در آن زمان وحشت از پرواز و سقوط هواپیماها به اندازه‌یی رسید که مردم تلاش می‌کردند تا حد ممکن از سوار شدن بر هواپیماهای روسی تحت مالکیت ایرلاین‌های مختلف خودداری کنند. در واقع این تفکر بین مردم به وجود آمده بود که اصلی‌ترین دلیل سقوط هواپیماها و سوانح هوایی هواپیمای توپولوف است. اما اگر بخواهیم میزان سوانح و حوادثی که برای هواپیماهای روسی به خصوص توپولوف را که در اقصی نقاط جهان به وقوع پیوسته است را بررسی کنیم، متوجه می‌شویم که تعداد این حوادث آنقدر زیاد نیست که بخواهیم آنها را مقصر اصلی وقوع سانحه در ایران معرفی کنیم.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تعادل ، در واقع مشکل اصلی به این موضوع بازمی‌گردد که کشورهای مختلف هنگام خرید هواپیماهای روسی به این مساله توجه می‌کنند که این نوع هواپیماها برای آب و هوای سرد و کوهستانی روسیه ساخته شده و در صورتی که بخواهند انواع مختلف این هواپیماها را سفارش دهند باید در قرارداد خرید خود این موضوع را ذکر کنند که هواپیماها براساس آب و هوای کشور مقصد ساخته شوند تا از این طریق از میزان حوادثی که برای این هواپیماها اتفاق می‌افتد، کاسته شود در صورتی که در آن زمان مدیران هواپیمایی ما به تنها تمرکزشان بر خرید هواپیما بود و شاید یکی از دلایل اصلی سقوط هواپیماهای روسی در ایران همین باشد.
خلبان هوشنگ شهبازی با اشاره به اینکه در دنیا دو رده هواپیما نظامی و هواپیمای مسافربری وجود دارد که متولی هوانوردی مسافری سازمان هواپیمایی کشوری و متولی هواپیماهای ارتشی نیروی هوایی و وزارت دفاع است، تصریح کرد: به همین خاطر قوانین و مقررات حاکم بر هر کدام از این دو دسته هواپیما با یکدیگر متفاوت است.
شهبازی ادامه داد: همین تفاوت در قوانین و مقررات ارتش موجب می‌شود تا ارتش و نیروی هوایی چون نیروی داخلی و نظامی هستند حتی با وجود ایراد و اشکال در بالگردها یا هواپیماهایشان به دلیل آنکه این پرنده‌ها باید ماموریتی را به انجام برسانند به آنها دستور پرواز بدهند و در صورتی که اتفاقی برای این پرنده‌ها بیافتد در حین عملیات بوده و نمی‌توان بر آنها چندان خرده گرفت. البته آنها نیز تا درصدی برای رعایت ایمنی مربوط به انجام پروازها قانون و مقررات دارند اما درصد آن در مقایسه با اهمیت ایمنی پرواز در هواپیماهای مسافری کمتر است زیرا هواپیماهای مسافری(CIVIL) تعداد بیشتری مسافر را حمل می‌کنند و هدف آنها جابه‌جایی و انتقال مسافران در ایمن‌ترین شرایط ممکن است.
ایمن‌ترین روش حمل و نقل در دنیا
این فعال حوزه هوانوردی توضیح داد: همانطور که بارها گفته‌ام امروزه حمل و نقل هوایی وریلی ایمن‌ترین وسایل حمل و نقل در دنیا هستند که البته آمارهای منتشر شده در دنیا نیز این موضوع را تایید می‌کند.
هوشنگ شهبازی ادامه داد: تعداد سوانح هوایی در اروپا و امریکا که سالانه میلیون‌ها مسافر را جابه‌جا می‌کنند به صفر نزدیک است و این آمار باز هم این موضوع را ثابت می‌کند که حمل و نقل هوایی در کنار حمل و نقل ریلی از ایمن‌ترین روش‌های حمل و نقل مسافر در جهان است.
