اقتصادآنلاین- محبوبه فکوری؛ جلال‌الدین بصام در گفتگو با خبرنگار اقتصاد آنلاین، با بیان اینکه فرش دستباف جزو هنرهای کاربردی است که خروجی آن، به یک کاربرد منتهی شده و به عنوان زیرانداز یا سایر مصارف مورد استفاده قرار می‌گیرد، بنابراین وقتی که یک سر معامله تولید و فروش فرش دستباف در بازار این کالا می‌لنگد، تولید این هنر مخدوش شده و زیر سوال می‌رود.
مدیرعامل اسبق شرکت سهامی فرش ایران افزود: بر همین اساس است که یکسری از تولیدکنندگان از این کار کنار کشیده و کسانی مانده‌اند که هنر فرش برای آنها بیش از تجارت این کالا مهم است.
وی تصریح کرد: تصمیماتی که در سالهای اخیر برای بازگشت ارز حاصل از صادرات فرش دستباف اتخاذ شده، تصمیمات درستی نبوده؛ هرچند که شرایط برای سیاستگذاران نیز بسیار سخت بوده و هر کسی که می توانست سکان این کشتی را به دست بگیرد باید هوشمندی بسیاری داشته باشد؛ اما آنهایی که این سکان را هشت سال به دست گرفتند، آشنا با مسائل تجارت و پیچ و خم‌های بازارهای جهانی در سایه تحریم نبودند و از سوی آنها، تصمیمات نادرستی گرفته شده که شرایط را بیش از آن چه که باید، بد کرد.
به گفته بصام، راهکارهای متعددی برای برون رفت از این بحران وجود دارد؛ به نحوی که بازار داخلی را در کنار بازارهای جهانی جدید و قدیم، فعال کرد؛ این در حالی است که مردم ایران به دلیل شرایط اقتصادی بغرنج، از فرش دستباف دور شده‌اند؛ چراکه طبق گزارشات مرکز آمار، هم اکنون مردم بیشتر به دنبال این هستند که برای روز مبادا، پول خود را ذخیره و پس‌انداز کنند و کمتر به خرید کالاهای بادوام بپردازند.
وی اظهار داشت: این گرایش به پس‌انداز، بر روی گرایش آنها به خرید و به صورت جزئی فرش اثر گذاشته و آن را به شدت کاهش داده است، اما اکنون راهکارهایی وجود دارد که بتوان این گرایش را کم کرد و مردم به سمت خرید فرش بیایند.
مدیرعامل اسبق شرکت سهامی فرش ایران در آسیب‌شناسی این موضوع که چرا خارجی‌ها دیگر به استقبال خرید فرش دستباف نمی‌آیند، گفت: من با این موضوع خیلی موافق نیستم که دنیا از ما فرش نمی‌خرد چون آمریکا تحریم علیه واردات فرش دستباف ایران اعمال کرده است؛ چراکه دنیا خیلی بزرگ است و نزدیک به ۸ میلیارد جمعیت دارد و مگر می‌شود مشتری برای فرش ایران که سالانه ۳ تا ۴ میلیون متر بافته می‌شود، وجود ندارد؛ حتما مشتری وجود دارد؛ ولی ما هم باید راهکار بازاریابی را به درستی انخاب کنیم تا بتوانیم در دنیا مشتری مخصوص خود را پیدا کنیم.
بصام معتقد است که هم اکنون بسیاری از تجار و فعالان اقتصادی که در حوزه صادرات فرش فعال هستند، به بازارهای سنتی بیشتر از پیدا کردن بازارهای جدید اشتیاق نشان می‌دهند و به بازارهای سنتی چسبیده‌اند، گفت: این بی توجهی به پیدا کردن بازارهای جدید و صادرات فرش دستباف ایرانی به این مناطق، یکی از اشتباهاتی است که سالهای سال است در حال انجام آن هستیم و هیچگاه هم برای آن چاره‌اندیشی نکرده‌ایم؛ به این معنا که هیچ وقت صادرکنندگان ایرانی راه بازارهای جدید را در پیش نگرفته یا اگر هم رفته‌اند تلاش زیادی برای ماندگاری در آن انجام نداده‌اند.
وی افزود: کشورهای دیگری هستند که بازارهای بالقوه خوبی برای فرش دستباف ایرانی هستند و می‌توانیم در آنها وارد شویم و اگر در آنها حضور یابیم به طور قطع می‌توانیم زمینه را برای رشد و رونق صادرات بیش از هر زمان دیگری فراهم کنیم.
به گفته بصام، در حال حاضر، یک فرش ایرانی دستباف که در رده فرش‌های متوسط قرار می‌گیرد، حدود متری ۱۳ میلیون تومان است که نه یک فرش اعلا به شمار می‌رود نه اینکه جزو فرش‌های کیفیت پایین قرار می‌گیرد؛ قیمت هر مترمربع ۱۳ میلیون تومان را دارد که در حقیقت نسبت به سالهای گذشته با رشد حدود ۲ برابری مواجه شده است، اما قیمت این فرش در بازارهای جهانی به دلار هیچ تغییری نداشته است.
وی افزود: پس بازاریابی اگر به درستی صورت گیرد، ریال بیشتری نصیب ایران می‌شود؛ حتی اگر در بازارهای جهانی فرش را بتوان با همان قیمت قبل به فروش رساند؛ پس اکنون مشکل ما قیمت نیست، مساله اصلی رساندن کالا به بازار است.
این کارشناس ارشد فرش دستباف خاطرنشان کرد: در تولید مشکلات بسیار زیادی وجود دارد؛ اما تقاضا است که حرف اصلی را در تحریک بازار فرش می‌زند؛ البته در تولید از مواد اولیه گرفته تا از رنگرزی و بافنده مشکلاتی وجود دارد که همه اینها وقتی تقاضا و کشش از سمت بازار به وجود آید، قابل حل هستند و می‌توان برای آنها چاره‌اندیشی کرد. در شرایط فعلی که کششی در بازار وجود ندارد، هر چقدر که بافنده را هل بدهیم که فرش بهتری ببافد، بازار ما تکان نمی‌خورد و فقط موجودی انبارها افزایش می‌یابد، چراکه فعلا تولید در بن بست تقاضا قرار دارد.
بصام در تشریح راهکارهای کوتاه‌مدت برای فروش فرش دستباف اشاره و خاطرنشان کرد: در کوتاه‌مدت مشکل اصلی برای صادرات ایران تحریم و عدم نقل و انتقال پول در کنار روش‌های بازگشت ارز صادراتی است که می‌توان به سرعت بخشی از آنها را حل کرد؛ اما مشکل اصلی ما تفکرات داخلی است. پیمان سپاری ارزی یک مانع بزرگ بر سر راه تجارت فرش به شمار می‌رود.
وی افزود: باید دستمان برای بازگشت ارز صادراتی باز باشد که باید روش ها اصلاح شود؛ این کار انجام اصلاحاتی در حوزه مقررات و نگرش مدیریتی را می‌طلبد تا دولتمردان اجازه دهند بندهای بسته شده بر پای صادرکنندگان باز شود و آنها با فراغ بال بتوانند در بازارهای جهانی حاضر شوند؛ البته مسئولیت سنگینی هم به عهده صادرکنندگان است که در بازارهای جدید وارد شوند و کار را پیگیری نمایند.
