سود مواد محترقه در جیب هندی‌ها و چینی‌ها

هر‌ساله در روزهای پایانی سال حدود 75 تا 80‌درصد مواد محترقه به شکل قاچاق تامین می‌شود. حدودا 15‌درصد نیز از طریق شرکت‌های داخلی تولید تامین می‌شود. پنج‌درصد هم از طریق زیرپله‌ای و یک شرکت کوچک مجاز در بروجن تولید می‌شود. با این تفاسیر هیچ‌آمار رسمی و دقیقی درباره گردش مالی مواد محترقه در کشور وجود ندارد. سال گذشته ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز اعلام کرد که کشف مواد آتش‌زا ١٠‌درصد کاهش داشته است. هم‌اکنون مشتری ثابت این وسایل نوجوانان و جوانان کشور هستند، اما دیگر اقشار نیز در شب چهارشنبه سوری مبادرت به خرید این وسایل می‌کنند. با توجه به قیمت این وسایل و حجم انبوه مشتریان با یک حساب سر انگشتی می‌توان گفت که ایرانی‌ها یک شبه میلیاردها تومان دود می‌کنند و به هوا می‌فرستند. باید دانست که سود این هزینه های گزاف نه‌تنها به جیب هموطنان نمی‌رود، بلکه این خرید و فروش هم همچون اغلب معاملات در دیگر اجناس سودش به جیب چینی‌ها می‌رود.

کابوس انفجار و آتش‌سوزی

کوروش 18‌ساله است. او سال گذشته اکریل سرنج از یک کارگاه رنگ‌کاری تهیه کرده و مبادرت به تهیه نارنجک می‌کند که ناگهان وسایل آتش‌زا منفجر شد. این پسر جوان سه روز در سی سی یو بستری بود. هم‌اکنون یکسال از این انفجار گذشته است، در چهره او می‌توان آثار سوختگی را مشاهده کرد. به‌گفته او آتش‌سوزی به‌نحوی شدید بود که پلاستیک کفش در پایش ذوب شده بود. از سوی دیگر او در پارکینگ منزل مبادرت به تهیه نارنجک کرده بود و این انفجار خسارت‌های فراوان را برای خودرو همسایگان به‌همراه داشت. این پسر جوان می‌گوید: در ساختمان ما هشت خانوار زندگی می‌کنند، به‌دلیل این انفجار خودرو همسایه‌ها تخریب شد و همگی به در منزل ما آمده و از پدرم خواستار خسارت شدند. او هم‌اکنون وضعیت جسمی سالمی دارد، اما از لحاظ روحی چندان آرام نیست. کوروش هر شب کابوس لحظه انفجار و سوختن را می‌بیند به‌نحوی که با فریاد از خواب بیدار می‌شود. همین مساله آسایش را از خانواده و همسایگان سلب کرده است.

جشن ملی یا جنگ خیابانی

سال گذشته در شب چهارشنبه آخر سال در یکی از محلات در حوالی خیابان آزادی در وسط خیابان امکان تردد وجود نداشت. از هر طرفی صدای مهیبی به گوش می‌رسید، جشن ملی بیشتر شبیه یک جنگ خیابانی بود. در این حین هر فرد به‌دنبال این بود که خود را به سلامت از این مخمصه نجات دهد. در این حین فرشاد پسر جوان به‌دلیل برخورد سنگ نارنجک با چشمش دچار مصدومیت شد. جالب است بدانید که در آن شرایط کمتر کسی به فکر تماس با اورژانس افتاد و همین انتقال دیر هنگام او به بیمارستان باعث شد تا این پسر نوجوان چشم چپش را از دست دهد. او می‌گوید: در هر لحظه و هر شرایطی خطرات متعدد فراوان افراد را تهدید می‌کند، اما این ما انسان‌ها هستیم که می‌توانیم با خود آگاهی و بررسی وضعیت را به‌نفع خود برگردانیم. فرشاد از اینکه چشمش را از دست داده ناراحت است و می‌گوید: اگر آن روز به حرف خانواده گوش می‌دادم و به خیابان نمی‌رفتم چنین اتفاقی نمی‌افتاد.

