چرا بورس تهران فرو ریخت؟

برخی دیگر جابه‌جایی پول میان بازار‌ها را دلیل این موضوع عنوان می‌کنند. از سوی دیگر تاثیر برخی موارد همچون مسائل بین‌المللی و برنامه‌های اقتصادی دولت را نیز نباید از نظر دور داشت. در این میان یکی از اقتصاد دانان، رکود و افت بورس را نتیجه تصمیم دولت در خصوص صنعت پتروشیمی می‌داند. تصمیمی که در اواخر سال گذشته تاثیر منفی قابل توجهی بر بازار سرمایه گذاشت. وی بر این اعتقاد است که افزایش قیمت انرژی، صنایع اصلی بازار مانند فولاد، سیمان و معدنی‌ها را با دشواری زیادی مواجه ساخته است و از این منظر، افق امیدوار‌کننده‌ای برای سرمایه‌گذاران در سال 93 پیش بینی نمی‌شود. دکتر بهمن آرمان، رئیس اسبق اداره مطالعات و بررسی‌های اقتصادی بورس تهران با اشاره به دلایل افت شاخص بورس در ماه‌های اخیر گفت: بورس تهران از زمستان گذشته دچار مشکلات اساسی شد و پدیده‌ای که در ابتدا به علت تصویب قیمت نرخ خوراک پتروشیمی، بورس تهران را با مشکل مواجه کرد به یک چالش عمده در بورس تبدیل شد و این تاثیر‌پذیری از آن جهت است که ارزش جاری سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس تهران حدود 50 در صد است و در عین حال بخش عمده سهام شرکت‌های سرمایه گذاری مربوط به شرکت‌های پتروشیمی است، بنابراین 6 برابر شدن قیمت خوراک گاز طبیعی کارخانه‌های پتروشیمی، موجب این رویداد نامیمون در بورس تهران شدو صنایع پتروشیمی که لکوموتیو بورس هستند را از گردونه رقابت خارجی بیرون کرد؛ این در حالی است که تحریم‌ها هم روی این صنایع تاثیر منفی داشت به طوری که این صنایع نتوانستند جایگاه خود را به دست آورند. وی ادامه داد: مساله افزایش قیمت انرژی در صنایعی مثل فولاد، سیمان، کاشی و صنایع معدنی نیز در این میان این افت را شدت بخشید. آرمان افزود: در سایر کشورهای جهان قیمت انرژی واحدهای تولیدی کمتر از گاز مصرفی خانگی است و نگاهی به آمارها نشان می‌دهد که درسایر کشورها این نسبت تقریبا 1 به 2 است در حالی که در ایران، دولت قیمت گاز تحویلی به مصارف خانگی را 20 در صد افزایش ولی قیمت گاز مصرفی واحدهای تولیدی را30 درصد افزایش داده است، از این رو شرکت‌هایی که دارای مصرف انرژی بالا هستند از جمله فولادی‌ها و سیمان با دشواری‌های جدی روبه‌رو شدند.این استاد دانشگاه با اشاره به وضعیت صنایع انرژی‌بر گفت: اطلاعات گرفته شد ه از بورس کالا نشان داده که واردات محصولات فولادی افزایش یافته و به دنبال آن، صادرات در این میان افت کرده و به همین دلیل افق امیدوار‌کننده‌ای درسال 93 پیش‌بینی نمی‌شود، چنان که شاهدیم سهامداران حقیقی در این روزها سرمایه خود را از بازار بیرون بردند و موجب افزایش قیمت طلا و ارز شدند به گونه‌ای که دلار در آخرین روز هفته گذشته به 3080 تومان رسید. وی درباره راهکارهای خروج از بحران این روز‌های بورس گفت: راهکار خروج از بحران فعلی این است که دولت یک پیش‌نویس لایحه جایگزینی برای قیمت خوراک پتروشیمی و گاز طبیعی واحد‌های انرژی بر به مجلس ارائه دهد و در غیر این صورت چیزی جز کاهش بیشتر شاخص بورس وجود ندارد. وی با اشاره به ضعف‌های ساختاری بازار سرمایه ایران گفت: بورس، محل تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی است و اگر به آمار و ارقام توجه کنیم، در هیچ کجای جهان سود به صورت نقدی پرداخت نمی‌شود بلکه به صورت سهام جایزه یا افزایش قیمت سهام در بورس خود را نشان می‌دهد و اصولا سودی که به افزایش سرمایه و سرمایه‌گذاری مجدد می‌انجامد مشمول مالیات نیست. این در حالی است که در بورس تهران عکس این اقدامات صورت می‌گیرد. بنابراین به این دلایل شاهد خروج تعداد زیادی سهام دار از بورس هستیم. آرمان وضعیت شرکت‌های بورسی را مد نظر قرار داد و گفت: شرکت‌های پذیرفته شده در بورس تهران ساختار مالی شکننده‌ای دارند و آسیب پذیرند و پس از تقسیم سود، در عمل پولی برای تجهیز ماشین‌آلات و ابزارهای این شرکت‌ها باقی نمی‌ماند. این کارشناس ادامه داد: قبل از انقلاب حدود 45 تا 50 درصد داد ستد در بورس توسط اوراق قرضه صورت می‌گرفت اما متاسفانه بورس تهران در این زمینه موفق عمل نکرده و شرکت‌ها قادر نیستند از طریق انتشار اوراق مشارکت سهام، منابع مالی مورد نیاز خود را تامین کنند. وی با بیان اینکه سرمایه‌گذاری در بورس یک کار بسیار تخصصی است و بیشتر توسط صندوق‌های سرمایه‌گذاری صورت می‌گیرد، به دنیای اقتصاد گفت: در هیچ کجای جهان سهامداران حقیقی به‌طور مستقل وارد بورس نمی‌شوند و خوشبختانه این صندوق‌ها در کشور ما راه‌اندازی شده‌اند.