اما حالا با توافق هسته‌ای به نظر می‌رسد ایران عزم خود را جزم کرده تا مانند بازار نفت، سهم خود را بازپس بگیرد؛ بازاری که دیگر در انتظار خالی‌شدن چاه‌‌های نفتی نیست و محدودیتی در آسمان‌ها نمی‌بیند. با توجه به موقعیت استراتژیک ایران برای اتصال کریدورهای آسیای شرقی به اروپا، اکنون بهترین فرصتی است که می‌توان سهم بازار ایران را از فرودگاه آتاتورک ترکیه و فرودگاه دوبی بازپس گرفت. آن‌گونه که وال‌استریت ژورنال نیز گزارش می‌دهد، فرودگاه امام خمینی تهران در مراحل اولیه بازسازی تدریجی است. این بازسازی بخشی از برنامه توسعه تجارت ایران و تبدیل آن به یک هاب منطقه‌ای بعد از توافق هسته‌ای است؛ امری که کارشناسان پرشمار بر آن تأکید دارند و معتقدند توسعه این فرودگاه تنها بخشی از پازل بزرگ توسعه ایران به‌ویژه در امر تجارت و گردشگری است.
نیاز ٢ میلیارددلاری برای توسعه ترمینال ایرانشهر
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق ، علی صباغی، یکی از مشاوران ارشد فرودگاه امام تهران، تأکید می‌کند که تلاش‌ها برای توسعه فرودگاه به‌صورت جدی در حال پیگیری است و اکنون برای توسعه ترمینال ایرانشهر برای ٤٠ میلیون مسافر در سال، حداقل دو میلیارد دلار سرمایهگذاری نیاز داریم که آن را در یک پروژه بلندمدت ١٠ساله در نظر گرفته‌ایم.
این در حالی است که اکنون ظرفیت این فرودگاه با اصلاحات انجام‌شده بار شرقی ترمینال نسبت به سال گذشته ١٥درصد افزایش داشته و فقط به ٧,٥ میلیون نفر در سال رسیده است.
پای بنیاد مستضعفان به فرودگاه امام باز میشود
صباغی نگاهی به یک پروژه دیگر می‌اندازد که ٦٠درصد آن تکمیل شده و فقط به سرمایهگذاری صدمیلیون‌دلاری برای اتمام باقی آن نیاز است: پروژه سلام در شمال غربی فرودگاه امام خمینی برای ظرفیت ٣,٥ میلیون نفر، یک‌سال دیگر افتتاح خواهد شد.
به گفته او، این پروژه تاکنون از بودجه عمومی دولت بهره می‌گرفت؛ اما به‌تازگی با تصویب هیأت وزیران قرار است تحت قرارداد به صورت مستقیم به بنیاد مستضعفان واگذار شود.
همه ایرلاین‌های داخلی به فرودگاه امام بدهکارند
این مقام مسئول با اشاره به اینکه اکنون سودده‌ترین فرودگاه ایران فرودگاه امام خمینی است، می‌گوید: سودده‌بودن این فرودگاه در مقابل دیگر فرودگاه‌های ایران به دلیل فرود پروازهای بین‌المللی خارجی در این فرودگاه است و آن قسمت از ایرلاین‌های داخلی که در این فرودگاه می‌نشینند، بلااستثنا به فرودگاه امام بدهکار هستند و ارقام آن بسیار بالاست؛ اما نمی‌توانیم به آنها فشار بیاوریم؛ زیرا از نظر اقتصادی تحت فشار هستند.
مشاور ارشد فرودگاه امام خمینی در ادامه نگاهی به فرودگاه‌های پرتردد منطقه‌ای هم می‌اندازد و می‌گوید: اعتقاد ندارم امارات‌ایرلاین، ایرلاینی اقتصادی باشد؛ زیرا دولت امارات سوبسید پنهان به این فرودگاه می‌دهد تا منافع این کشور در بخش‌های دیگر توسعه تأمین شود و به‌همین‌دلیل همیشه دولت امارات این سوبسید را کتمان می‌کند و تأکید دارد در بازار رقابت، آن را توسعه می‌دهد.
