علی طیب نیا - وزیر امور اقتصادی و دارایی - در همایش سیاست های صنعتی، تجاری و خدماتی، با بیان اینکه سال 95 آغاز دهه سوم از دوره بیست ساله سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران است اما واقعیت تلخ این است که علی رغم تمام تلاش ها عملکرد در زمینه رشد اقتصادی قابل دفاع نبوده، گفت: مهم ترین و کلیدی ترین شاخص اقتصادی در سند چشم انداز رشد تولید ناخالص داخلی بوده که عملکرد مناسبی در این زمینه نداشته ایم.
طیب نیا ادامه داد: اگر نرخ رشد اقتصادی مثبت یک درصد را برای سال 94بپذیریم، طی یک دهه گذشته از سال 85 تا 94 بیانگر سالانه رشد 2.2 دهم درصد بوده که این عدد هم در مقایسه با عملکرد گذشته اقتصادی رقم ناچیزی است.
وی تاکید کرد: برای ارتقای زندگی مردم و اعتلای موقعیت کشور در عرصه داخلی و منطقه و ارتقای سطح اشتغال تحقق رشد 8درصدی ضروری است. اما متاسفانه عملکرد ده ساله 2.2دهم درصد بوده که نتوانسته موجبات بهبود زندگی و اشتغال را فراهم کند.
طیب نیا تصریح کرد: عملکرد رشد اقتصادی در بلندمدت 4.5 دهم درصد بوده یعنی از سال 1338 تا 1394 که این نشانگر این است که رشد یک دهه اخیر در مقایسه با رشد بلندمدت محدود بوده است.
وی گفت: انتظار این بود که سند چشم انداز و سیاست های کلی نظام که مطابق با سند تدوین شده است و عملکرد برنامه های چهارم و پنجم توسعه باعث ارتقای رشد اقتصادی شود اما در عمل رشد اقتصادی از عملکرد گذشته ناچیزتر بود.
طیب نیا با بیان اینکه مجموعه تلاش ها و اقدامات در طی یک دوره مالی بیانگر شاخص تولید ناخالص ملی است که این شاخص مهمترین شاخصی است که قدرت و توان یک کشور را نشان می دهد، اظهار داشت: البته این شاخص به تنهایی رفاه را نشان نمی دهد اما مهم ترین شاخص است.
وی با اشاره به اینکه رشد اقتصادی برای دستیابی به اشتغال مولد لازم است اما کافی نیست، اذعان داشت: ممکن است رشد اقتصادی باتوجه به سیاست هایی حاصل شود که ضرورتا به اشتغال نیانجامد اما به طور قطع بدون رشد اقتصادی نمی توان اشتغال را فراهم کرد. به ویژه برای اقتصاد ایران که متولدین دو - سه دهه گذشته به زودی وارد بازار کار می شوند و 5میلیون نفر در دانشگاه ها مشغول به تحصیل هستند که بدون رشد پایدار و مستمر امکان اشتغال آن ها نیست.
وزیر امور اقتصادی و دارایی با تاکید بر اینکه بدون رشد اقتصادی نمی توان از وابستگی ها رها یافت، گفت: استقلال اقتصادی بدون استقلال سیاسی بی مفهوم است و استقلال اقتصادی بدون رشد پایدار ممکن نیست.
به گفته وی، اگر دنبال رشد پایا هستیم باید اقتصادی پرتوان، فعال، پویا داشته باشیم و در این راستا نیازهای مردم و درآمدهای لازم جهت تامین معیشت آن ها را فراهم کنیم.
طیب نیا گفت: ارتقای معیشت و رفاه مردم بدون رشد اقتصادی امکانپذیر نیست. رشد اقتصادی شاخص مهمی است که توان یک کشور را نشان می دهد به همین دلیل در سند چشم انداز تحقق رشد 8درصدی در نظر گرفته شده است.
وی به سه ویژگی عمده در حوزه رشد اقتصادی اشاره کرد و گفت: رشد اقتصادی پایین، نوسانات بالای رشد و سهم بسیار اندک ارتقای بهره وری از جمله این ویژگی ها است.
طیب نیا ادامه داد: رشد اقتصادی پایین و نوسانات بالای رشد ریشه در 2ویژگی عمده اقتصاد ایران یعنی دولتی بودن و نفتی بودن دارد. همچنین در حالیکه در سایر کشورها 30 تا 70 درصد رشد از طریق بهره وری است اما در اقتصاد ایران از منابع تولید استفاده می شود.
وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: درآمدهای حاصل از فروش نفت در اقتصاد ایران تزریق و موجبات رشد را فراهم می کند. به تعبیری با استفاده از فناوری های نوین این امر صورت نمی گیرد بلکه بکارگیری منابع تولید است و حتی در چند دهه گذشته این نقش منفی نیز بوده است.
وی با تشبیه اقتصاد ایران به یک فرزند پولداری که وارث سرمایه عظیمی است، گفت: این فرزند عادت به فروش سرمایه و ارتزاق از آن را دارد و به دنبال کوشش برای کسب درآمد نیست. در حالیکه فرزندی از طبقه پایین یاد گرفته است که با تلاش و کوشش و استفاده از روش های نوین می تواند به رشد و توسعه دست پیدا کند.
طیب نیا با بیان اینکه سه ویژگی مطرح شده در ساختارهای اقتصادی نادرست و نامناسب، سیاست های نادرست اقتصادی و اعمال تحریم ها ریشه دارد، اظهار داشت: ساختارهای نادرست از نفتی بودن و دولتی بودن اقتصاد ناشی می شود و خود ویژگی دولتی بودن نیز از نفتی بودن حاصل می شود. نفت در قالب بودجه به اقتصاد تزریق و موجبات بر شدم دولت را فراهم می کند.
وی با ابراز تاسف از اینکه از اوایل دهه پنجاه با افزایش قیمت نفت و تزریق آن، اقتصاد ایران دچار بیماری هلندی شد، اذعان داشت: اقتصادهایی که از درآمدهای نفتی تغذیه می کنند به سرکوب تولید صنعتی، کشاورزی و فعالیت های تجارت پذیر می پردازند و ما از این پدیده مصون نبودیم و در معرض آسیب های جدی قرار گرفتیم.
طیب نیا در رابطه با سیاست های نادرست اقتصادی گفت: در برنامه سوم توسعه اهداف خوبی به منظور کوچک کردن دولت و ... در نظر گرفته شد اما در ده سال منتهی به سال 92 این سیاست ها به فراموشی سپرده شد، اظهار داشت: متاسفانه مجدد سر سفره مردم پول اوردن مطرح شد.
وی گفت: در آیه قرآن آمده است که مومن از یک سوراخ دوبار گزیده نمی شود اما اقتصاد ایران چندبار گزیده شده و هر بار قیمت نفت کاهش پیدا می کند اثار منفی سیاست های اشتباه را متوجه می شویم و با بالا رفتن قیمت آن این مسئله به فراموشی سپرده می شود.
طیب نیا با بیان اینکه در حوزه رشد اقتصادی مستمر و پایدار توفیق و کارنامه قابل قبولی نداشتیم، عنوان کرد: در سند چشم انداز و برنامه ششم توسعه تحقق رشد 8درصدی پیش بینی شده است. خوشبختانه در این راستا یک وفاق ملی شکل گرفته و با نامگذاری امسال تحت عنوان اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل تمام قوا، دولت، بخش خصوصی و مجلس به سمت وحدت گام برداشته اند که بیدار ارزشمند است.
وی گفت: رشد اقتصادی یک الزام است و برای تامین رفاه و معیشت مردم چاره ای جز این نداریم. در شرایط فعلی فهم مشترکی نسبت به وضعیت ایران و مشکلات موجود در بین فعالان به وجود آمده است.
وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: همگان ضرورت اصلاحات اقتصادی، قطع وابستگی به نفت، کاهش حجم دولت، ارتقای نقش بخش خصوصی و اجرای اصل 44قانون اساسی را شناسایی کرده اند.
وی با اشاره به اینکه مقام معظم رهبری سیاست های اقتصاد مقاومتی را بر مبنای فهم صحیح از مشکلات و آسیب شناسی عالمانه ابلاغ کرده اند، تصریح کرد: باید این فرصت را غنیمت بشماریم و تلاش لازم را برای اصلاح ساختار اقتصادی و رشد 8درصدی انجام دهیم.
طیب نیا با بیان اینکه نباید بگذاریم حاشیه بر متن مسلط شود، گفت: نباید جهت گیری های انتخاباتی بر منافع ملی ارجحیت داده شود. در این مسیر نیازمند همدلی، همراهی و عزم مشترک هستیم.
