سرانجام پس از گذشت 5 سال از آخرین باری که آمار اعتیاد در کشور اعلام شده بود، نتایج آمارگیری مجدد از وضع اعتیاد در کشور از سوی سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر در آستانه روز جهانی مبارزه با مواد مخدر اعلام شد؛ آماری که هشدار می‌دهد شمار رسمی معتادان کشور به دو میلیون و 808 هزار نفر رسیده و افراد 15 تا 64 ساله بیشترین مصرف‌کنندگان مواد مخدر هستند در حالی که پنج سال پیش فراوانی میزان شیوع مستمر اعتیاد قابل توجه نبود.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران ، آماری که روز گذشته در نشست خبری از سوی معاون کاهش تقاضا و توسعه مشارکت‌های مردمی ستاد مبارزه با مواد مخدر از وضع اعتیاد در کشور اعلام شد گویای آن است که هم اکنون 2 میلیون و 808 هزار نفر در ایران به مصرف مواد مخدر اعتیاد دارند که در مقایسه با سال 90، آمار جدید حکایت از رشد 2 برابری معتادان دارد، چرا که در آن سال، نتایج آمارگیری ثابت می‌کرد کمتر از یک میلیون و 325 هزار نفر در کشور کاملاً معتاد بودند. با این حال نتایج طرح پیمایش خانه به خانه از سوی کارشناسان وزارت بهداشت، سازمان بهزیستی و ستاد مبارزه با مواد مخدر در میان شهروندان کشور که دیروز در نشست خبری سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر اعلام شد، ثابت می‌کند الگوی مصرف مواد مخدر و جنسیت مصرف کنندگان مواد مخدر به سرعت در حال تغییر است و مصرف مواد مخدر صنعتی همچون شیشه افت قابل توجهی داشته و تریاک همچنان در صدر مواد مخدر سنتی قرار دارد.طرح ملی پیمایش خانه به خانه شیوع و وضعیت اعتیاد در کشور را جهاد دانشگاهی به سفارش ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور اجرایی کرده است؛ این طرح بنا به گفته پرویز افشار در سال 90 و با کمک 30 هزار نفر از افراد مختلف در 31 استان کشور در مقیاس سنی 15 تا 64 ساله انجام شد و برهمین اساس جمعیت وابسته به مواد مخدر 3 میلیون و 391 هزار نفر عنوان شد. علاوه بر این دو مطالعه بزرگ هم بین سال‌های 92 تا 95 در کشور با عنوان پیمایش ملی خانوار سوءمصرف مواد مخدر که بین سنین 15 تا 65 سال انجام شد، با حجم نمونه 60 هزار نفری، جمعیت معتادان کشور را 2 میلیون و 808 هزار نفر گزارش کرد اما در نهایت ستاد مبارزه با مواد مخدر همین رقم 2 میلیون و 808 هزار معتادی را که در طول یک سال مصرف مستمر داشتند مورد تأیید نهایی قرار داد.
حالا با تکیه بر این آمار که مورد تأیید ستاد مبارزه با مواد مخدر است می‌شود نتیجه گرفت، میزان شیوع اعتیاد در بازه زمانی 5 ساله دو برابر رشد داشته است. با این حال به نظر می‌رسد سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر منکر هرگونه افزایش دو برابری معتادان شده است، چرا که او بعد از آنکه رقم جدید شمار معتادان را اعلام کرد خطاب به اصحاب رسانه گفت که «همین رقم نشان می‌دهد رشد چندانی در مصرف موادمخدر نداشته‌ایم و با توجه به رشد جمعیت با کاهش هم روبه‌رو بوده‌ایم.»
آمارهای ارائه شده از سوی سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر واکنش‌های پژوهشگران و فعالان حوزه اعتیاد را در بر داشت. دکتر سعید صفاتیان رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد مجمع تشخیص مصلحت نظام اظهار کرد: بگذارید رشد دو برابری تعداد معتادان را با رشد جمعیت مطابقت دهیم. در سال 90، 75 میلیون نفر جمعیت داشتیم که در سال 95 جمعیت ما به 80 میلیون نفر رسید به عبارتی 5 میلیون نفر جمعیت اضافه شد. آنچه که ستاد مبارزه با مواد مخدر اعلام کرده، آمار معتادان بین جمعیت 15 تا 64 ساله است. آمار جمعیت 15 تا 64 سال 90، 52 و نیم میلیون نفر بود و در سال 95 به 56 میلیون نفر رسیده است یعنی حدود 3 و نیم میلیون نفر به جمعیت 15 تا 64 ساله‌ها اضافه شده است.
او در ادامه اضافه کرد، تعداد معتادان 15 تا 64 سال در سال 90، 2.6 درصد بوده و در سال 95 این عدد به 5.3 درصد رسیده است اما آیا واقعاً این به معنای افزایش تعداد معتادان در همان جمعیت 3 و نیم میلیون نفری است که در سال 95 به جمعیت 15 تا 645 ساله در کشور اضافه شده است؟ افزایش تعداد معتادان با افزایش جمعیت قابل تناسب نیست، چرا که افزایش رشد جمعیت طبق سیاست‌های قبلی وزارت بهداشت به نسبت سال‌های قبل کاهش پیدا کرد که در این میان ورودی جمعیت 15 تا 64 سال هم کاهش پیدا می‌کند.به اعتقاد رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد مجمع تشخیص مصلحت نظام، اینکه تعداد معتادان از یک میلیون و 320 هزار نفر به 2 میلیون و 808 هزار نفر رسیده یعنی 110درصد رشد داشته است اما به این معنا نیست که 3.5 میلیون نفر جمعیت 15 تا 64 سال که در 5 سال رشد داشته‌اند 1.5 میلیون نفرشان معتاد شده‌اند. بلکه عدد اعتیاد به‌طور کلی در بین افراد 15 تا 64 سال بالا رفته است.