وال‌استریت ژورنال در گزارش خود همچنین می‌افزاید: در مرکز این تغییرات، ساخت دو ترمینال جدید و گسترش فرودگاه و تبدیل آن به منطقه آزاد تجاری است که این شامل بخش‌های صنعتی، لجستیکی، هتل‌ها و مراکز کنفرانس خواهد بود. با‌‌این‌حال در مراحل اولیه، دولت امیدوار است با توسعه فراگیر فرودگاه امام، کمپانی‌های خارجی را برای انتخاب تهران به عنوان هاب منطقه‌ای مجاب کند.
رایزنی سرمایه‌گذاران فرانسوی برای حضور در فرودگاه امام
این پروژه می‌تواند ارزشی بالغ بر میلیاردها دلار از طریق تجارت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای ایران به همراه داشته باشد. توسعه‌گران صنعتی فرانسوی مانند Bouygues و Aéroports de Paris که ساخت فرودگاه‌های شارل دوگل و اورلی را برعهده داشته‌اند، امسال با مقامات ایران در رابطه با مشارکت در توسعه فرودگاه امام گفت‌و‌گو کردند. سال گذشته گروه هتل‌سازی عظیم فرانسوی آکور توافقی را با ایران در این زمینه به امضا رساند.
علی صباغی، یکی از مشاوران ارشد فرودگاه امام تهران، گفته این پروژه در پی رقابت با فرودگاه‌های موفق و مناطق ویژه‌ای مانند امارات و ترکیه است. برای مثال مرکز جهانی دوبی که در سال ٢٠١٠ بازگشایی شد، در مرکز خود یک فرودگاه جدید را با گنجایش ١٦٠ میلیون مسافر در سال و ١٢ میلیون تن بار جای داده است. در اطراف فرودگاه، مناطق ویژه لجستیکی، مرکز نگهداری از هواپیماها، ساختمان‌های مسکونی و منطقه گلف وجود دارد. مجموعه هتل‌های بین‌المللی هیلتون، سال گذشته قرار ساخت یک هتل ٥٣٥ اتاقه را در این منطقه گذاشته است.
صباغی گفته این برنامه‌ها بسیار عظیم است و ما بدون داشتن زیرساخت‌های لازم و کار فراوان، به آن دست پیدا نمی‌کنیم؛ اما اگر بتوانیم سهم خود را در ١٥ سال آینده به دست آوریم، می‌توانیم. این یک رقابت سخت است؛ اما دولت همه موانع را برای دستیابی به هدف از جلوی پا برداشته است.
مشاوران خارجی توسعه فرودگاه امام
به گفته صباغی، ایران مشاوران فرودگاه هلند یا NACO را که در پروژه‌هایی مانند پروژه فرودگاهی مکزیکوسیتی، کوالالامپور و پکن فعالیت داشته‌اند، به‌عنوان مشاور اصلی استخدام کرده است. NACO ترمینال جدید ایرانشهر را به عنوان بخش اصلی شهر فرودگاهی با ظرفیت ٢٠ میلیون مسافر پیش‌بینی کرده و این دو میلیارد دلار هزینه خواهد داشت.
درعین‌حال کمپانی‌های کره‌جنوبی، هلند، فرانسه و چین قراردادهایی را به امضا رسانده‌اند یا گفت‌و‌گوهایی برای ورود به این پروژه داشته‌اند. در گذشته برخی از این کشورها به تأمین مالی پروژه‌هایی مانند این در سایر نقاط جهان برای به‌دست‌آوردن سهم در‌خور‌‌توجه خودشان در توسعه املاک و مستغلات یا ساخت کمپانی‌ها و دیگر کسب‌و‌کارها کمک کرده‌اند. احیای فرودگاه و بخش حمل‌ونقل کلید بهره‌برداری از برداشته‌شدن تحریم‌هاست. آزادسازی جریان کالا از طریق مرزهای ایران یک قدم حیاتی به سمت سازندگی اقتصادی است که می‌خواهد بیش از گذشته با جهان تعامل داشته باشد و این اولویت اصلی حسن روحانی است.
ایران پتانسیل تبدیل‌شدن به هاب منطقه‌ای را دارد
ایران امتیازات جغرافیایی زیادی دارد. این کشور بین اروپا و آسیا واقع شده است. به گفته مریم کیایی، رئیس شرکت توسعه کسب‌و‌کار بین‌المللی راه‌شهر که یکی از کمپانی‌های زیربنایی مهم ایران است، گفته فرودگاه امام خمینی پتانسیل تبدیل‌شدن به هاب منطقه خاورمیانه را دارد. این فرودگاه نیاز به سرمایه و توسعه دارد.
