اقتصادآنلاین - هانا پاکمند؛ طی گزارش‌های قبلی شرایط تاسیس و فعالیت کارگزاری در کشورهای ایران، مالزی و آمریکا بررسی شد. در ادامه به بررسی الزامات و شرایط واگذاری این امتیاز در کشورهای کنیا و ترکیه می‌پردازیم، تا تفاوت‌های موجود در کشورهای مختلف آشکار شود.
• فرایند اعطای مجوز کارگزاری در کنیا
نهاد ناظر بازار سرمایه کنیا۱ ( CMA)، مسئولیت اعطای مجوز و تأیید، نظارت و پایش فعالیتهای نهادهای واسط بازار را بر عهده دارد. مطابق با قانون بازار سرمایه کنیا، نهادهایی شامل کارگزاران، معامله‌گران، بانک‌های سرمایهگذاری و نهاد امین ملزم به اخذ مجوز و سایر نهادها مانند بورس‌ها، صندوق‌های جسورانه، سپرده‌گذاری مرکزی، شرکت‌های رتبه‌بندی اعتباری و متولین طرح‌های تأمین مالی جمعی ملزم به اخذ تائیدیه از نهاد ناظر بازار سرمایه کنیا هستند.
به طور کلی درخواست‌های ارسالی به نهاد ناظر بازار به دو دسته تقسیم می‌شوند:
۱) درخواست‌های مجوز ۲) درخواست‌های تایید
فرایند کلی ارسال درخواست‌ها به گونه‌ای است که متقاضیان باید درخواست‌های خود را یا به صورت آنلاین و یا به صورت نسخه فیزیکی برای نهاد ناظر بازار ارسال نمایند. پس از بررسی درخواست توسط مسئولان مربوطه تأیید نهایی صدور گواهی مجوز فعالیت انجام شده و از متقاضی درخواست می‌شود که هزینه بررسی و تأیید را به نهاد ناظر ارائه نماید.
اعطای مجوز به کارگزاران شامل الزامات عمومی‌‌ای نیز هستند که متقاضیان موظف به برآورده سازی آنها نیز هستند. برای مثال متقاضیان باید اطلاعات کلی شرکت، جزئیات ساختار سرمایه شرکت، اطاعات مدیران و پرسنل کلیدی شرکت و ... ارائه نمایند.
علاوه بر الزامات عمومی، الزامات دیگری برای اعطای مجوز به کارگزاران وجود دارد. برای مثال هر یک از مدیران و پرسنل کلیدی کارگزار متقاضی مجوز، ملزم به تکمیل فرم خوداظهاری «تناسب و شایستگی» هستند. همچنین الزاماتی مرتبط با طرح تجاری، الزامات مالی و ... نیز وجود دارد.
• فرایند اعطای مجوز کارگزاری در ترکیه
قانون بازار سرمایه ترکیه، فعالیتهای مرتبط با بازار سرمایه را به دو گروه خدمات و فعالیتهای سرمایهگذاری و خدمات فرعی طبقه‌بندی میکند.
در بازار سرمایه ترکیه، شرکت‌های کارگزاری خدمات تأمین مالی شرکتی را ارائه می‌کنند. خدمات تأمین مالی شرکت‌های کارگزاری شامل خدمات مربوط به خصوصی‌سازی، انتشار اوراق قرضه و سایر خدمات مشاوره‌ای است.
با توجه به تعریف نهادهای بازار سرمایه در ترکیه، نهادهای بازار سرمایه متشکل از شرکت‌های کارگزاری، صندوق‌های سرمایهگذاری جمعی، مؤسسات حسابرسی مستقل، مؤسسات ارزیابی، مؤسسات رتبه‌بندی اعتباری، شرکت‌های مدیریت دارایی، مؤسسات مالی رهنی، شرکت‌های لیزینگ، صندوق‌های املاک و مستغلات، مؤسسات پایاپای مرکزی، مؤسسات تسویه و پایاپای معاملات می‌باشند.
بر اساس قانون بازار سرمایه این کشور، هیأت بازار سرمایه ترکیه۲ ( CMB)، نهاد اصلی قانون‌گذار و ناظر بر بازارهای اوراق بهادار است که بر بازارها، نهادها و بازارهای سرمایهگذاری نظارت کرده و قانون‌گذاری میکند. طبق تصمیمات این هیأت از سال ۱۹۹۷ بانک‌ها اجازه معامله در سهام را ندارند و تنها شرکت‌های کارگزاری مجاز به انجام معامله سهام هستند. همچنین بانک‌ها موظفند تمام عملیات مربوط به بازار سهام خود را به شرکت‌های کارگزاری منتقل کنند.
شرکت‌های کارگزاری در ترکیه برای دریافت مجوز از هیات بازار سرمایه باید شرایط و الزاماتی را داشته باشند که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم: ۱) شرکت کارگزاری باید در قالب یک شرکت سهامی تأسیس شود ۲) صد در صد سرمایه تعهد شده شرکت کارگزاری باید به صورت سهام با نام ثبت شده باشد ۳) مؤسسان کارگزاری باید از توانایی مالی و اعتباری لازم برخوردار باشند.
• الزامات حداقل سرمایه
هیات بازار سرمایه در ترکیه طبق مقررات حاکم بر کشورهای اتحادیه اروپا، شرکت‌های سرمایهگذاری را بر اساس فعالیتشان به سه بخش 1) کارگزار معرف 2) کارگزار مجری 3) بازارگردان طبقه‌بندی میکند.
۱) کارگزاران معرف، شرکت‌های کارگزاری هستند که صرفاً مجوز دریافت سفارش به نمایندگی از مشتریان و... را دارند اما اجازه ارائه خدمات امانت‌داری به وکالت از مشتریان خود را ندارند.
۲) کارگزاران مجری امکان اجرای سفارش‌های مربوط به ابزارهای بازار سرمایه را به حساب خود یا مشتریانشان دارند. همچنین این کارگزاران بر خلاف کارگزاران معرف، اجازه ارائه خدمات امانت‌داری به وکالت از مشتریان خود را دارند.
۳) بازارگردان نیز علاوه بر فعالیتهای کارگزاری، مجوز اجرای سفارش به حساب خود به عنوان طرف دوم معاملات مشتریانشان را نیز دارند.
در پایان گفتنی است در ترکیه، سه اصل کلیدی حداقل سرمایه مورد نیاز، هزینه‌های عملیاتی سه ماه گذشته و سرمایه تعدیل شده با ریسک در عملیات تمام شرکت‌های سرمایهگذاری لازم است در نظر گرفته شود.
[۱]: Capital Markets Authority
[۲]: Capital Markets Board of Turkey
