اقتصادآنلاین-مریم علیزاده؛ میدان های مشترک غرب کارون به دلیل وسعت و غنای منابع هیدروکربوری در اولویت برنامه های توسعه ای شرکت ملی نفت ایران در سال های اخیر قرار گرفته است. نفت‌خام تولیدی حوزه غرب کارون مشتمل بر سه نوع نفت سبک، سنگین و فوق‌سنگین است؛ به‌طوری‌که بخشی از نفت تولیدی میادین یادآوران و آزادگان جنوبی و کل نفت تولیدی میدان دارخوین (فاز اولو دوم) نفت سبک بوده و سایر نفت‌های تولیدی این حوزه سنگین و یا فوق‌سنگین است. تولید نفت‌خام از این میادین در سال های پس از انقلاب آغاز شده و در راستای توسعه این میدان ها، واحد فرآورش متمرکز حوزه غرب کارون با ظرفیت 165 هزاربشکه در روز برای فرآورش نفت‌خام تولیدی میادین یاران شمالی و جنوبی، سپهر و جفیر، سوسنگرد و بندکرخه در نظر گرفته شده است.
همچنین در راستای افزایش ظرفیت تولید نفت‌خام میادین مشترک غرب کارون در مجموع پنج پروژه شامل توسعه فاز یک میدان یادآوران، توسعه فاز یک میدان آزادگان شمالی و آزادگان جنوبی، توسعه میدان یاران شمالی و توسعه میدان یاران جنوبی تعریف شده بود که از این میان بهره برداری از طرح توسعه فاز یک میدان یادآوران از اسفند 1390انجام شده و طرح توسعه فاز یک میدان آزادگان شمالی نیز از فروردین 1395 به بهره برداری رسیده است. طرح توسعه میدان یاران شمالی نیز از بهمن 1391 وارد فاز بهره برداری شده است.
پارس جنوبی، نماد افتخار صنعت نفت
میدان گازی پارس جنوبی، بزرگترین مخزن گازی جهان است که بر روی خط مرزی مشترک ایران و قطر در خلیج فارس و به فاصله 100 کیلومتری ازساحل جنوبی ایران قرارگرفته است. وسعت این میدان 9700 کیلومتر مربع بوده که بخش متعلق به ایران3700 کیلومتر مربع وسعت دارد. در سال 1369 با حفر اولین چاه اکتشافی در این میدان و براساس نتایج حاصل از لرزه نگاری وجود گاز مورد تائید قرار گرفت. براساس آخرین برآوردهای انجام شده ذخیره درجای این بخش حدود 14,2 تریلیون مترمکعب و همچنین دارای ذخیره ای بالغ بر 19 میلیارد بشکه میعانات گازی است. با توجه به وسعت این میدان، توسعه آن در فازهای مختلف مطابق با برنامه های پنجساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و با هدف تامین تقاضای رو به رشد گاز طبیعی اعم از مصارف داخلی در کشور و تزریق آن به میادین نفتی بمنظور صیانت از مخازن و همچنین صادرات گاز در دستور کار وزارت نفت قرار گرفته است.
تولید گاز طبیعی از میدان گازی پارس جنوبی از سال 1380 با تولید حدود 2 میلیون مترمکعب در روز آغاز شده که درنتیجه بهره‌برداری از فازهای این میدان، میزان تولید گاز غنی کشور از این میدان مشترک در حال حاضر باکشور قطر برابر شده است. نکته قابل توجه در این میان آن است که توسعه بیشتر فازهای میدان گازی پارس جنوبی با استفاده از توانمندی شرکت‌ها،سازندگان و پیمانکاران داخلی کشور صورت گرفته است؛ از آن جمله سهم70 درصدی ساخت داخل در تکمیل و افتتاح فازهای 15 و 16 میدان گازی پارس جنوبی و همچنین بهره برداری از فاز 12 که از لحاظ ظرفیت پالایش گازطبیعی، بزرگترین طرح توسعه این میدان به شمار می رود؛ در اجرای طرح مذکور 67 درصد ارزشی کار توسط ظرفیت‌های ایرانی به انجام رسیده‌است.
در حال حاضر 27 سکوی میدان گازی پارس جنوبی در فازهای 24 گانه درحال تولید بوده و نصب 3 سکوی دیگر نیز تا پایان سال 97 تکمیل و راه‌اندازی خواهد شد. همچنین قرار است فازهای 13، 22، 23 و 24 پارس جنوبی تا پایان امسال به بهره برداری برسد.
