به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از فارس، محسن ورزشکار عضو هیئت مدیره انجمن قیر ایران با اشاره به تصویب کلیات طرح قیر رایگان در مجلس گفت: قبل از سال 96 دولت در پروژه‌های عمرانی پول پروژه را به پیمانکار می‌داد و پیمانکار قیرش را تهیه می‌کرد. اما این فرآیند در شرایطی غیرتحریمی و زمانی که فروش نفت مشکلی نداشته باشد انجام میشد زیرا در آن زمان دولت در تامین بودجه عمرانی مشکل نداشت.
وی افزود: اما اکنون دولت در تخصیص بودجه‌های عمرانی به شدت با مشکل مواجه شده است و تازه امسال به خاطر شیوع کرونا 10 درصد از بودجه عمرانی هم کاهش پیدا کرد. در نتیجه دولت تصمیم گرفت برای حمایت از طرح‌های عمرانی به جای منابع مالی، قیر رایگان به طرح‌ها اختصاص دهد.
ورزشکار گفت: از آن طرف بررسی کنید گلوگاهی که باعث شده پروژه‌های عمرانی کشور ما بخوابد چیست؟ قطعا نبود قیر در پروژه است و دولت در تامین قیر با مشکل مواجه شده است. امسال در یکی دو ماه اخیر نوسانات وحشتناک دیگری هم به وجود آمده است. زیرا همانطور که میدانید کل وکیوم باتوم که ماده اولیه قیر هست باید در بورس کالای ایران فروخته شود. در این فرآیند دولت تفکیکی قائل نمی‌شود که این وکیوم باتوم برای مصرف داخلی قیر خریداری می‌شود یا برای صادرات.
عضو هیئت مدیره انجمن قیر ایران گفت: در این بین با توجه به افزایش قیمت دلار، صادرات قیر صرفه اقتصادی بالاتری پیدا کرد. بنابراین متقاضیان در رقابت برای خرید وکیوم باتوم از بورس کالا حاضر بودند قیمت ریالی را تا 50 درصد بالای قیمت پایه نیز افزایش دهند. لذا وکیوم باتوم با قیمت پایه 2.5 میلیون تومان را 3.2 میلیون تومان معامله می‌کردند.
وی ادامه داد: در این حالت بدیهی است هر چه قیمت بیشتر باشد دولت تناژ کمتری از وکیوم باتوم را می‌تواند بخرد و به پروژه‌های عمرانی تخصیص دهد. در نتیجه پیشنهاد ما این است که اصلا سبد قیر داخلی و قیر صادراتی را از هم جدا کنید. یعنی سازمان راه، بنیاد مسکن و سازمان شهرداری‌ها بتوانند 1.5 یا 2 میلیون تن وکیوم باتوم را به قیمت پایه از وزارت نفت بخرند.
*به جای سازوکار قیر رایگان، منابع مالی مستقیما به پیمانکاران اختصاص یابد
ورزشکار با اشاره به راهکار جایگزین قیر رایگان گفت: روش پیشنهادی ما اینگونه است که سازمان برنامه و بودجه منابع مالی لازم برای خرید وکیوم باتوم را به وزارت راه می‌دهد، وزارت راه وکیوم باتوم را با قیمت پایه از وزارت نفت می‌خرد. این وکیوم باتوم را تحویل قیرساز می‌دهد و تمام قیر تولید شده را پس می‌گیرد و بابت کار قیرساز به او پول می‌دهد.
عضو هیئت مدیره انجمن قیر ایران توضیح داد: مثلا هزار تن به قیرساز بدهد و هزار تن هم ازش قیر بگیرد و حق العمل قیرساز را ریالی تسویه می‌کند. در این فرآیند برای تسویه با قیرساز نباید وکیوم باتوم به آنها داده شود و باید نقدی به آنها پرداخت کرد. چون اگر وکیوم به قیرساز بدهد، قیر تولیدی به بازار نشتی می کند و بازار را دوباره بهم میریزد.