صفاتیان با اشاره به اینکه در مدیریت حوزه اعتیاد در کشور دچار اشکال هستیم، اظهار کرد: آمار جدید شمار معتادان پیام بزرگی به دکتر روحانی است که به عنوان رئیس ستاد مبارزه با مواد مخدر در چینش تیم جدید در کابینه‌اش تجدیدنظر کند. او گفت: «بعد خانوار» در کشور ما 3.8 درصد است یعنی در هر خانوار 3.8 نفر به‌طور میانگین زندگی می‌کنند اگر عدد 2 میلیون و 808 هزار نفر را برای معتادان کشور در نظر بگیریم با این حساب 10 میلیون نفر در کشور به طور مستقیم درگیر حوزه اعتیاد هستند که نشان می‌دهد اعتیاد بالاترین آسیب اجتماعی را در کشور دارد. از همین رو مسأله بعد خانوار اعتیاد زنگ خطر جدی برای دولت دوازدهم است که در برنامه‌های حوزه پیشگیری، مقابله و درمان تغییرات اساسی ایجاد کند درغیر این صورت با این روند برنامه ریزی‌ها با شکست مواجه خواهیم شد.
صفاتیان با تأکید بر اینکه چنانچه دولت در چینش اعضای کابینه حوزه مبارزه با مواد مخدر اقدام نکند در افزایش اعتیاد مقصر شناخته می‌شود، گفت: یکی از بهم ریختگی‌های دولت‌های نهم و دهم این بود که مسئولیت دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر را از نظارت مستقیم ریاست جمهوری به وزارت کشور انتقال داد، وزارتخانه‌ای که سنگین‌ترین و مهم‌ترین مسئولیت‌های کشور را بر عهده دارد و با توجه به اینکه کار مبارزه با مواد مخدر سخت است این حوزه به حاشیه رانده شده است. بنابراین به رئیس جمهوری پیشنهاد داده‌ایم که حوزه دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر مستقیم تحت نظارت ایشان باشد، چرا که در غیر این صورت با این روند در سال 1400 تعداد معتادان به 10 درصد جمعیت بالای 15 سال می‌رسد.او با تأکید بر اینکه 20 تا 30 درصد آمارگیری تعداد معتادان در کشور انحراف دارد، اضافه کرد که جمعیت کشور در سال 1400 به حدود 90 میلیون نفر می‌رسد با احتساب 10 درصد جمعیت 15 تا 64 سال تعداد معتادان در آن سال به 5 میلیون نفر افزایش پیدا خواهد کرد.
رشد ۶.۲ درصدی آمار فوتی سوءمصرف موادمخدر
در ادامه نشست خبری دیروز سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر، با اشاره به آمار فوتی‌های ناشی از مصرف مواد مخدر گفت: در سال ۹۵ سه هزار و ۱۹۰ نفر به دلیل سوء مصرف مواد فوت کرده‌اند که با توجه به آمار سال گذشته با رشد ۶.۲ درصدی رشد داشته است که از بین آنها، ۳۴۳ نفر زن و ۲ هزار و ۸۴۷ نفر نیز مرد بوده‌اند. همچنین ۱۸۸۲ نفر از این تعداد به دلیل مسمومیت حاد با مواد فوت کرده‌اند.وی با هشدار افزایش مرگ و میر به دلیل مصرف مواد روان‌گردان‌ها گفت، در زمینه استفاده از روان گردان و مرگ و میر مصرف‌کنندگان با رشد ۸ و ۶ دهم درصدی رو به رو بوده‌ایم. وی با اشاره به آمار دانش‌آموزان معتاد در کشور گفت، درسطح کشور 3 هزار و ۶۰۰ دانش‌آموز پر خطر و در معرض خطر شناسایی شده‌اند که بحث‌های مشاوره‌ای برای این دانش‌آموزان انجام شده است.
وی با اشاره به تغییر الگوی مصرف موادمخدر در کشور گفت: کماکان تریاک و شیره تریاک و شیشه با شیوع بالا جزو مواد مخدر پرمصرفی هستند که در کشور مصرف می‌شوند. همچنین حشیش و ترکیبات آن، شامل علف، گل و ماری‌جوانا با ۱۱.۹ درصد و هروئین فشرده با ۱۰.۶ درصد در مقام بعدی مصرف قرار دارند. مصرف شیشه نیز با افت ۸.۱ درصدی در رتبه سوم قرار دارد که خوشبختانه با افت مصرف شیشه در بین معتادان کشور رو به رو هستیم.وی با اشاره به آلوده بودن قلیانسراها به مواد مخدر گفت: هنوز برای ما وجود مخدر در تنباکوهای میوه‌ای محرز نشده است اما خبر رسیده که در تنباکوهای میوه‌ای موادمخدر گل و حشیش استفاده می‌شود.