با وارد مدار شدن مجموع سکوهای فوق، ظرفیت تولید گاز غنی از میدان گازی پارس جنوبی به 642 میلیون متر مکعب در روز در پایان سال جاری افزایش خواهد یافت. در همین حال انجام حفاری بیش از 350 حلقه چاه،نصب و سپس راه‌اندازی 30 سکوی بهره‌برداری، نصب خطوط لوله زیردریایی، ایجاد تاسیسات عظیم پالایشگاهی عمدتاً توسط پیمانکاران داخلی در حال انجام است.
در ادامه توسعه فازهای گازی میدان پارس جنوبی، تولید نفت خام از لایه نفتی این میدان نیز در دستور کار قرار گرفته و فاز نخست آن طی سال های اخیر اجرایی شده است.
شرکت ملی نفت ایران در مسیر توسعه همه جانبه خود در دوران پس ازانقلاب همچنین موفق شده است تا صدها طرح و پروژه دیگر در حوزه توسعه میادین نفتی و گازی و احداث تسهیلات بهره برداری، احداث تاسیسات نمک زدایی به همراه احداث ایستگاه های جمع آوری گازهای همراه و تقویت فشارو تزریق گاز و همچنین احداث کارخانجات گاز و گاز مایع را به انجام برساند.
نمره قبولی حفاری در شرکت ملی نفت
شرکت ملی نفت ایران در راستای افزایش سطح توانمندی در حوزه حفاری به عنوان حلقه نخست فرآیند تولید نفت و گاز در سال های اخیر به توفیقات قابل توجهی دست یافته است؛ این اقدامات با تشکیل شرکت ملی حفاری ایران آغاز شد و به توانمندسازی شرکت های خصوصی فعال در این حوزه انجامید.
در این زمینه شرکت ملی نفت ایران توانسته است تا پایان سال 1396 بااستفاده از 139 دکل و با هدف نگهداشت توان تولید از طریق تعمیر 198 حلقه چاه و همچنین با هدف افزایش توان تولید با حفر 209 حلقه چاه جدید نزدیک به 513 هزار و 200 متر حفاری داشته باشد.
شرکت ملی نفت ایران همچنین در راستای اجرای اصل 44 قانون اساسی وبا هدف برون‌سپاری و استفاده از ظرفیت های موجود در بخش خصوصی وشرکت های بین‌المللی در انجام عملیات حفاری، به طور کلی نزدیک به 42 درصد از کل دکل های مورد استفاده در سال 1396 را از طریق دکل‌های استیجاری تامین کرده است که این مقدار در مقایسه با سال 1383 نزدیک به سه برابر شده است؛ بطوری که تعداد دکل‌های استیجاری در بخش دریا 3.2 برابر و در بخش خشکی به 2.5 برابر افزایش یافته است.
راهبرد کاهش مخاطرات در صنعت نفت
گستره عملیاتی شرکت ملی نفت ایران به عنوان خط مقدم اکتشاف، استخراج و تولید نفت خام همیشه با مخاطرات زیادی همراه بوده است. در همین راستا با موافقت وزیر نفت وقت در 29 اسفندماه 1380، قرار بر آن شد تا نظام مدیریت HSE در صنعت نفت حاکم شود؛ نتایج بررسی های به عمل آمده به انتخاب مدل انجمن بین المللی تولیدکنندگان نفت و گاز (OGP) و تصویب آن در سی و هفتمین جلسه شورای مذکور انجامید و در نهایت در 24 اسفندماه1381 برای اجرا در تمامی سطوح صنعت نفت از سوی وزیر نفت ابلاغ شد.
اهدافی که از سوی اداره کل بهداشت، ایمنی و محیط زیست وزارت نفت به عنوان متولی این نظام در صنعت نفت و در چارچوب تحقق اهداف مدلHSE-MS پیگیری می شود، در قالب تمرکز سازمان بر مواردی که کاهش ریسک ها و خطرات بهداشتی، ایمنی و زیست محیطی ناشی از فعالیت ها رابه همراه داشته باشد، طرح ریزی شده است.
رهبری و تعهد، خط مشی و اهداف استراتژیک، سازماندهی؛ منابع و مستندسازی، ارزیابی و مدیریت ریسک، طرح ریزی، اجرا و پایش و در نهایت ممیزی و بازنگری ۷ عنصر کلیدی مدل HSE-MS است که در الگوهای کاری نظام مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست شرکت ملی نفت ایران مورد توجه قرار گرفته است. رعایت همین الزامات در نهایت به کاهش قابل توجه میزان خطا و صدمات جانی و فنی در سطح گستره عملیاتی صنعت نفت ختم شده است.
