برای این منظور نیز آنها به تمام مدارک، اسناد، دفاتر و حساب‌های مجموعه دسترسی کامل دارند. بازرسین شرکت‌های سهامی خاص در هنگام تاسیس با رای مستقیم سهامداران انتخاب می‌شوند. گفتنی است که حداکثر تعداد بازرسان طبق قانون محدودیتی ندارد. در این مقاله، به ۱۰ پرسش پُرتکرار در مورد شرایط بازرس شرکت سهامی خاص پاسخ می‌دهیم.
نقش بازرس علی‌البدل در شرکت سهامی خاص چیست؟
شرکت‌های سهامی خاص در هنگام تاسیس موظف هستند علاوه بر بازرسان اصلی، یک یا چند بازرس علی‌البدل نیز انتخاب نمایند. آنها در شرایطی خاص مثل استعفا، فوت یا معذوریت بازرسین اصلی، جایگزین آنها خواهند شد. انتخاب بازرس علی‌البدل در شرکت‌های سهامی خاص طبق قانون الزامی است. گفتنی است که این بازرسان نیز نباید نسبت خویشاوندی با مدیران شرکت داشته باشند و خودشان و همسرانشان نباید حقوقی از شرکت دریافت کنند.
حقوق بازرس شرکت سهامی خاص چگونه محاسبه می‌شود؟
طبق قانون، تعیین حق‌الزحمه بازرس شرکت سهامی خاص با مجمع عمومی است. البته باید تاکید کرد که بازرسان نمی‌توانند در معاملاتی که شرکت انجام می‌دهد یا به حساب شرکت انجام می‌گیرد به طور مستقیم یا غیرمستقیم ذی‌نفع باشند. در نتیجه، میزان حقوق بازرس اصلی و بازرس علی‌البدل در مجمع عمومی عادی سالیانه مشخص می‌شود و شرایط پرداخت آن نیز در همین جلسه روشن می‌گردد.
اختیارات بازرس شرکت سهامی خاص چقدر است؟
در قانون تجارت ایران اختیارات وسیعی به بازرسین شرکت‌های سهامی خاص اعطا شده است. بازرس می‌تواند در هر موقع هر گونه رسیدگی و بازرسی لازم را انجام دهد و اسناد و مدارک و اطلاعات مربوط به شرکت را مطالبه نماید. همچنین بازرسان می‌توانند برای رسیدگی بهتر به وظایف خود، از نظر کارشناسان نیز استفاده کنند، به این شرط که این مشاوران را از قبل به شرکت معرفی کرده باشند.
مدت تصدی بازرس در شرکت سهامی خاص چقدر است؟
مدت اعتبار تصدی بازرسین را سال مالی شرکت تعیین می‌کند. مجمع عمومی عادی در هر سال مالی بازرسان اصلی و علی‌البدل را انتخاب می‌کند و می‌تواند در هر موقع آنها را عزل کند و جانشینان آنها را انتخاب نماید. گفتنی است که ماموریت بازرس شرکت سهامی خاص نمی‌تواند بیش از یک سال باشد و در صورت صلاح‌دید اعضا برای ادامه کار فرد، این ماموریت باید تجدید شود.
تغییر بازرس شرکت سهامی خاص چگونه انجام می‌گیرد؟
هر نوع تغییری در ترکیب بازرسان شرکت‌های سهامی خاص باید به ثبت قانونی برسد. این تغییر نیازمند تشکیل جلسه و تنظیم صورت‌جلسه است که باید همراه با دیگر مدارک به اداره ثبت شرکت‌ها ارسال شود. نهایی شدن این روند قانونی نیز با درج آگهی در روزنامه رسمی و روزنامه کثیرالانتشار خواهد بود.
بازرسان در چه شرایطی می‌توانند استعفا دهند؟
بازرسین شرکت‌های سهامی خاص می‌توانند پیش از پایان مدت زمان ماموریت خود استعفا دهند. گفتنی است که پذیرفتن استعفای بازرس شرکت سهامی خاص و انتخاب بازرس جدید بر عهده مجمع عمومی است. همچنین در این شرایط می‌توان با برگزاری مجمع عمومی عادی به طور فوق‌العاده برای این موضوع تصمیم‌گیری کرد.
آیا بازرس شرکت می‌تواند از سهامداران باشد؟
بله. بازرسان شرکت‌های سهامی خاص می‌توانند از میان سهامداران یا خارج از آنها انتخاب شوند. البته باید توجه داشت که این افراد نباید از مدیران شرکت باشند و حتی نباید نسبت فامیلی با آنها داشته باشند. گفتنی است که این شرایط برای بازرسین اصلی و علی‌البدل یکسان است.
آیا بازرس می‌تواند کارمند شرکت باشد؟
بازرسان نمی‌توانند به طور مستقل در شرکت عمل کنند یا مستقیماً مانع کار مدیران شوند. با وجود این، بازرسین شرکت‌های سهامی خاص وظیفه دارند که بر عملکرد مجموعه نظارت کنند و هر نوع خطایی را به مجمع عمومی گزارش دهند. گفتنی است که کارمندان رسمی دولت نیز می‌توانند به عنوان بازرس در مجموعه‌های خصوصی فعالیت نمایند.
مهم‌ترین شرایط بازرس شرکت سهامی خاص چیست؟
بازرس شرکت سهامی خاص نمی‌تواند مدیرعامل یا جزو هیئت‌مدیره باشد و نباید با این افراد نسبت خانوادگی داشته باشد. همچنین خودش و همسرش نباید هیچ نوع قرارداد کاری با مدیران مجموعه داشته باشند و حقوقی از آنها دریافت کنند. گفتنی است افرادی که حکم ورشکستگی آنها صادر گشته است یا به دلیل ارتکاب برخی جرائم از حقوق اجتماعی محروم شده‌اند نمی‌توانند بازرس شوند. نکته بسیار مهم دیگری که در این زمینه وجود دارد این است که برای میزان تحصیلات بازرسان شرکت‌های سهامی خاص در قانون هیچ محدودیتی وجود ندارد.
اصلی‌ترین مسئولیت بازرس قانونی شرکت سهامی خاص چیست؟
بازرسان موظف‌اند گزارش جامعی درباره وضع شرکت به مجمع عمومی عادی تسلیم کنند. این گزارش باید دست‌کم ده روز پیش از تشکیل جلسه آماده شده باشد. در شرایطی که مجموعه دارای بازرسین متعدد باشد، هر یک از این افراد می‌توانند به تنهایی انجام وظیفه نمایند اما در پایان باید متنی واحد را ارائه دهند و اگر اختلاف نظری باقی ماند باید با ذکر دلیل آن را قید کنند. بازرسین شرکت سهامی خاص همچنین مکلف‌اند درباره صحت صورت‌حساب‌ها و اطلاعاتی که مدیران در اختیار مجامع عمومی می‌گذارند اظهار نظر کنند. آنها باید اطمینان حاصل کنند که حقوق صاحبان سهام به طور دقیق رعایت شده است. گفتنی است که بازرسان نسبت به تخلفاتی که در انجام وظایف خود مرتکب می‌شوند در مقابل شرکت و اشخاص ثالث مسئول هستند و باید خسارت وارده را جبران نمایند.
