به گزارش سلام نو، کیسه صفرا که بین عموم به نام زهره هم شناخته می‌شود اندامی است که در سطح تحتانی کبد قرار دارد و وظیفه اصلی آن ذخیره صفرا برای هضم چربی‌های موجود در مواد غذایی است. صفرا توسط کبد تولید می‌شود و از طریق رگ‌های کوچک به مجاری بزرگتر کبدی و در نهایت از مجرای کیستیک به کیسه صفرا می‌رود.
نکته قابل توجه این است که کیسه صفرا مثل آپاندیس، طحال، معده، روده بزرگ و اندام‌های تولید مثل جزء اندام‌های غیرضروری بدن است و هر انسانی بدون آن‌ها هم می‌تواند به زنگی خود ادامه دهد، اما وجود و درست کار کردن آن‌ها باعث می‌شود تا کیفیت زندگی انسان افزایش قابل توجهی داشته باشد.
صفرا چیست؟
آن چنان که گفته شد صفرا توسط کبد تولید شده و در کیسه صفرا ذخیره می‌شود و حاوی آب، کلسترول، چربی‌ها، نمک‌های صفراوی، پروتئین‌ها و بیلی روبین است. نمک‌های صفراوی با چربی ترکیب شده و از طریق کمک به هضم چربی‌ها نقش مهمی را در عمل گوارش ایفا می‌کند. بخشی از صفرا که توسط بدن دفع می‌گردد باعث قهوه‌ای رنگ شدن مدفوع می‌شود.
انواع بیماری‌های کیسه صفرا
هر چند کیسه صفرا عضو ضروری بدن نیست ولی بیماری‌های مرتبط با آن می‌تواند روند زندگی عادی انسان را به شکل جدی با مشکل رو به رو کند. بیماری‌های اصلی‌ای که کیسه صفرا با آن مواجه می‌شود عبارت هستند از: سنگ کیسه صفرا، سنگ مجرای اصلی صفراوی یا کلدوک، التهاب کیسه صفرا یا کوله سیستیت.
سنگ صفرا
سنگ صفرا از مشهورترین بیمارهای مربوط به کیسه صفرا است و به وضعیتی اطلاق می شود که سنگ های کوچک و یا گاهی یک سنگ بزرگ در داخل کیسه صفرا ایجاد شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که غلظت کلسترول در صفرا بالا برود و یا در مقابل غلظت معمول کلسترول غلظت بعضی مواد دیگر در صفرا پایین بیاید. در این شرایط کلسترول ممکن است به صورت بلورهای جامد در آید و هسته اولیه یک سنگ صفراوی را تشکیل دهد. بی‌توجهی به این مسئله می‌تواند به تشکیل سنگ بزرگ صفرا یا سنگ‌های متعدد و کوچک منجر شود.
عوامل موثر در افزایش ریسک ابتلا به سنگ صفرا موثر هستند از جمله:
اضافه وزن و داشتن دیابت
سن 60 سال یا بالاتر
مصرف داروهایی حاوی استروژن
داشتن سابقه خانوادگی سنگ کیسه صفرا
داشتن سیروز یا سایر بیماری های کبدی
زنان ریسک بیشتری برای ابتلا به این بیماری دارند.
سنگ مجرای اصلی صفراوی یا کلدوک
سنگ مجاری صفراوی می توانند جریان طبیعی صفرا را زمانی که در هر یک از مجراهای حمل کننده صفرا از کبد به روده قرار می‌گیرند مسدود کنند. این مجاری شامل مجاری کبدی است که صفرا را از کبد خارج می کنند، مجرای کیسهای که صفرا را به کیسه صفرا می‌برد و از آن خارج می کند. سنگ مجرای اصلی می‌تواند باعث ایجاد بن بست در این مجاری شود.
علائم سنگ مجاری صفراوی:
درد شدید در بالایی شکم
تب و لرز
حالت تهوع و استفراغ
زردی
مدفوع رنگ پریده یا خاکستری
التهاب کیسه صفرا یا کوله سیستیت حاد
کوله سیستیت حاد عبارت است از التهاب حاد کیسه صفرا که در 90 درصد موارد علت آن باز هم به سنگ صفرا باز می‌گردد. این بیماری شایع ترین نوع بیماری کیسه صفرا است. کله سیستیت حاد در نهایت منجر به به انسداد مجاری صفرا می‌شود و تغییرات شیمیایی در جدار کیسه صفرا ایجاد می‌کند.
علائم عمومی بیماری‌های صفرا
بیماری‌های متفاوت کیسه صفرا علائم متفاوتی دارند با این همه می‌توان لیستی کوتاه از علائمی تهیه کرد که نسبت به مشکل در کیسه صفرا هشدا می‌دهند.
شایع ترین علائم بیماری‌های کیسه صفرا عبارتند از:
- درد شدید در ناحیه شکم یا دردی که به شانه راست یا کمر بزند
- دردی که بعد از خوردن شکل بگیرد، به خصوص بعد از خوردن غذای چرب
- دردی که با نفس عمیق تشدید شود
- درد در ناحیه قفسه سینه
- احساس پری در شکم
- تهوع، استفراغ و تب و لرز
- احساس درد با لمس شکم، مخصوصا در نزدیکی صفرا
- زردی پوست و چشم
- تغییر رنگ غیر طبیعی مدفوع
با توجه به ریسک فاکتورهای سنگ صفرا مثل وراثت، جنسیت و سن شاید نتوان تاثیر چندان بر این بیماری و دیگر بیماری‌های مرتبط با صفرا گذاشت ولی رژیم غذایی سالم تاثیر خوبی در کاهش ریسک ابتلا به انواع بیماری‌های صفرا دارد. برای افراد مبتلا به سنگ صفرا که هنوز جراحی نکرده‌اند یک رژیم غذایی کم چرب می‌تواند باعث کنترل روند بیماری شود، اما باید توجه کرد کاهش وزن شدید و ناگهانی خود تشدید کننده تولید سنگ صفرا است.
در مجموع می‌گفت که در مورد صفرا نیز مانند بسیاری از بیماری‌های دیگر رژیم مناسب و سالم در کنار وزن متعادل نقش مهمی در پیشگیری و حتی درمان بیماری بازی می‌کند.
