به گزارش اقتصادآنلاین، محمد اکبرپور اقتصاددان و عضو دانشگاه استنفورد در صفحه شخصی خود خلاصه‌ای از مقاله‌ای که با همکاری جمعی از اقتصاددانان ایرانی در دانشگاه‌های مطرح جهان در رابطه با سیاستگذاری بهینه برای عبور از بحران کرونا نگاشته شده آورده‌است که در ادامه به آن می‌پردازیم.
با توجه به شیوع شدید کرونا، فعالیتهای اجتماعی کاهش یافته و اکثریت مردم پروتکل‌های بهداشتی (ماسک، فاصله گذاری اجتماعی و غیره) را رعایت می‌کنند. اما به دلیل ناقل بودن افراد بدون علایم، افراد بیمار ناخواسته افراد جدیدی را مبتلا می‌کنند و در نتیجه زنجیره انتقال بیماری ادامه دارد.
فرض کنیم یک فرد در شرایط عادی با متوسط با ۵۰ نفر در تماس است و اگر بیمار باشد، ۵ نفر آنها را بیمار می‌کند. به دلیل شیوع کرونا و پرهیز از تماس با دیگران، این فرد تنها با ۲۰ نفر تماس دارد و به دلیل استفاده از ماسک، این فرد حدودا ۱ نفر دیگر را بیمار می‌کند. به نظر خوب می‌رسد، نه؟
در این شرایط، اگر در یک شهر ۲۰۰ نفر بیمار باشند، تعداد بیماران کمابیش حدود ۲۰۰ نفر می‌ماند، چون هر بیمار یک نفر را بیمار می‌کند. اینجا است که می‌گوییم «عدد بازتولید ۱ است.» حال فرض کنید به دلیل بی‌احتیاطی، تعداد بیماران جدید در روز به ۵۰۰ نفر برسد و سپس احتیاط از سرگرفته شود
حال دقیقا به این دلیل که هر فرد بیمار به طور متوسط یک نفر را بیمار می‌کند، تعداد روزانه بیماران از این به بعد ۵۰۰ باقی خواهد ماند! مشابه همین، اگر بتوانیم به روشی تعداد بیماران روزانه را به ۱۰۰ کاهش دهیم، بیماران روزانه در همان عدد متوقف خواهد شد.
بنابراین در شرایطی که کاهش تماس‌های اجتماعی و استفاده از ماسک یکسان است (به‌طوری که هر بیمار تنها یک فرد دیگر را بیمار می‌کند)، تعداد بیماران روزانه می‌تواند ۱۰۰، ۲۰۰، یا ۵۰۰ باشد. به همین دلیل کشورهای گوناگون عدد بازتولید نزدیک ۱ دارند، اما نرخ مرگ در آنها به‌شدت متفاوت است.
از همین مثال ساده روشن است که نقش یک تعطیلی ضربتی چند هفته ای چقدر برجسته است؛ بعد از چند هفته تعطیلی و کاهش شدید تماس‌ها، تعداد بیماران افت شدیدی خواهد کرد. اگر بعد از تحمل این چند هفته دشوار، سطح تعاملات و فعالیتهای اقتصادی دقیقا به سطح فعلی برگردد؛ از آن به بعد سطح پایدار تعداد بیماران و به دنبال آن مرگ و میر روزانه در سطح تعادلی بسیار پایین‌تری پایدار خواهد شد. اما چگونه می‌تواند تعداد بیماران را از ۵۰۰ به ۱۰۰ رساند؟ تجربه ایران درماه‌های گذشته نشان می‌دهد که تنها راه یک تعطیلی گسترده تمام فعالیتهای غیرضروری است.
این تصویر نشان می‌دهد که در ماه‌های گذشته در ایران هر بیمار به طور متوسط چند نفر را بیمار کرده است. برای کاهش تعداد بیماران از ۵۰۰ به ۱۰۰، باید دوره تعطیلی گسترده فروردین را تکرار کرد (تنها بازه‌ای که عدد بازتولید از ۱ کمتر بود، همان دوره تعطیلی کامل فعالیتهای غیرضروری بود.
مساله پیش روی سیاستگذار این است: میزان مرگ و میر روزانه فعلی در حدود ۵۰۰ نفر را تا مدت‌ها بپذیرد یا سختی ۳-۴ هفته تعطیلی را به جان بخرد و از آن پس تعداد مرگ و میر روزانه ۱۰۰ نفر را تحمل کند. به‌عبارتی با چند هفته تعطیلی، میتوان سالیانه جان بیش از ۱۰۰ هزار نفر را نجات داد!
سطح فعالیتهای اقتصادی بعد از این تعطیلی می‌تواند به شدت افزایش یابد و به میزان سابق نزدیک شود، اما باید رعایت پروتکل‌های بهداشتی با جدیت فراوان پیگیری شود تا عدد بازتولید از ۱ بیشتر نشود.
نکته‌ای که اهمیت بسیار بالایی دارد این است که علت این تعطیلی گسترده باید با شفافیت به عموم مردم توضیح داده شود و سیاست‌های اقتصادی و بازتوزیعی در کنار آن پیگیری شود.