شهبازی تصریح کرد: همچنین اگر بخواهیم تعداد سوانح و قربانیان تصادفات جاده‌یی را که در یک سال حتی به بیش از 26هزار نفر رسید با تعداد کشته و میزان سوانح هوایی که در طول 40سال گذشته 1700نفر بودهاند، مقایسه کنیم باز هم به این نتیجه می‌رسیم که با تمامی محدودیت‌هایی که به دلیل تحریم‌ها در صنعت هوانوردی داشتیم، در نهایت حمل و نقل هوایی در کشور از حمل و نقل جاده‌یی کشور نیز ایمن‌تر است.
وی ادامه داد: درحال حاضر بخش عظیمی از بودجه‌های عمرانی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه در بخش توسعه حمل و نقل هوایی و ریلی سرمایه‌گذاری می‌شود زیرا توسعه پایدار یک کشور بر حمل و نقل بنا شده یعنی اگر یک کشور راه‌ها و وسایل حمل و نقل برای تردد در راه‌های کشور خود را داشته باشد از توسعه پایدار برخوردار است و به همین خاطر است که صنعت هوانوردی برای تمامی کشورهای دنیا و به خصوص ایران از اهمیت برخوردار است.
هوشنگ شهبازی اظهار کرد: باید بررسی شود که چرا صنعت هوانوردی ما امروز به این حال افتاده است؟ درست است که کشور ما حدود 40سال تحت تاثیر تحریم‌های مختلف بوده اما متاسفانه ما نیز نقاط ضعف‌مان را زیر سایه تحریم مخفی کرده بودیم.
شهبازی ادامه داد: اگر مدیران ما مدیران متخصص و با فکر نوین جهانی بودند ما در همان زمان تحریم‌ها نیز می‌توانستیم هواپیما بخریم و تا حدود زیادی از وقوع سوانح هوایی جلوگیری کنیم زیرا نباید فراموش کرد که هواپیمایی یک شغل داخلی نیست بلکه صنعتی بین‌المللی است و به خاطر آن باید با کشورهای جهان در تعامل و ارتباط بود.
وی افزود: چون مدیران صنعت هواپیمایی در کشور ما مدیرانی سنتی هستند و جرات ریسک ندارند و نمی‌توانند آن طور که باید و شاید با مدیران مدرن صنعت هوانوردی در دنیا ارتباط برقرار کنند موجب شده تا وضعیت صنعت هوانوردی در کشور ما به حال امروز بیفتد.
این کارشناس صنعت هوانوردی تاکید کرد: ما نیاز به نیروی جوان، تازه و متخصص هستیم تا بتوانیم با استفاده از دانش آنها عقب افتادگی‌مان در صنعت هوانوردی که طی 40سال تحریم اتفاق افتاده است را جبران کنیم.
هوشنگ شهبازی با اشاره به اینکه بیش از 90درصد سوانح و حوادث هوایی در دنیا براثر خطای انسانی صورت می‌گیرد گفت: در واقع این خطاهای انسانی نیز زیرمجموعه مدیریتی است که از چند درصد باقیمانده چیزی حدود 4درصد به آب وهوا و بقیه به وضعیت تجهیزات و قطعات استفاده شده در هواپیما مربوط می‌شود.
شهبازی تصریح کرد: براساس درس‌هایی که به خلبان‌ها داده می‌شود، خلبان‌ها موظفند هر زمان و در هر موضوعی که برایشان ابهام وجود داشته باشد به اطلاعات دستگاه تکیه کنند در واقع هر جا که خلبان دچار مشکل و ابهام درخصوص وضعیت پروازی شود باید به دستگاه‌هایی که در این خصوص در هواپیماها تعبیه شده است، اعتماد کند.
این فعال صنعت هوانوردی ادامه داد: بر این اساس دقت دستگاه‌های داخل هواپیما به اندازه‌یی است که چیزی که تشخیص می‌دهد درست‌تر از تشخیص انسانی است. در واقع باید در طول پرواز خلبان به دستورات و اطلاعاتی که دستگاه ارائه می‌دهد گوش داده و عینا آنها را اجرا کند زیرا اشتباهات دستگاه‌ها در هواپیماها تا اندازه‌یی کم و ناچیز است که قابل اغماض هستند. هوشنگ شهبازی تاکید کرد: امروزه میزان دقت در دستگاه‌ها و تجهیزات هواپیماها تا اندازه‌یی بالاست که حتی اگر خلبان بخواهد هواپیما را به کوه بکوبد، دستگاه این اجازه را به او نمی‌دهد.
