۰ نفر

3 دلیل اصلی تداوم غیبت سهامداران حقیقی در بورس

۱۸ شهریور ۱۳۹۱، ۱۵:۰۲
کد خبر: 6886

کاهش معاملات سهام در بورس حاکی است، اکثر خریداران از گروه حقوقی بوده و سهامداران حقیقی به سه دلیل اصلی کمتر میل به خرید سهام دارند.

بورس اوراق بهادار تهران هرچند از 21 مرداد به این سو با رشد آرام و سپس شتابان قیمت سهام برخی شرکت‌ها و شاخص همراه شده و طی 17 روز رشد مداوم ، یکی دو رکورد جدید هم به جا گذاشته، اما حضور گسترده سهامداران حقیقی را به خود ندیده است.

*غیبت حقیقی‌ها در میدان داغ معاملات

طی 4 روز کاری هفته گذشته بورس که به دلیل جهش 1010 واحدی و بازدهی 4 درصدی میانگین سرمایه گذاری، طلایی‌ترین هفته سال لقب گرفت، در مجموع 21 هزار و 254 سهامدار حقیقی و حقوقی اقدام به خرید بیش از هزار و 54 میلیارد سهم به ارزش 2.7 هزار میلیارد تومان کردند که از این حجم بالغ بر 948 میلیون سهم به ارزش 250 میلیارد تومان به صورت خرد و عمده و بقیه به صورت عمده بود.

این آمارها هر چند نسبت به هفته‌های کاری بورس طی ماه های خرداد تا مرداد مناسب و نشان از داغ شدن میدان معاملات است ، اما در مقایسه با هفته‌های دو ماه اول سال جاری که هفتگی حدود 40 هزار سهامدار اقدام به خرید می کردند و همچنین با در نظر گرفتن ظرفیت‌های بازار سهام، قابل دفاع نیست و هنوز از کاهش تعداد سهامداران حقیقی و عدم تمایل این گروه به خرید حکایت دارد.

*کاهش خریداران بزرگترین شرکت ها

بررسی جزئیات معاملات سهام شرکت‌های بورسی در هفته گذشته نشان می‌دهد به جز دو شرکت، باقی شرکت‌های بزرگ و مطرح بورس در برابر حجم معاملات قابل توجه و چندین میلیون سهمی، از تعداد خریداران اندکی برخوردار بودند.

براین اساس هنگام دوران رونق بورس، بزرگترین شرکت‌ها با خریداران هفتگی بیش از 4 تا 6 هزار سهامدار روبرو می‌شدند و حداقل 10 شرکت چنین اقبالی به خود می‌دیدند، اما طی هفته پیش فقط دو شرکت پالایشگاه بندرعباس و فولاد مبارکه در برابر معامله 119 و 82 میلیون سهمی ، دارای هزار و 619 و هزار و 367 خریدار بودند که به هیچ وجه با تعداد سهام معامله شده و همچنین گذشته تناسبی ندارد.

این آمار برای دو شرکت پرخریدار هفته نشان می‌دهد، اکثر خریداران از گروه حقوقی بوده اند.

همچنین شرکت‌هایی چون گل گهر، توسعه معادن و فلزات، مخابرات، ملی مس، نفت و گاز پارسیان ، بانک اقتصاد نوین ، ایران خودرو ،سرمایه‌گذاری آتیه دماوند و گسترش سرمایه‌گذاری ایران خودرو که دارای معاملات 11 تا 78 میلیون سهمی (بانک اقتصاد نوین) بودند، به ترتیب دارای 379 ، 449، 327، 503، ، 563، 101، 158، 354 و 79 خریدار بودند که تناسبی با تعداد سهام معامله شده ندارند.

علاوه بر این شرکتی مانند نیرو محرکه که با داد و ستد بیش از 28.6 میلیون سهم به ثبت رسیده، دارای 76 خریدار بود.

