهم‌نامه‌ای برای توسعه صنعت نفت ایران امضا کرد. تفاهم‌نامه‌ای که روی کاغذ ماند و برای ایران آورده نداشت اما برای دولت احمدی‌نژاد دستاوردهای بسیاری داشت.
تفاهم نامههای تکراری با گازپروم
هادی موسوی، کارشناس انرژی در گفت‌وگو با «اقتصاد آنلاین» درباره‌ی تفاهم‌نامه‌ی «گازپروم» می‌گوید:«تفاهم‌نامه‌ای که در دولت رییسی امضا شده دقیقا مشابه همان تفاهم‌نامه‌ای است که در دولت‌های احمدی نژاد و روحانی امضا شد. اتفاق تازه‌ای در این‌باره رخ نداده است. پس از برجام در دولت روحانی، «گازپروم» طرح فنی و مالی پیشنهادی را ارائه کرد. این طرح در کمیته مخازن مطرح شد. آن زمان چندین شرکت خارجی و ایران برای توسعه میادین نفت و گاز ایران طرح ارائه داده بودند که همگی در کمیته مخازن بررسی شد. شرکت‌هایی همانند «ENI» و «SHELL» و ... اعلام آمادگی کرده بودند. پس از بررسی، طرح‌های «SHELL» و شرکت ایرانی «غدیر» پذیرفته شدند و طرح شرکت «گازپروم» در کمیته مخازن آخرین رتبه را به خود اختصاص داد.»
«گازپروم» به‌دنبال توسعه صنعت نفت ایران نیست
این کارشناس انرژی با اشاره به اینکه روسیه به‌دنبال توسعه صنعت نفت ایران نیست، یادآور می‌شود:«پس از امضای تفاهم‌نامه 40 میلیارد دلاری با «گازپروم»، این شرکت به‌دنبال تهیه دوباره طرح‌های فنی و مالی است. باتوجه به اینکه این طرح‌ها در دهه گذشته تهیه شده و میادین گاز و نفت ایران دچار تغییرات نشده؛ تهیه دوباره طرح‌ها اما و اگرهای بسیاری دارد. یک سال برای تهیه دوباره و بررسی و تایید طرح‌ها در کمیته مخازن زمان نیاز است. به اعتقاد من این کار «گازپروم» معطل کردن ایران به‌صورت تعمدی است. مسئله دیگر بحث تحریم‌های ایران و روسیه است. برای اجرای پروژه نیاز به سرمایه‌گذاری و در نتیجه انتقال پول است. از آنجاییکه بانک‌های ایران و روسیه تحریم هستند، انجام این کار بسیار دشوار است. این موضوع را نیز نباید فراموش کنیم که اموال و دارایی‌های خارج روسیه، توقیف است و به‌نظر نمی‌رسد، روس‌ها منابع مالی داخلی خود را صرف سرمایه‌گذاری و توسعه صنعت نفت ایران کنند.»
توسعه نفت در گروی تضمین امنیت سرمایه‌گذاری
صنعت نفت ایران برای توسعه نیازمند سرمایه‌گذاری 250 تا 300 میلیارد دلاری است که با فروش نفت نمی‌توانیم به آن دست یابیم. تنها راه‌حل توسعه میادین نفتی تضمین امنیت سرمایه‌گذاری است. تفاهم‌نامه‌های تکراری دولت‌های ایرانی با «گازپروم» سرانجامی برای صنعت نفت ایران ندارد. مسئله‌ای که کمتر به آن توجه شده، رقابت دیرینه روسیه با ایران در حوزه نفت و گاز است. دولتمردان ایرانی، روسیه را شریک راهبردی در حوزه نفت معرفی می‌کنند این درحالی است که روسیه همیشه رقیب سرسختی برای ایران بوده و چشم امید به روسیه برای توسعه میادین نفت و گاز تنها یک فرصت‌سوزی برای ایران است. زمان آن رسیده که دولت سیزدهم به سریال تکراری امضای تفاهم‌نامه با «گازپروم» روسیه پایان دهد و برنامه‌ریزی و طرح‌های کارشناسی برای توسعه صنعت نفت ایران رائه دهد.