وی افزود: ظرفیت تولید وکیوم باتوم کشور که حدود 6 میلیون تن است، ظرفیت صادرات حداکثر 4 میلیون تن است. در نتیجه پیشنهاد ما این است که سبد فروش این 4 میلیون صادراتی با آن 2 میلیون تن مصرف داخلی از هم جدا شود. چرا باید قیر داخلی متاثر از دلار 25 هزار تومانی باشد که صادرات را جذاب کرده است و قیمت قیر در داخل را هم به 3 میلیون و 600 هزار تومان رسانده است. لذا من می گویم قیر را به صورت رایگان ندهند بلکه منابع مالی آن را تخصیص دهند.
ورزشکار گفت: یعنی به جای طرح فعلی، خود بودجه را به وزارت راه و سازمان شهرداری‌ها اختصاص دهیم. برای حل مشکلات تهیه قیر توسط وزارت راه از بورس باید سازوکار چید. مثلا وزارت راه بگویید من برای یکسال 700 هزار تن مصرف قیر دارم. سازوکار این کار در وزارت راه و شهرسازی وجود دارد و سامانه به نام سبا در این وزارتخانه ایجاد شده است.
عضو هیئت مدیره انجمن قیر ایران افزود: سپس این 700 هزار تن وکیوم باتومی که دولت هم پولش را بهش داده است، بتواند از پالایشگاه‌ها به قیمت پایه بگیرد یعنی اختیار خرید یکساله داشته باشد که هر زمان اراده کرد مثلا به پالایشگاه اصفهان بگوید که از آن 700 هزار تن، 200 هزار تنش را دریافت کند و به قیر تبدیل کند.
*پیشنهاد جداسازی سبد صادراتی و مصرف داخل وکیوم باتوم در بورس کالا
وی اظهار داشت: یکی از مشکلات اعطای قیر رایگان ناظر به زمان رسیدن قیر به پروژه است. اگر این قیر دیر به پروژه برسد قطعا پیمانکار مجبور شده که از قیرهای دیگر برای انجام پروژه استفاده کند و این قیر رایگان را برای تبدیل به پول به قیمت پایین‌تر در بازار می‌فروشد و بازار بورس را بهم میریزد.
ورزشکار گفت: اگر این قیر خیلی زود به پیمانکار داده شود چون نظارتی نیست این امکان وجود دارد که قیر رایگان را به دلیل کیفیت بالا قاچاق کند و در عوض از قیر بی‌کیفیت در پروژه‌ها استفاده کند. در صورتی که به جای قیر، منابع مالی به پروژه‌ها تخصیص یابد دیگر این اشکالات ایجاد نمی‌شود زیرا دقیقا در موعد اجرای پروژه قیر را در اختیار پیمانکار قرار می‌دهد.
عضو هیئت مدیره انجمن قیر ایران تاکید کرد: در حالتی که منابع مالی به جای قیر در اختیار پروژه‌ها قرار بگیرد به دلیل وجود ابزار نظارتی امکان بروز فساد کاهش می‌یابد اما در این حالت یک ایراد وجود دارد و ان ناظر به کمبود قیر برای مصرف داخل است. در این حالت پیشنهاد ما این است که از مجموع ظرفیت 6 میلیون تنی تولید وکیوم باتوم در کشور، سبد 4 میلیون تنی صادرات و از سبد 2 میلیون تنی داخلی جدا شود. زیرا قیمت قیر در بازار داخل نباید متاثر از عوامل بازارهای صادراتی باشد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: نکته مهم دیگر اینکه دستگاه‌های مصرف کننده قیر همان قدری که وکیوم باتوم به قیرساز می‌دهند، قیر دریافت کنند و نه کمتر و حق العمل قیرساز را نقدی بدهند. نکته بعدی اینکه قیر را به اندازه و در زمان مقتضی به پیمانکار بدهند. سازوکارهای نظارتی هم باید تقویت کنند.
