صرع یک بیماری شایع ناشی از تخلیه ناگهانی و شدید الکتریکی سلول‌های مغزی است که بین 0.5 تا یک درصد جمعیت جهان را در بر می‌گیرد. در اغلب موارد بیماران اولین تشنج را در دوره کودکی یا نوجوانی تجربه کرده‌اند. تخلیه ناگهانی انرژی در مغز می‌تواند با اختلالات حسی، حرکتی و رفتاری توام شود که وقتی تخلیه امواج به صورت عمومی باشد، موجب حذف هوشیاری و شکل عمومی تشنج می‌شود و وقتی هوشیاری کاملا از بین نرود به صورت تشنج موضعی، ساده یا پیچیده بروز می‌کند. به همین منظور جهت اطلاع‌رسانی به بیماران مبتلا به صرع که قصد ازدواج و تشکیل زندگی دارند، سوالاتی را با دکتر فاطمه صدیق مروستی، معاون آموزش انجمن صرع ایران مطرح کردیم که چکیده پاسخ‌های او را برای شما منتشر می‌کنیم.
شیوع صرع در ایران
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از جام جم ، بیماری صرع که با تشنج و اختلال عملکرد مغزی افراد اتفاق می‌افتد در حال افزایش و شیوع در جامعه است. این بیماری ارثی و ژنتیک است، اما با رعایت تکنیک‌ها و درمان‌های خاص قابل کنترل و درمان است و در ایران حدود یک تا 6.1 درصد افراد جامعه مبتلا به صرع بوده و می‌توان گفت 700 هزار تا یک میلیون ایرانی دچار حملات صرعی هستند.
صرع؛ انواع مختلفی دارد (نزدیک به 40 نوع) که برای هر شخص متفاوت است و بستگی به محلی از مغز دارد که حمله در آن ایجاد می‌شود. برخی بیهوش می‌شوند، برخی روی زمین می‌افتند و برخی اندامشان را به‌سرعت تکان می‌دهند.
به خاطر تنوع در صرع، تشخیص یک نوع خاص مشکل است. به همین دلیل ممکن است برخی افراد را که مصروع نیستند جزو گروه مصروعان قرار دهند، مثل افرادی که دچار ســـردردهـای شدید هستند یا افرادی که غش می‌کنند یا افرادی که دچار بیماری‌های قلبی هستند. این وظیفه پزشک است که تشخیص دهد آیا فرد صرع دارد یا نه و درمان را شروع کند.
صرع جزئی
هنگامی که آسیب مغزی فقط در یک طرف مغز باشد، صرع جزئی نام دارد. تقریبا یک‌سوم مصروعین، این نوع صرع را دارند. قبل از این که حمله شروع شود، بیمار احساس می‌کند حالش بد است. این احساسات شامل: تغییرات بینایی، تغییرات بویایی و شنیدن صداهای نامفهوم است. این نوع صرع خود به دو قسمت تقسیم می‌شود؛ نوع ساده که این نوع کمتر از یک دقیقه طول می‌کشد. شخص ممکن است علائمی داشته باشد و این علائم بستگی به محلی از مغز دارد که درگیر شده است. اگر قسمت پشتی مغز درگیر شده باشد، روی دید و عضلات اثر می‌گذارد، برای مثال عضلات انگشت یا بازو یا پا سفت می‌شوند. شخص ممکن است احساس تهوع داشته باشد، عرق کند یا رنگ پریده شود.
نوع پیچیده که در آن فعالیت قسمت گیجگاهی مغز یا محلی در مغز که احساسات و حافظه را در برمی‌گیرد، دچار اختلال می‌شود. این نوع حدود دو دقیقه طول می‌کشد. نشانه این نوع عبارت است از: گریه کردن، دویدن، فریاد زدن، خندیدن، دست زدن و... .
