اقتصاد مقاومتی اقتصادی است که در شرایط بروز ناملایمات و حوادث و بحران‌ها و یا در مسیر اهداف ، پویا و پایدار تخصیص بهینه منابع بدهد. اقتصادمقاومتی از سال ۱۳۹۲ با دستور مقام معظم رهبری ابلاغ و در دستور کار قرار گرفت.
اقتصاد مقاومتی یعنی شناسایی حوزه‌های فشار و تلاش بای بی اثر کردند و کنترل آن‌ها است. برای رسیدن به اهداف اقتصاد مقاومتی ضروری است که وابستگی‌های خارجی تقلیل یافته و برای افزایش تولید داخلی کشور و خوداتکایی تلاش کرد.
اگرچه واژه اقتصاد مقاومتی اصطلاح جدید و دارای یک بار ارزشی در فرهنگ دینی است، با این وجود مفاهیم در این زمینه و اعمال و اقداماتی برای مقاومت در حوزه‌های گوناگون به خصوص در حوزه اقتصاد در دنیا با سابقه است. در ادبیات اقتصادی مفاهیمی مثل " اقتصاد مقاومت"و یا " قدرت اقتصادی"، فراوان وجود دارد.
از طرفی هم تمام کشورهایی که به نوعی جنگ و یا بحران‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی را تجربه کرده‌اند و یا برای توسعه سریع اقدام کرده‌اند، برای عبور ازشرایط سخت، اقتصاد خود را برمبنای مقاومت برنامه‌ریزی کرده‌اند. برنامه‌ریزی اقتصادی دوران جنگ آلمان ، روسیه ، انگلستان ، ژاپن و... در دوران جنگهای جهانی اول و دوم اقتصادهای مقاومتی بوده است.
طبق نظر دولتمردان ایران در تعریف اقتصاد مقاومتی، ضرورت مقاومت برای رد کردن فشارها و عبور از سختی‌ها برای رسیدن به نقاط مثبت ملی نیاز است.
ارکان اقتصاد مقاومتی
مقاوم بودن اقتصاد
استفاده از همه ی ظرفیت های دولتی و مردمی
حمایت از تولید ملی
مدیریت منابع ارزی
مدیریت مصرف
کارشناسان در تعریف اقتصاد مقاومتی می‌گویند: وقتی یک تکانه در اقتصاد رخ می دهد، اقتصاد ما چند نوع رفتار می‌تواند از خود نشان دهد. اگر مدل اقتصاد ما منبعث از نظریه های مقاوم سازی نباشد تکانه می تواند عملکرد ما را تضعیف کند؛ همچنین اگر این تکانه خیلی زیاد باشد چه بسا اقتصاد ما نتواند آن را در خود هضم کند و شرایط اقتصادی ما را بسیار بدتر کند و چه بسا رشد اقتصادی ما را منفی کند اما اگر اقتصاد ما مبتنی بر نظریه های اقتصاد مقاوم باشد قطعا می‌تواند این تکانه را در خودش هضم کند و به حالت پایدار قبلی بازگردد.
در یک بنگاه اقتصادی تولیدی اگر در مسیر خط تولید به دلیل یک اشکال فنی در یکی از ماشین آلات خط تولید متوقف شود در این صورت قطعا در عرضه محصول و تعهدات آن بنگاه نسبت به مشتریان نیز خلل وارد خواهد شد لذا اگر این بنگاه اقتصادی مدل کسب و کار خود را بر اساس مدل مقاومتی طراحی کرده باشد می تواند تاثیرات منفی این تکانه های ناخواسته را در کسب و کار خود به حداقل برساند اما در غیر این صورت صدمات زیادی خواهد دید.
الزامات اقتصاد مقاومتی
مسئله ی اقتصاد مهم است؛ اقتصاد مقاومتی مهم است. البته اقتصاد مقاومتی الزاماتی دارد. مردمی کردن اقتصاد، جزو الزامات اقتصاد مقاومتی است. این سیاست های اصل ۴۴ که اعلام شد، می تواند یک تحول به وجود بیاورد؛ و این کار باید انجام بگیرد. البته کارهائی انجام گرفته و تلاشهای بیشتری باید بشود. بخش خصوصی را باید توانمند کرد؛ هم به فعالیت اقتصادی تشویق بشوند، هم سیستم بانکی کشور، دستگاه های دولتی کشور و دستگاه هائی که می توانند کمک کنند - مثل قوه ی مقننه و قوه ی قضائیه - کمک کنند که مردم وارد میدان اقتصاد شوند.
کاهش وابستگی به نفت یکی دیگر از الزامات اقتصاد مقاومتی است. این وابستگی، میراث شوم صد ساله ی ماست. ما اگر بتوانیم از همین فرصت که امروز وجود دارد، استفاده کنیم و تلاش کنیم نفت را با فعالیت های اقتصادی درآمدزای دیگری جایگزین کنیم، بزرگ ترین حرکت مهم را در زمینه ی اقتصاد انجام داده ایم. امروز صنایع دانش بنیان از جمله ی کارهائی است که می تواند این خلأ را تا میزان زیادی پر کند. ظرفیت های گوناگونی در کشور وجود دارد که می تواند این خلأ را پر کند. همت را بر این بگماریم؛ برویم به سمت این که هرچه ممکن است، وابستگی خودمان را کم کنیم.
