با توجه به اینکه بسیاری از گیاهان زمانی که دمای هوا بسیار گرم است دچار توقف در رشد میشوند، نیاز است که از سیستم ها و تجهیزات سرمایشی مختلفی به منظور کاهش دمای محیط استفاده شود تا شرایط برای رشد هرچه بهتر دمای محیط مهیا شود .
در قدم اول نیاز به استفاده از سیستم های کنترلی در گلخانه امری ضروری می باشد. سیستم های کنترلی میزان دما و رطوبت داخل سالن های پرورش گیاهان را اندازه گیری میکنند. به منظور دقت هر چه بیشتر این سیستم ها باید از سنسورهای قوی در قسمت های مختلف سالن استفاده شود تا دما و رطوبت دقیق داخل سالن بدست آید.
پس از انتخاب کنترلر های مناسب و تست و بررسی شرایط دمایی و رطوبتی در داخل سالن، زمان بررسی تجهیزات مورد نیاز برای کاهش و یا کنترل دما در داخل سالن فرا میرسد. در این بخش امکان استفاده از چندین نوع دستگاه وجود دارد :
سیستم های پوششی همچون شیلدهای محافظتی ، سیستم های رطوبت سازی مختلف به منظور کاهش دما، پدهای سلولزی مخصوص به شکل دیواره های سلولزی ، فن های گلخانه و ... از جمله ابزارهای مورد استفاده در سالن های پرورش گیاهان برای کاهش و مدیریت دما می باشند .
استفاده از مه پاش ها برای کاهش دما :
یکی از معمول ترین ابزارهایی که به منظور کاهش دمای محیط های گلخانه ای از آنها استفاده میشود انواع مه پاش می باشند. مه پاش ها مدل های مختلفی دارند که از نظر کارکرد دارای شرایط مختلف هستند . برای مثال مهپاش های پروانه ای دارای یک پروانه در قسمت داخلی دستگاه هستند که همراه با ایجاد رطوبت ، هوا را با دبی بالایی در محیط پخش می کنند. همین امر سبب ایجاد هوای خنک در محیط میشود. با استفاده از چنین رطوبت سازهایی با یک تیر دو نشان می زنید و علاوه بر تولید رطوبت مورد نیاز، خنکی در محیط نیز ایجاد میشود .
نوع دیگری از رطوبت ساز ها نیز در گلخانه ها استفاده میشود که به انها رطوبت ساز های نازلی می گویند، رطوبت سازهای نازلی دارای نازل های مخصوصی می باشند که به دلیل خروج آب با فشار بسیار بالا از آنها، رطوبت را در محیط آزاد کرده و محیط را خنک نیز میکند.
استفاده از پدهای سلولزی :
پدهای سلولزی دارای سیستمی مخصوص به منظور خنک سازی سالن های پرورش گیاهان می باشند که بخصوص در مناطق گرم و خشک بسیار می توانند مفید باشند. این پدها در گلخانه ها به صورت دیواری در بخشی از دیوار نصب می شوند. سپس یک فن مخصوص نیز در مقابل آن ها قرار میگیرد. سیستم کارکرد این نوع از دیواره ها به گونه ای می باشد که آب به داخل پدها نفوذ کرده و سپس در داخل پد ها که از نوعی کاغذ به اسم کاغذ کرافت ساخته شده اند انباشت می شود . کاغذ کرافت آب را در خود جذب میکند. سپس فن شروع به کار کرده و هوایی خنک همراه با مقداری نم و رطوبت را به داخل سالن منتقل میکند.
این مورد از سیستم ها از کم مصرف ترین و به صرفه ترین سیستم های سرمایشی سالن های پرورشی می باشند .
فن های مخصوص گلخانه :
فن ها از مهمترین تجهیزات گلخانه ای می باشند که استفاده از آنها در سالن های گلخانه امری ضروری می باشد. این فن ها هم به عنوان فن های وارد کننده هوا و هم به عنوان فن های هواکش گلخانه ای مورد استفاده قرار میگیرند. محل و اندازه ی فن ها بستگی به متراژ سالن و شرایط دبی هوایی مورد نیاز آن سالن می باشد .
توجه به میزان دبی این فن ها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد چرا که بسیاری از گیاهان در صورت کاهش میزان هوای محیط دچار مشکلات بالایی شده و امکان زیان وارده به گلخانه بسیار بالا می باشد .
اهمیت آبیاری مناسب در فصول گرم :
یکی دیگر از مواردی که ارتباط مستقیم با میزان گرمای محیط و هزینه های جاری دارد، آبیاری سالن های پرورش می باشد. در صورتی که دمای داخل محیط در فصل گرم بسیار افزایش یابد، نیاز به آبیاری نیز افزایش می یابد که میتواند هزینه های ناشی از مصرف انرژی و کادر گلخانه را افزایش دهد. در نتیجه در صورتی که مدیریت خنک سازی محیط به خوبی انجام گرفته دمای گلخانه در محدوده ی 26 درجه ثابت نگهداشته شود می تواند تاثیر بسیاری در کاهش هزینه ها داشته باشد.
از سویی دیگر استفاده از سیستم های آبیاری مدرن همچون سیستم های آبیاری قطره ای و بارانی نیز می تواند علاوه بر کاهش هزینه های ناشی از نیروی کار و صرف انرژی مصرفی اضافی، در خنک سازی و آبرسانی بموقع به گیاهان نقش تاثیرگذاری ایفا کند .
تاثیر استفاده از تجهیزات مدرن به جای تجهیزات سنتی :
برخی از گلخانه ها بخصوص گلخانه هایی که به صورت عرضه کننده عمل میکنند ، کمتر از تجهیزات مدرن استفاده کرده و به جای آن محیط اطراف سالن های پرورش را در فصول گرم کاملا باز میگذارند. بدین معنا که دیوارها های کناری را به صورت کلی برداشته تا هوا به صورت کامل در داخل سالن جریان پیدا کند. این مورد در ظاهر بسیار مناسب می باشد ولی در صورت وقوع باران ، باد ، گرد و غبار و ... می تواند آسیب بسیار شدیدی به گلخانه و گلها وارد کند که جلوگیری از آن آسیب ها نیز به آسانی میسر نخواهد بود.
نتیجه گیری :
در این مقاله به بررسی انواع روش های مرسوم در سالن های پرورش گل و گیاه به منظور کاهش دمای در فصول گرم اشاره کردیم . استفاده ی صحیح از این روش های نیازمند آشنایی کامل با تجهیزات و کاربرد های آنها می باشد. به منظور آشنایی هرچه بیشتر با تجهیزات مورد اشاره و مقایسه انواع این تجهیزات گلخانه ای می توانید به وبسایت ای آی جی شاپ به آدرس https://eig-shop.com مراجهه کرده و با مطالعه ی ویژگی های دستگاه ها ، انتخاب مناسبی داشته باشید .
