بررسیهای آماری گمرک درخصوص تجارت خارجی ایران در 12ماهه سال 93 نشان میدهد که کشور چین 24درصد از واردات ایران را به ارزش 12.56میلیون دلار به خود اختصاص داده است. این کشور همچنین 36درصد از صادرات ایران را به ارزش25.63میلیون دلار به خود اختصاص داده است. ارزش صادرات به چین حدود 7.5میلیون دلار در سال 92 به 9میلیون دلار در سال 93 رسیده که در واقع رشد فوقالعادهیی داشته است. آمارها نشان میدهند درحالی که واردات از چین 28درصد افزایش داشته، رشد صادرات ایران به این کشور 22درصد بوده است. عراق و امارات بزرگترین بازار صادراتی ایران بازار چین همواره از مهمترین و بزرگترین بازارهای هدف صادارتی برای ایران بوده اما از آنجایی که عمده محصولات صادراتی ما به کشور چین نفت و مشتقات نفتی بوده است اگر این کشور را فاکتور بگیریم به نظر میرسد کشورهای عراق و امارات بعد از چین بزرگترین بازار صادراتی ایران هستند. ارزش صادرات کشور ایران به عراق 6 میلیون دلار در سال 93 بوده که نسبت به سال گذشته رشد کمی داشته است. همچنین ارزش صادرات به کشور امارات متحده عربی 3میلیون دلار در سال 93 بوده است. همچنین کشور هند که هیچگاه شریک تجاری بزرگی برای ایران نبوده در سالهای اخیر به دلایل محدودیتهایی که برای انتقال پول در ایران وجود داشته اکنون به یکی از شرکای اصلی در حوزه صادرات و واردات تبدیل شده است. بررسیهای آماری گمرک درخصوص عملکرد تجارت خارجی ایران در 12ماهه سال 1393 نشان میدهد کشورهای چین، عراق، امارات متحده عربی، هند و افغانستان به ترتیب با واردات 9میلیارد و 159میلیون دلار، 6 میلیارد و 183 میلیون دلار، 3میلیارد و 932 میلیون دلار، 2 میلیارد و 441 میلیون دلار و 2میلیارد و 388میلیون دلار عمدهترین کشورهای مقصد کالاهای صادراتی ایران بودند و در مجموع 35میلیارد و 738میلیون دلار از کل 49میلیارد و 744میلیون دلار صادرات کشورمان مربوط به این کشورها بوده است. برپایه این گزارش، متوسط قیمت هر تن کالای صادراتی در 12ماهه سال 1393 معادل 451دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل از افزایش 94/15درصدی برخوردار بوده است. همچنین صادرات قطعی با احتساب میعانات گازی با افزایش 83/4درصدی در وزن و 87/18درصدی در ارزش دلاری مواجه بوده است. تجارت خارجی102 میلیاردی ایران در سال 93 حجم تجارت خارجی ایران در سال 93 به 102میلیارد و 221میلیون دلار رسید. مطابق آمارها بالغبر 98میلیون و 416هزار تن کالا به ارزش 49میلیارد و 744میلیون دلار صادر و 41میلیون و 234هزار تن کالا به ارزش 52 میلیارد و 477میلیون دلار وارد شده است. بدینترتیب حجم تجارت خارجی ایران در سال 93 افزونبر 102میلیارد و 221میلیون دلار بوده است. صادرات کالا در سال 93 در مقایسه با سال قبل از آن از لحاظ وزن 83/4درصد و از حیث ارزش دلاری 87/18درصد رشد داشت. همچنین واردات در این مدت نسبت به سال 93 از نظر وزن 41/22درصد و از لحاظ ارزش دلاری 57/5درصد افزایش یافت. براساس این گزارش میعانات گازی با 14میلیارد و 5 میلیون دلار، محصولات پتروشیمی با 14میلیارد و 241میلیون دلار و سایر کالاها با 21میلیارد و 497میلیون دلار مهمترین کالاهای صادراتی کشورمان در سال 93 بودند که به ترتیب 36درصد، 32درصد و 4درصد نسبت به12ماهه سال 93 افزایش داشتند. کاهش فاصله ارزش کل واردات و صادرات در سال 93 گزارش دفتر فناوری اطلاعات و ارتباطات گمرک ایران همچنین درخصوص واردات کالا در سال 93 حاکی است که در این مدت دانه گندم خوراکی با 2میلیارد و 289میلیون دلار و سهم ارزشی 36/4درصدی عمدهترین کالای وارد شده به کشور بوده و پس از آن سایر وسایل نقلیه موتوری با حجم سیلندر 1500سیسی تا 2500سیسی به جز آمبولانس و هیبریدی با یک میلیارد و 990میلیون دلار، ذرت دامی با یک میلیارد و 751میلیون دلار، برنج نیمه سفید شده یا برنج کامل سفید شده با یک میلیارد و 409میلیون دلار و کنجاله و سایر آخالهای جامد با یک میلیارد و 239میلیون دلار عمدهترین کالاهای وارداتی بودهاند. همچنین کشورهای چین، امارات متحده عربی، جمهوری کره، ترکیه و هند پنج کشور عمده صادرکننده کالا به کشورمان بودند. متوسط قیمت هر تن کالای وارداتی در سال 93، یک هزار و 273دلار بود که نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن 75/13درصد رشد نشان میدهد. نکته قابل توجه در این گزارش آن است که فاصله ارزش کل واردات و صادرات کشورمان در سال 93 در مقایسه با سال 92 به نحوه چشمگیری کاهش یافته و به تعبیر دیگر رقم صادرات با رشدی قابل ملاحظه به رقم واردات نزدیک شده است. در سال 92 معادل 41میلیارد و 848 میلیون دلار کالا صادر شده بود که این رقم در سال 93 به 49میلیارد و 744میلیون دلار رسید و ما شاهد افزایشی حدود 8 میلیارد دلار در بخش صادرات بودیم درحالی که در بخش واردات این رقم به حدود 2میلیارد و 800 میلیون دلار میرسد.
درحالی که نظام جمهوری اسلامی ایران بر استقلال اقتصادی خود تاکید بسیار زیادی دارد و بیش از سه دهه است که میکوشد این شعار نخستین انقلاب را محقق کند اما شرایط به گونهیی شده چین که یک کشور کمونیستی است، انحصار تجارت خارجی ایران را در اختیار گرفته است.