پیش بینی رشد ۱۱ درصدی برای گردشگری ایران

مشارکت گردشگری در اقتصاد

طبق برآورد‌های WTTC مشارکت مستقیم گردشگری در تولید ناخالص داخلی منطقه خاورمیانه و سایر متغیرهای اقتصادی کلان به‌طور کلی چندان زیاد نبوده و علت عمده آن نیز نفت‌خیز بودن این منطقه و تمرکز فراوان آنها بر صادرات طلای سیاه بوده است. با این حال، در سال‌های اخیر و به‌ویژه با کاهش بهای جهانی نفت، مسوولان این کشورها به فکر استفاده از ظرفیت‌های گردشگری خود نیز افتاده‌اند؛ هر چند نمی‌توان مطمئن بود که آیا با بازگشتن قیمت نفت به روند گذشته و افزایش بهای آن در بازارهای جهانی دولت‌های منطقه بار دیگر از این صنعت نوپای خاورمیانه عدول نکنند. بنا بر این گزارش، میزان مشارکت مستقیم سفر و گردشگری در تولید ناخالص داخلی خاورمیانه در سال 2016 رقمی معادل 4/ 81 میلیارد دلار بوده که حدود 3/ 3 درصد از تولید ناخالص کل این منطقه را تشکیل داده است. پیش‌بینی‌ها بیان می‌کند در سال 2017 این میزان رشد 5/ 4 درصدی را تجربه کرده و تا سال 2027 نیز با رشد متوسط سالانه 6/ 4 درصدی به 1/ 133 میلیارد دلار برسد؛ گرچه سهم آن در تولید ناخالص داخلی این منطقه تغییری نخواهد کرد.

طبق گزارش WTTC، سهم مستقیم گردشگری در تولید ناخالص داخلی ایران در سال 2016 به 9/ 11 میلیارد دلار رسید که رقمی در حدود 9/ 2 درصد تولید ناخالص داخلی کشور را تشکیل می‌دهد. همچنین گمانه‌زنی می‌شود در سال 2017 بخش گردشگری ایران با رشد 5/ 7 درصدی روبه‌رو شود و با رشد متوسط سالانه 6/ 2 درصدی در دهه آتی، در این میزان به رقم 6/ 16 میلیارد دلار دست پیدا کند؛ رقمی که حدود 7/ 2 درصد از تولید ناخالص داخلی کشور را در سال 2027 تشکیل می‌دهد. این کاهش سهم به‌رغم رشد گردشگری نشان‌دهنده این است که بخش‌های دیگر در ایران نسبت به گردشگری رشد بیشتری خواهند یافت که یکی از آنها نفت است.

مشارکت کلی بخش گردشگری در اقتصاد خاورمیانه نیز در سال 2016 حدود 1/ 227 میلیارد دلار بود که 1/ 9 درصد از تولید ناخالص داخلی این منطقه را تشکیل می‌دهد. انتظار می‌رود این میزان رشد 2/ 5 درصدی را در سال 2017 تجربه کند و با رشد متوسط سالانه 8/ 4 درصدی تا سال 2027 به 9/ 381 میلیارد دلار برسد که حدود 7/ 9 درصد از تولید ناخالص داخلی منطقه را تشکیل می‌دهد. برای ایران نیز این مشارکت کلی در اقتصاد طی سال 2016 به 5/ 31 میلیارد دلار می‌رسید که حدود 7/ 7 درصد تولید ناخالص داخلی کشور را به خود اختصاص می‌داد. پیش‌بینی می‌شود در سال جاری میلادی مشارکت کلی گردشگری با رشد 6/ 6 درصدی روبه‌رو شده و پس از آن نیز با رشد متوسط سالانه 3درصد در سال 2027 به 3/ 7 درصد از تولید ناخالص داخلی ایران دست پیدا کند که البته در قیاس با مقادیر منطقه‌ای کمتر است.

مشارکت در اشتغال

بنابر آماری که شورای جهانی سفر منتشر کرده است، در سال 2016 گردشگری در منطقه خاورمیانه به‌طور مستقیم، حدود 2میلیون و 357 هزار شغل را به خود اختصاص داده است که حدود 1/ 3 درصد از کل اشتغال در بخش‌های مختلف این منطقه است. انتظار می‌رود در سال 2017 این میزان 1/ 2 درصد افزایش پیدا کند و در طول یک دهه آتی نیز با رشد متوسط سالانه 2/ 2درصدی در هر سال به حدود 2 میلیون و 986 هزار شغل در سال 2027 دست یابد که به‌طور تقریبی معادل 1/ 3 درصد از کل مشاغل منطقه است.  اما برای ایران در این مورد هم ارقام متفاوت است. آمار این شورا حاکی از آن است که بخش سفر و گردشگری در سال 2016 به‌طور مستقیم 559 هزار و 500 شغل را در ایران به خود اختصاص داده که حدود 2/ 2 درصد از کل اشتغال در کشور است. انتظار می‌رود اشتغال در این بخش در ایران با رشد 9/ 4 درصدی در سال 2017 مواجه باشد و در طول یک دهه آتی نیز به‌طور متوسط با رشد سالانه 3/ 1 درصد در هر سال، تا پایان سال 2027، 670 هزار شغل را در بر گیرد که معادل 1/ 2 درصد از کل اشتغال کشور است.

