به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق، فنلاند که در شمال قاره اروپا و در همسایگی سوئد، نروژ و روسیه واقع شده است و 5.5 میلیون نفر جمعیت دارد، تا سال 1917 در پی استقلال از سلطه امپراتوری تزارهای روسیه بود. به دلیل وجود مرزی طولانی میان فنلاند و روسیه، بارها روسها به این سرزمین هجوم بردند تا در نهایت در سال 1917 استقلال یافت. فنلاند که یکی از اعضای اتحادیه اروپا به شمار میآید، در دوران جنگ سرد توانست با حفظ بیطرفی خود اعتماد رهبران حکومت کمونیستی شوروی را جلب کند تا میزبان برخی از دیدارهای رؤسای جمهور شوروی و آمریکا باشد. حال با گذشت حدود 30 سال از پایان جنگ سرد و در شرایطی که رابطه مسکو و واشنگتن در سالهای اخیر در پرتنشترین وضعیت پس از پایان جنگ سرد قرار گرفته است، باز هم فنلاند میزبانی رؤسای ایالاتمتحده و روسیه را عهدهدار شده و نام این کشور آرام در دو هفته اخیر و پس از اعلام رسمی دیدار پوتین و ترامپ در هلسینکی در صدر اخبار قرار گرفته است. رؤسای جمهور روسیه و ایالاتمتحده ساعت 14:30 امروز به وقت تهران به میزبانی ساولی نینیستو، همتای فنلاندی خود، در کاخ ریاستجمهوری این کشور در هلسینکی دیداری دوجانبه خواهند داشت. مایک پمپئو و سرگئی لاوروف، وزرای خارجه دو کشور، هم قبل از ناهار با هم مذاکره خواهند کرد و در نهایت کنفرانس مطبوعاتی مشترک ترامپ و پوتین برگزار میشود. ترامپ در حالی روانه هلسینکی شده که اخیرا حضور پرتنشی در نشست ناتو داشته است و رهبران اروپایی نگراناند که او برای بهبود رابطه خود با پوتین امتیازهایی برخلاف منافع و امنیت اروپا به رئیسجمهوری روسیه بدهد. در آنسو هم پوتین که از تنش در جبهه غرب خشنود به نظر میرسد، دنبال همراهکردن رئیسجمهوری آمریکا با سیاستهای خود است. کنترل تسلیحاتی، بحران سوریه، اوکراین و مداخله روسیه در انتخابات ریاستجمهوری 2016 آمریکا از جمله پروندههایی است که در جریان مذاکرات امروز ترامپ و پوتین گشوده خواهند شد؛ اگرچه رئیسجمهوری آمریکا ساعتی پیش از این دیدار، با تأکید بر اینکه در سال 2020 دوباره در انتخابات شرکت میکند، گفت از این دیدار انتظار زیادی ندارد.
مداخله روسیه در انتخابات آمریکا
در آستانه دیدار امروز، وزارت دادگستری آمریکا که با نظارت رابرت مولر، بازرس ویژه پرونده مداخله روسیه در انتخابات آمریکا، تحقیقات خود را انجام میدهد، 12 مقام اطلاعاتی روسیه را به هککردن ایمیلهای مقامهای ارشد حزب دموکرات در جریان انتخابات ریاستجمهوری 2016 این کشور متهم کرد. دونالد ترامپ اما در واکنش به این خبر، توپ را به زمین رئیسجمهوری سابق آمریکا انداخت و اعلام کرد «این اقدامات روسها در زمان باراک اوباما صورت گرفت و او که از سوی مقامهای امنیتی در جریان قرار داشت باید در این زمینه پاسخگو باشد». ترامپ و پوتین در دو ملاقات غیررسمی که پیش از این داشتند و نیز با صدور بیانیههای رسانهای متعدد، بارها نقش تأثیرگذار روسیه در انتخابات آمریکا را تکذیب کردهاند. مایک پمپئو پیش از این دیدار به کنگره وعده داد، ترامپ در مذاکره با پوتین موضعی محکم و جدی در این خصوص اتخاذ خواهد کرد؛ اما بعید به نظر میرسد ترامپ شخص پوتین را در این مداخله مسئول بداند، چراکه موقعیت خودش را به خطر خواهد انداخت. در نهایت دو رئیسجمهور بدون اینکه توافقی واقعی حاصل شود، از این موضوع عبور خواهند کرد.
