علاوه بر وجود آفت‌ها عوامل انسانی نیز در این زمینه موثر هستند. اقداماتی مانند استفاده نادرست از سموم تاثیر منفی بر محصولات کشاورزی خواهد داشت. بر اساس گفته‌های یکی از اعضای هیات علمی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی، ۳۰درصد از محصولات کشاورزی از طریق آفت از بین می‌رود که برای مقابله با این آفت، کشورهای در حال پیشرفته و جهان سوم از سم استفاده می‌کنند. با توجه به اهمیت بخش کشاورزی در اقتصاد کشور قائم مقام صندوق بیمه کشاورزی در مورد خسارت‌هایی که به فعالان بخش کشاورزی وارد می‌شود، گفته است: «برای سال جدید‌هزار‌میلیارد تومان میزان خسارات پیش‌بینی و برآورد شده است و امیدواریم منابع اعتباری لازم برای پرداخت خسارات احتمالی تامین شود.»
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان ؛ کشاورزی به مفهوم راه‌ها و روش‌های بهره‌برداری بهینه از منابع خاک، آب، انرژی و توان فکری و فیزیکی انسان برای تامین نیازهای پایه و ضروری انسان‌ها در راستای تعامل سازنده و موثر با طبیعت است. امروزه بخش کشاورزی به عنوان موتور محرکه و نیروی پیش برنده توسعه اقتصادی کشور به‌طور عام و توسعه روستایی به‌طور خاص محسوب می‌شود. مشکل بسیاری از کشاورزان وجود آفت‌هایی است که باعث از بین رفتن محصول کشاورزی می‌شوند. در واقع آفت کشاورزی حشرات و حیواناتی هستند که با حمله دسته جمعی و افزایش تعداد آنها در زمین کشاورزی باعث افت کیفیت و یا کمیت محصول کشاورزی می‌شوند. یکی از اعضای هیات علمی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی معتقد است 30درصد از محصولات کشاورزی از طریق آفت از بین می‌رود که برای مقابله با این آفت، کشورهای در حال پیشرفته و جهان سوم از سم استفاده می‌کنند. مسعود توحیدفر در اسفند سال گذشته با بیان اینکه در ایران 150میلیون دلار واردات سم داشتیم، خاطرنشان کرد: تاکنون 289 سم در مزارع کشاورزی استفاده شده است که استفاده از این میزان سم منجر به مقاوم شدن آفات در برابر سم و همچنین بر اساس گزارش‌های اعلام‌شده ابتلای سالانه 34هزار نفر به سرطان در اثر استفاده از سموم کشاورزی شده است. او با تاکید بر اینکه بسیاری از موجودات مفید از جمله زنبورها و پروانه‌ها در شمال کشور به دلیل استفاده از سموم در حال انقراض هستند، افزود: سموم کشاورزی روی سیستم عصبی حشرات که همانند سیستم عصبی انسان است اثر می‌گذارد. بنابراین استفاده درست از سموم کشاورزی برای گرفتن نتیجه ایده‌آل و تاثیر مثبت سموم بسیار حائز اهمیت است، زیرا زمانی که سموم به درستی و در زمان مناسب و یا با دز نادرست استفاده شوند تاثیر منفی خواهند داشت. همان‌طور که در حال حاضر شکرک ناشی از هجوم آفت پسیل پسته در برخی از شهرستان‌های استان کرمان نشان می‌دهد سم‌پاشی‌های مکرر، استفاده از سموم خطرناک و... باعث شده تا دشمنان طبیعی آفت پسیل پسته مانند زنبور پسیلافاگوس، بالتوری، سن‌های شکاری، کنه‌های شکاری و انواع کفشدوزک‌ها از بین بروند و کنترل آفت هم سخت شود.
نگرانی درباره آفت‌کش‌ها و تولیدات گلخانه‌ای
نکته قابل توجه در مورد آفت‌کش‌ها یا سموم این است که اخیرا مسئولان مختلف وزارت جهاد کشاورزی درباره وضعیت آفت‌کش‌های مورد استفاده در کشور اظهارنارضایتی کرده و بحث عدم تنوع و قدیمی بودن این محصولات را مطرح می‌کنند. در همین راستا معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی در آذر سال گذشته عنوان کرد: وضعیت ما در این زمینه چندان قابل قبول نیست و محصولاتمان تنوع لازم را ندارد که این مساله همه ما را زیر سوال می‌برد و آسیب‌های جدی وارد می‌کند. عباس کشاورز خطاب به تولیدکنندگان و واردکنندگان سموم، افزود: باید برای هر عامل خسارت زا سه تاپنج آفت کش در نظر گرفته شود، ضمن اینکه باید کمک کنیم طی مدتی محدود، جایگزین‌های مناسبی برای آفت کش‌های پرخطر پیدا کنیم. او با بیان اینکه درباره تولیدات گلخانه‌ای بسیار نگران هستیم، افزود: در این زمینه اگر هم تکنولوژی داریم، گلخانه دار از آن بی خبر است و این تکنولوژی‌ها در اختیار او قرار ندارد. معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی اضافه کرد: درباره بسیاری از بیماری‌هایی که تولیدات ما را در گلخانه‌ها تهدید می‌کند، سیکل و روش مناسب برای مبارزه نداریم.