با احتساب اشتغال غیرمستقیم، مشارکت کلی بخش گردشگری در اشتغال منطقه خاورمیانه در سال 2016 حدود 6/ 7 درصد از کل اشتغال در منطقه بوده که معادل 5 میلیون و 730 هزار و 500 شغل است. انتظار می‌رود در سال 2017 این متغیر با رشد 7/ 2 درصدی روبه‌رو شود و به 5 میلیون و 887 هزار نفر برسد و در پایان سال 2027 نیز با رشد متوسط سالانه 4/ 2 درصد، موجب اشتغال 7میلیون و 433 هزار نفر شود که معادل 7/ 7 درصد از کل اشتغال منطقه است.  برای ایران در سال 2016 مشارکت کلی بخش گردشگری در اشتغال حدود 5/ 6 درصد از کل اشتغال بوده که حدود یک میلیون و 624 هزار و 500 نفر است. انتظار می‌رود این میزان در سال 2017 با رشد 3/ 4 درصدی روبه‌رو شود و به حدود یک میلیون و 695 هزار شغل برسد. همچنین با رشد متوسط سالانه 5/ 1 درصد در طول 10 سال آتی، گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که تا پایان سال 2027 این میزان اشتغال به یک میلیون و 964 هزار شغل خواهد رسید که معادل 2/ 6 درصد کل اشتغال در ایران است.

میزان گردشگران ایران و خاورمیانه

طبق گزارش WTTC، میزان صادرات گردشگر یا در واقع همان بازدیدکنندگان خارجی از منطقه خاورمیانه در سال 2016 به رقمی حدود 2/ 83 میلیارد دلار می‌رسید که معادل 8 درصد کل صادرات این منطقه است. پیش‌بینی‌ها حاکی از این است که میزان گردشگران خارجی وارد شده به منطقه خاورمیانه در سال 2017 شاهد رشد 1/ 5 درصدی خواهد بود و در خلال سال‌های 2027-2017 نیز به‌طور متوسط با رشد 4/ 5 درصدی به 3/ 148 میلیارد دلار دست خواهد یافت. اما به‌رغم این رشد، به دلایلی از جمله افزایش بهای نفت در بازارهای جهانی، رقم به دست آمده از محل ورود گردشگران به منطقه خاورمیانه تنها 7 درصد از کل صادرات منطقه را تشکیل می‌دهد.  نگاهی به وضعیت ایران نشان می‌دهد عواید حاصل از گردشگری در سال 2016 حدود 2/ 4 میلیارد دلار بوده است که 3/ 3 درصد از صادرات کشور را به خود اختصاص می‌دهد. پیش‌بینی می‌شود این میزان در سال 2017 با رشد قابل توجه 6/ 11 درصدی روبه‌رو شود و در فاصله سال‌های 2027-2017 نیز به‌طور متوسط با آهنگ 4/ 3 درصد در سال رشد کند و تا پایان سال 2027 به رقم 6/ 6 میلیارد دلار برسد که تنها معادل 7/ 2 درصد از کل صادرات کشور خواهد بود.

سرمایه‌گذاری در گردشگری خاورمیانه و ایران

بنا بر گزارش شورای جهانی سفر و گردشگری، سرمایه‌گذاری در بخش سفر و گردشگری در سال 2016 حدود 6/ 49 میلیارد دلار و معادل با 2/ 7 درصد از کل سرمایه‌گذاری انجام شده در خاورمیانه بوده است. شواهد نشان‌دهنده این است که در سال 2017 رشدی 2/ 7 درصدی در این زمینه ایجاد خواهد شد و در خلال سال‌های 2027-2017 نیز با رشد متوسط سالانه 4/ 6 درصد تا پایان سال 2027 به رقم 9/ 98 میلیارد دلار دست یابد که معادل 1/ 9 درصد از کل سرمایه‌گذاری‌های منطقه خاورمیانه است.  در ایران نیز طی سال 2016 حدود 5/ 3 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در این بخش انجام شده است که حدود 3/ 3 درصد از کل سرمایه‌گذاری‌های کشور را به خود اختصاص می‌دهد. براساس پیش‌بینی‌ها، این مقدار در سال 2017 با رشد 7/ 6 درصدی روبه‌رو خواهد شد و در فاصله سال‌های 2027-2017 نیز به‌طور متوسط سالانه 3/ 5 درصد رشد می‌کند تا در پایان سال 2027 به 2/ 6 میلیارد دلار برسد که تنها حدود 9/ 3 درصد از سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته در ایران خواهد بود.