رویکرد اجتماعی کردن مبارزه با مواد مخدر رویکرد جدیدی است که در سال‌های اخیر در پیش گرفته شده است. در این میان ارائه آموزش‌های مختلف در مدارس، دانشگاه‌ها و دیگر اماکنی که در آن امکان آموزش و فرهنگسازی وجود دارد، از اهمیت زیادی برخوردار است. صدور کارت پایان خدمت به شرط گذراندن دوره‌های آموزشی اجباری پیشگیری از اعتیاد می‌تواند گام مهمی در این زمینه باشد، به شرط آنکه این آموزش‌ها صوری نبوده و از سرفصل‌ها و آموزگاران خوبی برخوردار باشد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان ، آمارهای ضد و نقیضی در مورد تعداد معتادان در کشور وجود دارد و آمار دقیقی از تعداد آنها در دسترس نیست. مدیرکل دفتر ازدواج و تعالی وزارت ورزش و جوانان زمانی از وجود هشت تا 10میلیون معتاد در کشور خبر داده بود که به سرعت توسط قائم مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر تکذیب شد. در حال حاضر تعداد معتادان کشور حدود یک‌میلیون و ۳۵۰هزار نفر اعلام شده و ۸۰۰هزار نفر نیز به صورت تفننی مواد استعمال می‌کنند که با آمارگیری صحیح این رقم می‌تواند تا ۶۰ یا۷۰درصد افزایش یابد. صاحبنظران در حال حاضر مشکلاتی مانند تغییر الگوی مصرف، کاهش سن اعتیاد، زنانه شدن اعتیاد، افزایش تعداد معتادان متجاهر، شیوع استعمال مواد در بین دانش‌آموزان و دانشجویان و... را از مهم‌ترین نگرانی‌ها و مشکلات در زمینه استفاده از مواد مخدر در کشور عنوان می‌کنند. تغییرات عمده در سطح نگرش جامعه و رغبت معتادان به استفاده از مواد مخدر صنعتی سبب تغییر الگوی‌مصرف بخش قابل توجهی از معتادان از مواد مخدر سنتی به مواد مخدر صنعتی شده است. از جمله عوامل موثر در تغییر الگوی مصرف، ارزانی قیمت موادصنعتی، گرانی و کاهش عرضه موادسنتی، تنوع در محصولات و سهولت مصرف موادصنعتی، ناآگاهی نسبت به عوارض موادصنعتی و شیمیایی و تاثیر تبلیغات اغواگرایانه مواد صنعتی بر معتادان است. سن آغاز مصرف موادمخدر از جوانی به نوجوانی کاهش یافته و اگر در تراز ملی، عزم مسئولان برای پیشگیری از وقوع این آسیب و مداخله در آن جزم نباشد، آمار 3/1میلیون معتاد در سالیان آتی بیش از دو برابر افزایش می‌یابد. به گفته برخی مددکاران اجتماعی سن اعتیاد اکنون از 23 به 15 سال کاهش یافته است. شیوع اعتیاد در زنان از چهار‌درصد به ۱۰درصد رسیده است و اعتیاد به سمت زنانه‌شدن پیش می‌رود. این در حالی است که زنان شکننده‌تر و آسیب‌پذیرتر از مردان بوده و در عین حال تاثیرگذاری بیشتری در جامعه دارند. بسیاری از زنان وقتی پس از اعتیاد به جامعه بازمی‌گردند، از خانواده طرد شده یا در سنین پایین طلاق گرفته‌اند و بدین ترتیب بی‌خانمان هستند که این مساله به شدت آنها را در معرض سوءاستفاده‌های جنسی یا بازگشت دوباره آنها به مصرف موادمخدر قرار می‌دهد. بر اساس آمارهای اخیر، تعداد معتادان متجاهر در کل کشور 50هزار نفر تخمین زده شده که این تعداد در تهران 12 تا 15هزار نفر است. آمارهای متفاوتی از تعداد دانش‌آموزان معتاد در کشور وجود دارد و آموزش و پرورش نیز دائما آمارهای موجود را تکذیب میکند. بر اساس آمارهای ارائه شده شروع مصرف بیش از 60درصد افرادی که مواد مخدر مصرف می‌کنند از دوره دانش‌آموزی بوده است. بر اساس اظهارات قائم مقام دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر یک‌درصد دانش‌آموزان کشور مواد مصرف می‌کنند و در حوزه پیشگیری اقدامات خوبی از سوی آموزش و پرورش انجام نشده است. سالانه تعداد زیادی از معتادان کشور بر اثر سوءمصرف مواد کشته می‌شوند و آمار زیاد مرگ و میر به دلیل اعتیاد، اتخاذ رویکردی اجتماعی در مقابله با آن را ضروری میکند. درباره بحث اعتیاد به مواد مخدر باید رویکرد پیشگیرانه داشت. یکی از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری ارائه آموزش‌‌هایی در زمینه کاهش و جلوگیری از استعمال مواد در مدارس، دانشگاه‌ها و... به شهروندان است.
