بازخوانی شکایت گازی ترکیه از ایران

به گزارش خبرنگار اقتصاد آنلاین ، من ماه 1392 بود که شرکت بوتاش ترکیه با دو ادعا که از 18 آذرماه سال 1392 صادرات گاز ایران به این کشور به میزان مورد توافق نبوده و 25 درصد از حجم آن کاسته شده است و از سوی دیگر قیمت گاز صادراتی ایران به ترکیه نسبت به دیگر کشورهای منطقه بالاست و باید کاهش یابد، از ایران به دیوان بین المللی داوری شکایت کرد. در این زمینه پس از حدود 10 ماه از شکایت ترکیه از ایران، در آذر ماه سال 93 دیوان بین‌المللی داوری در زمینه صادرات کمتر از میزان توافق شده رای را به نفع ایران صادر کرد، اما بررسی شکایت در زمینه گرانفروشی ادامه یافت تا اینکه پس از گذشت حدود دو سال از آغاز این پرونده ایران در این دادگاه محکوم شد. حمید رضا عراقی، معاون وزیر نفت امروز با اعلام خبر محکومیت ایران در این دادگاه، گفته که ترکیه درخواست بازبینی قیمت کرده بود که به دو موضوع مقایسه قیمت گاز با سوخت‌های دیگر مثل نفت، گازوئیل، زغال سنگ و چوب و غیره یعنی بازار گاز و مقایسه قیمت گاز با قیمت جهانی گاز تکیه داشت. مدیرعامل شرکت ملی گاز با بیان اینکه که ترک ها از سال 2010 درخواست خسارت داشتند ولی دادگاه 2011 را قبول کرد، اعلام کرده که مبلغ خسارت کم نیست اما بر اساس قرارداد است. ما در نحوه پرداخت ورود نکرده‌ایم و الان رقم خسارت مشخص نیست و یک رنج تعیین شده است که شاید در حدود 100 میلیون دلار باشد. وی افزود: قیمت نفت و گاز بر اساس فرمول پایین می‌آید یعنی وقتی قیمت نفت پایین می‌آید روی قیمت گاز با شدت کمتر اثر می‌گذارد و بحث دیگر ارزان شدن بازار گاز است که ما بر اساس پایین آمدن قیمت جهانی گاز محکوم شدیم و در همین رابطه ترکیه می‌گوید که باید ایران نیز قیمت گاز را پایین بیاورد که البته ادعای آن‌ها روی 36.5 درصد بود و استدلال ما بین 10 تا 15 درصد. بر اساس این گزارش قرارداد 25 ساله‌ای که ایران و ترکیه در سال 1996 برای صادرات سالانه تا 10 میلیارد متر مکعب گاز امضا کردند، از سال 2002 ایران روزانه 30 میلیون متر مکعب گاز به ترکیه صادر می‌کند به طوری که ایران در سال 2013 با صدور حدود 8 میلیارد متر مکعب، پس از روسیه دومین تأمین‌کننده گاز ترکیه شد. به گزارش اقتصاد آنلاین ، در سفری که فروردین ماه سال جاری رییس جمهور ترکیه به کشورمان داشت، کاهش قیمت گاز ایران را خواستار شد اما ایران شرط افزایش حجم خرید گاز به میزان دو برابر را برای کاهش قیمت گاز مطرح کرد که از سوی ترک‌ها مورد قبول واقع نشد. در آن زمان رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه درباره جزئیات دیدار خود با رییس جمهور کشورمان گفته بود که "آنچه مصراً خواستیم، درباره انرژی بود زیرا ما بخش اعظمی از گاز طبیعی ایران را می‌خریم." اردوغان با بیان اینکه "ما گران‌ترین گاز را از ایران می‌خریم"، اعلام کرده بود که "اگر قیمت‌ها پایین بیاید می‌توانیم خرید گاز از ایران را افزایش دهیم؛ ما می‌خواهیم بهای گاز مناسب باشد تا به بهای کمتر آن را به مردم بفروشیم و مردم ما متضرر نشوند که البته دو کشور دوست باید در این باره همکاری و همفکری کنند". در آن دیدار حسن روحانی کاهش قیمت گاز را مشروط به افزایش دو برابری حجم خرید گاز از ایران اعلام کرده بود. اما وزیر نفت کشورمان پس از این دیدار اعلام کرد که "ترک‌ها این شرط روحانی را نپذیرفته‌اند" و در شرایطی که ترک‌ها به دعوا رفتند، دلیلی برای مذاکره درباره کاهش قیمت گاز وجود ندارد. پیش از این اظهارات اردوغان، بیژن زنگنه نیز کاهش قیمت گاز صادراتی به ترکیه را مشروط دانسته و گفته بود "به شرطی قیمت گاز ایران به ترکیه کاهش می‌یابد که واردات گاز ترکیه از ایران افزایش یابد، چراکه برای ایران سهم بازار بسیار مهم است." تابستان سال 1393 نیز در سفری که رئیس‌جمهور و وزیر نفت به آنکارا داشتند مذاکراتی درباره کاهش قیمت گاز صادراتی ایران به ترکیه صورت گرفت، اما نتیجه‌ای حاصل نشد. محکومیت ایران در این پرونده در حالی صورت گرفته که تیرماه سال جاری، علیرضا بیگدلی، سفیر ایران در ترکیه گفته بود که تهران و آنکارا به یک توافق اولیه برای افزایش واردات گاز ترکیه از ایران و همچنین تعدیل قیمت گاز دست یافته اند.