صرع عمومی
هر دو قسمت مغز را شامل شده و فرد بیهوش می‌شود. این نوع هم زیرمجموعه‌هایی دارد؛ صرع غایب، نشانه‌های این نوع صرع عبارت است از: باز شدن دهان، چشمک زدن و بیهوشی. این نوع بیشتر از 30 ثانیه طول نمی‌کشد. صرع عمومی کلی: بدن، بازو و پا خم می‌شود یا دراز می‌شود و می‌لرزد. بعد از این حالت، فرد خسته است، سردرد دارد، گرسنه است، در بینایی مشکل دارد و در بدن احساس درد دارد، اما بعد از مدتی استراحت خوب می‌شود.
باروری در مردان و زنان مصروع
مردان مبتلا به صرع ممکن است به مقدار کمی کاهش در باروری داشته باشند. تغییرات هورمونی همراه با تشنج به کاهش باروری کمک می‌کند. مردان استفاده‌کننده از داروهای ضدصرع ممکن است کاهش در تولید اسپرم داشته باشند. بنابراین بهتر است با پزشک خود مشورت کرده و پزشک ممکن است داروی ضدصرع جدیدی را برایشان تجویز کند.
زنان مصروع نیز تا حدی به ناباروری مبتلا می‌شوند. داروهای ضدصرع و نامنظم بودن دوره‌های عادت ماهانه در این ناباروری دخیل است. سندرم تخمدان پلی‌کیستیک در زنان مصروع شایع است.
این سندرم دارای علائمی است، ازجمله: افزایش میزان تستوسترون در خون، افزایش موی بدن، کیست‌های متعدد تخمدانی، نامنظم بودن قاعدگی و عدم تخمک‌گذاری و چاقی مفرط. برخی شواهد نشان داده زنانی که از قرص‌های ضدصرع به نام والپوریک اسید استفاده می‌کنند، بیشتر دچار این سندرم می‌شوند.
صرع محدودیت و محرومیت ایجاد نمی‌کند
فرد مبتلا به صرع مانند سایر افراد می‌تواند زندگی، تحصیلات عالیه، روابط و موقعیت اجتماعی، طول عمر، بارداری و شیردهی (در مورد خانم‌ها)، موقعیت شغلی و... مناسب داشته باشند.
این مساله تا حدود زیادی وابسته به شرایط بیمار بوده ولی به طور کلی باید توجه داشت که امروزه این مشکل تا میزان زیادی قابل درمان است و حتی بیماران مبتلا به صرع منعی برای ازدواج ندارند و همچنین اشتغال و تحصیل هم برای این بیماران غیرممکن نیست.
صرع بیماری‌ای است که افراد مختلفی را دربرمی‌گیرد و شناخت مردم در زمینه این بیماری بیشتر شده ولی هنوز ارتقای آگاهی خانواده‌ها و جامعه در این زمینه لازم است. گاهی تصورات مردم از صرع ناقص و نادرست است و این مسأله گاهی سبب بروز حاشیه برای این بیماران شده و مشکلاتی برایشان پدید می‌آورد.
صرع ممکن است در افراد مختلف با گروه‌های سنی متفاوت بروز کند لذا نمی‌توان گفت فقط کودکان یا میانسالان دچار آن می‌شوند. همچنین این بیماری علل مختلف ژنتیک و غیرژنتیک دارد.
درمان بیماری صرع
دو سوم صرع‌ها را می‌توان با دارو کنترل کرد. زمانی که دو نوار مغز که به فاصله شش ماه از فرد مصروع گرفته می‌شود در فاصله سه تا پنج سال نشان دهد که این بیماری در فرد کنترل شده، می‌توان داروی وی را قطع کرد.
یک‌سوم موارد دیگر (حدود 30 درصد) مربوط به صرع، مقاوم به درمان است به طوری که ممکن است با یک دارو کنترل نشود و فرد ناگزیر باید از داروهای جدید استفاده کند. نیمی از این گروه (15 درصد) ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند که انتخاب بیمار در این مرحله بسیار مهم است، چون همه این گروه کاندیدای جراحی نیستند.