تجهیزات غربی هواپیماهای روسی
شهبازی با اشاره به علت بیشتر بودن سوانح و سقوط هواپیماهای روسی مانند توپولوف و آنتونف در ایران نیز گفت: دلیل اصلی وقوع این حوادث آن است که ساختار تجهیزات و زیربنای هوایی ایران غربی است اما هواپیمای روسی می‌خرد و از آنجا که هواپیماهای روسی با این تجهیزات غربی سازگار نیستند، میزان سوانح و حوادث هوایی درخصوص هواپیماهای روسی در ایران از انواع دیگر هواپیماها بیشتر است.
بررسی سوانح هوایی در دوره 35 سال گذشته (93- 1358) نشان می‌دهد تهران در صدر فهرست سوانح هوایی کشور جای دارد.
تعداد تلفات ناشی از سقوط هواپیما از سال 1358 تا 1393 به رقم هزار و 985 نفر رسید، در حالی که تعداد کل آمار سقوط 74 سانحه و تعداد سقوط‌های پر تلفات (فوت بیش از سه نفر) 33 واقعه بود.
آمارها نشان می‌دهد، استان تهران با 9 سانحه هوایی، بیشترین آمار سوانح هوایی در دوره مزبور را داشته است. بر اساس این گزارش استان‌هایی که در سال‌های مورد بررسی این گزارش، بیشترین سوانح را داشتند، استان تهران با 9 سانحه، خراسان رضوی و اصفهان هر یک با سه سانحه، آذربایجان غربی، کرمان و فارس هر یک با دو سانحه بودند.
همچنین بر اساس مطالعات جهانی علل وقوع سوانح هوایی در 50 سال گذشته، اشتباه خلبان بیشترین سهم (50درصد) را داشت و سایر دلایل در وقوع سوانح هوایی نقص فنی با 22 درصد، شرایط جویی با 12درصد، خرابکاری 9درصد، سایر خطاهای انسانی 6درصد و سایرعلل یک‌درصد ثبت شده بود.
براساس گزارش شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران در خصوص زمان وقوع حوادث، بروز 25درصد سوانح هنگام فرود، 12درصد سوانح روی باند، 12درصد سوانح هنگام جدا شدن از باند، 11درصد هنگام حرکت نهایی به سمت باند، 10درصد سوانح هنگام رسیدن به اوج پرواز، 10درصد حرکت اولیه به سمت باند، 8درصد حوادث هنگام حرکت در ارتفاع، 8درصد هنگام ارتفاع‌گیری اولیه و 4درصد زمان کاهش ارتفاع رخ داده است.
همچنین براساس آمار پایگاه اینترنتی شبکه ایمنی هوانوردی، در 5 ماهه نخست سال 2016 میلادی 60 سانحه هوایی در جهان رخ داده است که از این تعداد، بالاترین سهم امریکا با 13 مورد، و یک مورد هم مربوط به جمهوری اسلامی ایران بود.
بعد از امریکا، بیشترین سوانح هوایی در روسیه (پنج مورد)، کلمبیا، کانادا و مکزیک (هر کدام سه مورد)، برزیل، ایتالیا، اندونزی، اکوادور، عراق (هر کدام دو مورد) قرار دارند.
کشورهای ایران، آرژانتین، آفریقای جنوبی، استرالیا، اسپانیا، افغانستان، ژاپن، دانمارک، سودان، سومالی، سوئد، فرانسه، قبرس، قزاقستان، گینه، مصر، مالزی، میانمار، نامیبیا، هند، نپال، بنگلادش و جزیره گوادلوپ نیز شاهد یک بار سانحه هوایی بودهاند.