*سه دلیل در کاهش تعداد خریداران

در شرایطی مسئولان بازار سرمایه از افزایش تعداد سهامداران ایرانی به بیش از 6 میلیون فرد خبر داده و در حالی حدود 15 تا 20 درصد ارزش بازار سهام در اختیار مردم و سرمایه گذاران حقیقی قرار دارد که عدم تمایل مردم و سرمایه‌گذاران عادی به خرید سهام آن هم در دوران هر چند کوتاه مدت رونق بورس می تواند، ناشی از حداقل سه عامل اصلی باشد.

عامل اول بی اعتمادی به آینده و وجود تجربه‌های تلخ برای سرمایه‌گذاران حقیقی است که گاه با زیان جبران ناپذیری هم همراه بوده است.

این گروه که متاسفانه تعداد شان هم کم نیست، در سال جاری یا سال‌های گذشته به دلایلی چون اشتباه در انتخاب سهام، عدم ثبات وضعیت بازار، وجود ابهامات متعدد در اقتصاد و وضعیت شرکت‌ها ، رویه سازمان بورس در توقف و بازگشایی نماد شرکت ها، آینده مبهم بانک هایی چون آرین و تات و پست بانک، عدم اطلاع رسانی و آموزش واقعیت‌های بازار سهام از سوی سازمان و شرکت بورس( که متاسفانه به رغم هزینه های کلان و تبلیغات در تلویزیون رخ داده و می‌دهد) و سایر دلایل پیدا و پنهان ، اعتماد خود به سرمایه گذاری در بورس را از دست داده و به سختی و بسیار به ندرت حاضر به بازگشت و حضور در بازار پرریسک و پر از نوسانی چون بورس شده اند.

این وضعیت منجر شده، تا عامل دوم یعنی خروج سرمایه‌های افراد حقیقی از بورس و سرمایه گذاری در بازار های کم ریسک تر و گاه پرسود تر مانند ارز و طلا و حتی سپرده بانکی شکل گیرد، چرا که واقعیت این است هر سرمایه‌گذار خرد و کلانی همواره به دنبال تحقق هدف اصلی خود یعنی کسب سود معقول است که در ایران به دلیل تورم بیش از 20 درصدی تورم ، همه سرمایه گذاران سعی در کسب درآمد و سود حداقل بیش از 25 درصدی هستند، تا لااقل قادر به حفظ ارزش پول خود باشند.

این درحالی است که این هدف اصلی متاسفانه در سال گذشته و جاری که بورس با میانگین بازدهی 9 درصدی و منفی یک درصدی ( تا هفته گذشته ) همراه شده ، نه تنها تحقق نیافته، بلکه سایر بازارها حتی سپرده‌گذاری بانکی طی دو سال اخیر بیش از 20 و تا 110 درصد هم سود داده اند.

عامل سوم هم به عدم عرضه‌های اولیه جذاب سهام از سوی سازمان خصوصی سازی و بخش خصوصی مربوط است که منجر به ضعیف شدن طرف عرضه و کاهش متقاضیان و مهمتر از آن اجرای اصل 44 و در بورس قرار نگرفتن بازار سهام شده است.

هرچند مسئولان سازمان خصوصی سازی دلیل کاهش عرضه‌های اولیه را ناشی از تعداد اندک شرکت‌ها می‌دانند، اما واقعیت این است، در برابر همین ادعا هم خبری از عرضه اولیه سهام سایر پالایشگاه ها، هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس (که از دو سال پیش همواره اعلام شده به زودی عرضه می شود) ، ملی گاز و زیر مجموعه‌های آن و سایر شرکت‌ها و همچنین ادامه عرضه خرد شرکت هایی چون مخابرات نیست.

علاوه بر این شرکت‌های سهامی عام خصوصی هم به دلیل سخت گیری‌های گاه افراطی سازمان بورس و وجود جو بی اعتمادی به رفتارهای منطقی و همچنین ناآشنایی با مکاینزم بازار سهام ، تمایلی برای پذیرش در بورس و عرضه سهام خود ندارند.

به هرحال در شرایطی سایر عوامل مانند رفتارهای مالی متناقض شرکت هایی چون صدرا و تعطیلی پتروشیمی اصفهان در کاهش تعداد خریداران حقیقی نقش دارند که برای برگشت اعتماد سرمایه‌گذاران باید اقدامات ساختاری و اساسی از سوی همه متولیان صورت گیرد.