شرط جدید برای صدور کارت پایان خدمت
روز گذشته معاون کاهش تقاضا و توسعه مشارکت‌های مردمی ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: کارت پایان خدمت سربازی به شرط گذراندن دوره‌های آموزشی اجباری پیشگیری از اعتیاد صادر می‌شود. پرویز افشار به امضای تفاهمنامه‌ای بین سازمان نظام وظیفه عمومی و ستاد مبارزه با مواد مخدر اشاره کرد و افزود: با انعقاد این تفاهمنامه از این پس آموزش پیشگیری از اعتیاد برای سربازان الزامی می‌شود که بخشی از این دوره آموزشی به صورت حضوری و بخشی دیگر به صورت مجازی انجام می‌شود. افشار ادامه داد: سربازان نظام وظیفه پس از گذراندن آموزش‌ها و برگزاری آزمون مربوطه گواهی کسب می‌کنند که در پرونده آنان قرار خواهد گرفت و در صورت اخذ این گواهینامه، کارت پایان خدمت آنان صادر می‌شود. او گفت: در همین راستا، تفاهمنامه پیشگیری از اعتیاد با سازمان نظام وظیفه امضا شد. افشار تاکید کرد: اگر بیماری اعتیاد سربازی کشف شود، آن سرباز بر اساس این تفاهمنامه تحت پوشش درمان قرار خواهد گرفت. به گزارش مهر، این تفاهمنامه در راستای اجتماعی شدن مبارزه با مواد مخدر و استفاده از شرکای جدید منعقد می‌شود و دارای اهمیت بالایی است، چرا که سازمان نظام وظیفه عمومی گلوگاه مناسبی در زمینه پیشگیری از اعتیاد و کشف افراد دارای رفتارهای مخاطره‌آمیز به شمار می‌آید.
آموزش به تنهایی کافی نیست
یک کارشناس موادمخدر با اشاره به اینکه طرح صدور کارت پایان سربازی به شرط گذراندن دوره‌های آموزشی اجباری پیشگیری از اعتیاد راهکار کافی برای کاهش آمار اعتیاد در بین جوانان نیست، می‌گوید: با توجه به آمار قابل توجه آغاز مصرف مواد در پادگان‌ها و دوره خدمت سربازی، در صورتی که برنامه‌های آموزشی پیشگیری از اعتیاد در برنامه‌های آموزشی سربازان ادغام شود، می‌تواند نقش پیشگیرانه و محافظت‌کننده داشته باشد. هومان نارنجی‌ها می‌افزاید: شرط موفقیت این طرح آن است که محتویات آموزش یکسان باشد و سربازان بتوانند از آموزش‌های لازم و استاندارد برخوردار شوند. او ادامه می‌دهد: در حال حاضر فیلم‌هایی به سفارش ستاد مبارزه با مواد مخدر تهیه و تولید شده است که می‌توانند دستمایه خوبی برای آموزش سربازان در حوزه‌های پیشگیری از اعتیاد باشد، اما اینکه همواره آموزش، سبب تغییر در روش و رفتار سرباز شود، نمی‌توان آن را تضمین کرد. سرباز ممکن است آموزش بگیرد، ولی در مقطعی از زندگی بلغزد و به سمت استعمال مواد مخدر برود. نارنجی‌ها تاکید میکند: به هر صورت آموزش در زمینه پیشگیری از اعتیاد می‌تواند نقش موثری در جلوگیری از آن داشته باشد، ولی صد در صد نقشی پیشگیرانه ندارد. او می‌گوید: محیط سربازی می‌تواند محیط مستعدی برای شروع اعتیاد باشد، زیرا فرد از محیط خانواده دور شده و ساکن شهری دور و غریب می‌شود. او استرس دارد و با محیط جدید تطابق ندارد، پس ممکن است به استعمال مواد مخدر سوق پیدا کند. ابزارهای لازم برای آموزش پیشگیری از اعتیاد برای سربازان تهیه شده و در دسترس است و نقش اثربخش خود را در میان سربازان دارد و در صورت وجود یک نظام هدفمند در این زمینه دستاوردهای بیشتری خواهیم داشت. مشاوره، اعمال نظارت و پیگیری از سمت مسئولان پادگان‌ها و اکتفا نکردن به بحث آموزش لازم است و در صورت عدم پیگیری، نظارت و اعمال برنامه‌های همزمان این طرح اثر مطلوبی ندارد.