عواقب کارها را بسنجیم

یک پژوهشگر مسائل اجتماعی درباره برگزاری جشن چهارشنبه آخر سال بدون خطر یا کم خطر می‌گوید: نسل نوجوان و جوان نیازمند گذران اوقات شاد هستند. برگزاری جشن چهارشنبه آخر سال بر اساس سنت و یک اتفاق اجتماعی است. حسن عشایری می‌افزاید: باید دانست که افراد بر اساس نیازهای ضروری و کاذب دست به اقدامات متعدد می‌زنند. به باور بنده باید این مساله را پذیرفت که نمی‌توان جلوی سنت را به شکل کامل گرفت، اما می‌توان روند اجرای آن را تغییر داد. به‌گفته او باید این تغییر در شرایطی انجام شود که اگر قرار است تغییر بر اثر تحریک هیجانات باشد، باید وضعیتی را ایجاد کرد تا جوانان به شکل دسته جمعی این سنت را بدون آسیب روانی و بدنی به دیگران بر پا کنند. این عصب‌شناس می‌افزاید: افراد در سنین نوجوانی و جوانی ریسک‌پذیر هستند. در این وضعیت خواستار ابراز وجود و بروز انرژی‌های حبس شده‌ای که امکان ارائه آن تاکنون وجود نداشته هستند. برای مثال افراد از طریق موسیقی، ورزش، اقدامات فرهنگی و... می‌تواند به بروز این تمایلات بپردازند. در این میان افراد برای برپایی جشن چهار شنبه سوری به‌دنبال ابراز وجود و گذران اوقات شاد هستند. به‌گفته او جوان امروز در طول سال امکان ابراز وجود ندارد، طبیعتا در چهارشنبه سوری با استفاده از سنت خواستار دستیابی به اهدافش است. برای مثال در کشور ما روزانه 42 نفر بر اثر تصادفات رانندگی فوت کرده یا نقص عضو می‌شوند، طبیعتا این آمار در ایام نوروز به چندین برابر افزایش می‌یابد. این پژوهشگر مسائل اجتماعی می‌افزاید: قبل از هر اقدام باید پیامدهای آن برای فرد و دیگران مورد بررسی قرار گیرد. این مساله نیازمند روشنگری از سوی آموزش و پرورش، خانواده، رسانه ملی و.... است، اما به‌دلیل عدم وجود روشنگری از سوی نهادهای مسئول برخی افراد به‌دلیل حوادث چهارشنبه آخر سال دچار نقص عضو، مصدومیت شده یا فوت می‌کنند. عشایری می‌گوید: برای مثال در سال گذشته در شب چهارشنبه سوری یکی از همسایگان به‌دلیل انفجار شدید به سی سی یو منتقل شد. در این وضعیت باید هشداری‌های متعدد برای تبعات جبران ناپذیر این شب از سوی رسانه‌ها به کررات داده شود تا حداقل بتوان با آرامش و گذران اوقات شاد این سنت دیرینه را برگزار کرد. به‌گفته او در شب چهارشنبه آخر سال به هر حال باید صدا تولید شود، اما باید بتوان شدت خسارت‌های ناشی از آن را کاهش داد. در اصل قشر جوان و نوجوان در این اقدام ابراز وجود می‌کند و همین مساله از کارکرد مثبت برخوردار است. از سوی دیگر ابزار وجود می‌تواند از طریق ورزش، موسیقی، هنر و .... انجام شود. به‌گفته او در این شرایط باید به نوجوانان و جوانان وضعیت افراد در سر پل ذهاب را متذکر شد که آیا آنها هم می توانند این سنت ملی را جشن بگیرد؟ بی‌‌‌شک با این اقدامات می توان از شدت خطرات تهدید‌کننده در شب چهارشنب سوی کاست.

بازی با جان

با بررسی اتفاقات ناگوار در روزهای پایانی سال به‌دلیل آتش افروزی‌ها باید گفت که این اقدامات می‌تواند به قیمت جان افراد تمام شود. در این شرایط می‌توان با اقدامات فرهنگی برای مردم نحوه گذران اوقات بی‌خطر و در عین حال آتش افروزی‌ها لذت بخش را ایجاد کرد. برای تحقق این مهم باید مسئولان مربوطه و شهرداری‌ها در محلات مختلف همکاری کرده تا بتوان همچون گذشتگان با برافروختن آتش‌های کم خطر و مدیریت شده مردم را نسبت به برگزاری این جشن آیینی ترغیب کرد. همچنین می‌توان از طریق آگاهی بخشی به جامعه همگان را نسبت به خطرات این شب آگاه کرده و از سوی دیگر امکان برگزاری یک جشن ملی کم خطر و بی‌خطر را ایجاد کرد.