۰ نفر

حفظ و سازماندهی انرژی اجتماعی

۹ خرداد ۱۳۹۶، ۱۴:۱۹
کد خبر: 196577
حفظ و سازماندهی انرژی اجتماعی

انتخابات ریاست‌جمهوری نمادی از به‌ ثمر‌ رسیدن انرژی اجتماعی یک جامعه در غیاب نهادهای مدنی بود.

در جامعه ایران، نهادهای مدنی مانند احزاب، اتحادیه‌های کارگری و انجمن‌های صنفی بسیار ضعیف‌اند؛ اما در غیاب این نهادها تلاش گسترده نیروهای مردمی از شروع اعلام نامزدها، آغاز و در شبکه‌های اجتماعی مجازی سرنوشت ریاست‌جمهوری را تعیین کرد. حفظ انرژی اجتماعی برای ایجاد تغییرات و مدیریت آن در جوامعی مانند ایران که نهادهای مدنی به هر علتی ریشه ندوانده‌اند و در دوران طفولیت به سر می‌برند، برای بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی اهمیت بسیار دارد. در جوامعی که از نعمت نهادهای مدنی برخوردارند، انرژی مردمی برای کنش‌های جمعی دارای سازماندهی دائمی است و انتخابات تنها یکی از جلوه‌های حاکمیت مردم است.

در کنار انتخابات همواره مردم به اشکال مختلف سازماندهی شده‌اند. حضور مردم در اداره مدرسه، محله، شهر و کارخانه‌، مردم‌سالاری انتخاباتی (Representative Democracy) را تبدیل به مردم‌سالاری تأملی (Deliberative Democracy) می‌کند. مردم‌سالاری تأملی یا مردم‌سالاری هم‌اندیشانه را برخی ریشه و عامل بقای مردم‌سالاری انتخاباتی می‌دانند. مردم‌سالاری تأملی انرژی اجتماعی را سازماندهی و امکان حضور مستمر مردم در زندگی جمعی را مهیا می‌کند.برندگان انتخابات و حتی بازندگان آن باید به فکر حفظ و سازماندهی انرژی اجتماعی باشند. بدون این اقدام راهبردی امکان اصلاح امور کشور تقریبا غیرممکن است. برای سازماندهی انرژی‌های اجتماعی و حفظ این سرمایه‌ بزرگ که دولت و حکومت به آن نیاز دارد، چه باید کرد؟باید انرژی مردمی را به گونه‌ای سازماندهی کرد که مردم‌سالاری انتخاباتی به مردم‌سالاری تأملی تبدیل شود. شور و شوق‌های ایجاد‌شده در ایام انتخابات شبکه‌های گسترده ارتباطی را شکل داده است؛ اما این شبکه بسیار ناپایدار است.

شبکه‌های انتخاباتی در حول یک هدف مشخص (پیروزی در انتخابات) شکل گرفتند. باید هدفی دیگر برای حضور مردم در صحنه سیاست طراحی کرد. اهدافی مانند تأمین حقوق شهروندی، شفافیت، سالم‌سازی نظام اداری از فساد و... می‌توانند مردم را در صحنه اجتماعی کشور حفظ کنند. این اهداف برخلاف پیروزی در انتخابات مقطعی نیستند؛ بلکه اهدافی دائمی و حتی ابدی هستند. اجازه سازماندهی نیروهای مردمی باید مطابق با اصول مقبول حکومت تعریف شود. همان‌طور که انتخابات ریاست‌جمهوری مورد تأیید نهادهای رسمی حکومت بود و در شکل پذیرفتنی آن به اجرا درآمد؛ به طور مثال از میان انبوه نامزدها شش نفر اجازه یافتند در این رقابت شرکت کنند، هدف مقبول پس از انتخابات نیز باید در قالب جمهوری اسلامی ایران معنا و مصداق یابد. به‌هرحال همان‌طور که دولت به حضور مردم در انتخابات ریاست‌جمهوری نیازمند است، به حضور مردم در صحنه‌های مختلف اجتماعی  نیز نیاز دارد. ناکارآمدی نظام اجرائی و اداره کشور تنها با مردم‌سالاری تأملی تغییر‌پذیر است. تحقق مردم‌سالاری تأملی نیاز نظام جمهوری اسلامی ایران است.

*معاون وزارت کار و رفاه