خسارت‌های اقتصادی ناشی از آفات کشاورزی
قائم مقام صندوق بیمه کشاورزی پیش‌تر با اشاره به اینکه سال زراعی گذشته آفات و بیماری‌ها و حوادث طبیعی خسارات قابل توجهی در بخش کشاورزی بر جای گذاشت، افزود: سیل در جنوب کشور و سرمازدگی‌ها در شمال، شمال غرب، بخش‌های مرکزی و مناطق شرقی آسیب و خسارت زیادی به باغات وارد کرد و از طرف دیگر با شیوع آنفلوانزای پرندگان در صنعت طیور میزان خسارات به ۱۲۰۰میلیارد تومان رسید. محمد ابراهیم حسن نژاد گفت: ۶۰۰میلیارد تومان از خسارات فعالان بخش کشاورزی تا پیش از پایان سال گذشته پرداخت گردید و ۶۰۰میلیارد تومان مابقی نیز در دو هفته گذشته به‌طور کامل پرداخت شد. او تصریح کرد: بابت غرامات و خسارات سال گذشته به کشاورزان بدهی نداریم. حسن نژاد گفت: برای سال جدید‌هزار‌میلیارد تومان میزان خسارات پیش‌بینی و برآورد شده است و امیدواریم منابع اعتباری لازم برای پرداخت خسارات احتمالی تامین شود. قائم مقام صندوق بیمه کشاورزی افزود: هم اکنون بیش از سه‌میلیون و ۸۰۰هزار هکتار از اراضی و بیش از ۴۰۰هزار هکتار نیز در بخش باغی و ۸۰درصد طیور تحت پوشش بیمه کشاورزی قرار دارند. او از کشاورزان خواست با توجه به شکنندگی شرایط اقلیمی در کشور محصولات خود را بیمه کنند.
حمایت دولت از کشاورزان
یک عضو کمسیون کشاورزی مجلس در مورد افزایش محصولات کشاورزی معتقد است موضوع بسیار مهمی که در کشور باید در تمام زمینه‌ها به ویژه در بخش کشاورزی به آن توجه داشت بحث اقدامات پیشگیرانه است. علی وقفچی با اشاره به مطالعه و شناسایی عوامل تاثیر گذار در افزایش از بین رفتن محصولات کشاورزی می‌گوید: باید برای حفظ محصولات کشاورزی در مقابل بحران‌ها و عوامل طبیعی مانند آفت‌ها یک برنامه‌ریزی صحیح داشته باشیم و وزارت جهاد کشاورزی کشور مجهز به قوانین روز باشد. او در مورد اقدامات پیشگیرانه می‌افزاید: باید از ایجاد بحران‌ها جلوگیری کرد و نگاه موثر در این مورد نگاه پیشگیرانه است، چرا که پس از ایجاد بحران شرایط سخت شده و علاوه بر هزینه‌های زیادی که باید صرف رفع آن شود، شاهد هستیم که بعضا رهایی از برخی بحران‌ها امکانپذیر نیست. عضو کمسیون کشاورزی مجلس تصریح می‌کند: از جمله اقدامات پیشگیرانه به روز کردن علم کشاورزان و آموزش آنها در زمینه استفاده از سموم و فراهم کردن امکانات مورد نیاز برای آنهاست. برای مثال اگر در فصل سرمازدگی روغن ولک در اختیار کشاورزان قرار گیرد قطعا کمک موثری به آنها خواهد بود، ولی اگر کشاورزان تمام مسائل پیشگیرانه را انجام دادند و موضوع غیرقابل کنترل رخ داد دولت باید با اقداماتی نظیر بیمه کشاورزی از کشاورزان حمایت کند. علی وقفچی اظهار می‌کند: خوشبختانه مجلس تایید مستقلی از دولت در مورد بیمه برای تامین اعتبار جبران خسارت‌های کشاورزی را داشته است و این می‌تواند کمک موثری باشد برای کسانی که تمام مراحل علمی را رعایت می‌کنند، ولی در عین حال حوداث غیرمترقبه و غیرقابل کنترل خسارات جبران‌ناپذیری به آنها وارد می‌کنند. او با بیان اینکه کمک به کشاورزان و رفع موانع برای آنها امری ضروری از سوی دولت است، اظهار کرد: دولت سعی کرده است در بحث بیمه یک یارانه هم برای کشاورزان در نظر بگیرد، به این معنی که با این یارانه دولت در پرداخت قسمتی از بدهی‌های بیمه کشاورزان سهیم می‌شود.