سهم بازار ایران دست شرکت‌های هواپیمایی همسایه
مقصود اسعدی سامانی، دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی نیز می‌گوید: با توجه به موقعیت استراتژیک ایران که شرق آسیا و اروپا را به هم مرتبط می‌کند، این فرودگاه، بهترین نقطه برای هاب منطقه‌ای است. ما این فرصت را در سال‌های گذشته از دست دادیم و کشورهای رقیب مانند دوبی و استانبول توانستند جایگاه ایران را بگیرند. طبیعتا با افزایش ناوگان و خرید هواپیمای نو، می‌توانیم از این پتانسیل استفاده کنیم و از حقی که به‌عنوان هاب منطقه می‌توانیم داشته باشیم، بهره بگیریم. به گفته اسعدی سامانی، سهم عمده‌ای از بازار ما دست شرکت‌های هواپیمایی همسایه است که باید به داخل کشور بازگردد و ایرلاین‌های ایرانی بتوانند از سهمی که کشورهای همسایه از جابه‌جایی مسافران می‌برند، استفاده کنند. در این رابطه ما به سرمایهگذاری بسیار بالا نیاز داریم و اکنون فرودگاه امام ظرفیت کافی را برای این کار ندارد. با برنا‌مه‌هایی که دولت و وزارت راه دارد، باید به جایگاه مد‌نظر برسیم و اگر بخواهیم از کشورهای همسایه جلوتر برویم و هاب منطقه شویم، باید سرعت خود را افزایش دهیم تا از آنها جلو بزنیم. مطمئنا اکنون آنها هم بی‌کار نخواهند نشست تا ما به آنها برسیم. آنها هم به‌سرعت پیش می‌روند.
به گفته او، اکنون مسافران ایرانی از شرکت‌های هواپیمایی همسایه خرید می‌کنند و پنج میلیارددلاری که باید عاید شرکت‌های هواپیمایی داخلی شود، عاید شرکت‌های هواپیمایی کشورهای منطقه میشود.
فرودگاه امام خمینی زیان‌ده است
مسعود دانشمند، رئیس کانون سراسری انجمن‌های حمل‌ونقل بین‌المللی ایران، همچنین تأکید می‌کند فرودگاه امام خمینی بیش از اینها نیازمند توسعه است، زیرا اکنون براساس استانداردهای جهانی، ٧٠ تا ٨٠درصد هزینه‌های فرودگاهی باید از طریق فروشگاه، کافی‌شاپ، رستوران و... در محوطه فرودگاه و فقط ٢٠ تا ٣٠درصد از ناحیه خدمات خروج مسافر تأمین شود، اما اکنون در فرودگاه امام، چندان فروشگاه و کافی‌شاپ و... نداریم.
دانشمند با اشاره به اینکه فرودگاه امام خمینی، فرودگاهی کوچک است، ادامه می‌دهد: درحال‌حاضر این فرودگاه حدود شش‌میلیون جابه‌جایی مسافر در سال دارد که هزینه حجم عظیم پرسنل داخل فرودگاه را هم پوشش نمی‌دهد و درحال‌حاضر این فرودگاه، زیان‌بار شده است.
به گفته او، برای یک جمعیت ٨٠میلیونی، شش‌میلیون جابه‌جایی در سال بسیار اندک است. در مقایسه، فرودگاه دوبی اعلام می‌کند برای ٧٠میلیون جابه‌جایی ظرفیت دارد که البته این حقیقت ماجرا نیست و این فرودگاه، فقط ٤٥میلیون جابه‌جایی را پوشش می‌دهد.
او در قالب پیشنهادی به مسئولان این فرودگاه می‌گوید: طراحی سالنی بلند و کشیده در فروگاه که در کنار آن هواپیما قرار گیرد، دیگر مدرن نیست و اکنون سالن‌های هواپیمایی به‌صورت دایره ساخته و هواپیماها دور آن جمع می‌شوند. نمونه چنین فرودگاهی که به‌تازگی آغاز به کار کرده، فرودگاه عشق‌آباد است که برای حدود ١٥میلیون جابه‌جایی مسافر، ٢٥ هواپیما به‌طور هم‌زمان کنار سالن قرار می‌گیرند. این در حالی است که اکنون در ایران حداکثر شش هواپیما در کنار هم قرار می‌گیرند.