اوکراین
در سه سال اخیر همه مباحث بر سر اوکراین حول توافق مینسک2 متمرکز بود. براساس این توافق که با حضور رهبران روسیه، اوکراین، آلمان و فرانسه حاصل شد، قرار بود نیرویهای نظامی خارجی از شرق اوکراین خارج شوند، اوکراین کنترل مرزهای خود با روسیه را در اختیار بگیرد و نیز استقلال بیشتری به مناطق جداییطلب شرق اوکراین اعطا شود. بااینحال، روسیه جدیتی برای اجرای این توافق نشان نداد. بر همین اساس حتی اگر بر سر استقرار صلحبانان توافقی مقدماتی هم میان ترامپ و پوتین حاصل شود، گامی بلند به شمار میآید. در آنسو هم واشنگتن احتمالا برای کاهش تحریمها علیه روسیه چراغ سبز نشان خواهد داد. از سوی دیگر، ترامپ در روزهای گذشته در پاسخ به سؤالی درباره شبهجزیره کریمه، تردیدها در خصوص تمایلنداشتن برای رویارویی با پوتین بر سر اوکراین را افزایش داد. او انضمام کریمه به خاک روسیه را مربوط به دوره باراک اوباما دانست که در صورت حضور ترامپ در کاخ سفید وقوع آن غیرممکن بود.
سوریه و موضوع ایران
تلاش برای مواجهنشدن روسیه و ایالات متحده در جنگ داخلی سوریه تاکنون برای این دو کشور نتیجه مثبتی داشته است. اما شرایط فعلی در سوریه منافع آمریکا را به خطر انداخته و ترامپ قصد دارد در این زمینه با پوتین مذاکره کند. عامل تهدید منافع آمریکا نیز مشخص است: ایران. ایالات متحده نگران این است که تنشها میان ایران و گروههای حامی این کشور در سوریه با اسرائیل شدت بگیرد. واشنگتن برای محدودکردن نقش منطقهای ایران با افزایش تولید نفت روسیه موافقت کرده و این افزایش تولید مورد موافقت روسیه و اوپک قرار گرفته است تا با اعمال تحریم نفتی علیه ایران، درآمد تهران از صادرات نفت کاهش یابد. ایجاد محدودیتهای سختگیرانه علیه ایران یکی از موضوعات مهم مورد علاقه ترامپ و مشاورانش در مذاکره امروز با پوتین است.
کنترل تسلیحاتی
ترامپ و پوتین اخیرا در موضعگیریهای خود اعلام کردهاند که رقابت تسلیحاتی میان ایالات متحده و روسیه موضوعی است که باید مورد مذاکره قرار گیرد. تمدید پنج ساله معاهده استارت که اعتبار آن در سال 2021 به پایان میرسد، در دستور کار دو طرف قرار دارد تا در این فرصت مذاکرات دو طرف ادامه یابد و موانع بر سر توافق جدید بر طرف شوند. جان بولتون، مشاور امنیت ملی ترامپ، توافقی را که دولت اوباما با روسیه به امضا رساند، مناسب نمیداند، اما پایاندادن به این معاهده نیز درحالحاضر میتواند نگرانیها در کنگره را بر سر تشدید فعالیت تسلیحاتی روسیه افزایش دهد. از سوی دیگر روسیه از ایالات متحده خواسته است تا سیستم دفاع موشکی خود را از کشورهای شرق اروپا جمعآوری کند. پوتین در مذاکرات امروز قطعا به این موضوع نیز اشاره خواهد کرد.
واشنگتن و مسکو در برخی موارد اختلافهای اساسی دارند و در خوشبینانهترین حالت هم نمیتوان انتظار داشت که در همه این موارد توافق حاصل شود. ترامپ و پوتین برای دستیابی به نتیجه بهتر میتوانند مدل مذاکرات دوران جنگ سرد را در دستور کار قرار دهند؛ بهطوریکه همه مسائل مورد اختلاف را به بحث بگذارند و در مذاکرات آینده مقامهای دو کشور بحث بر سر تمام این مباحث را تا زمان حصول توافق در سطح وزرا و دیپلماتها ادامه دهند. مسائل مورد اختلاف میان روسیه و ایالات متحده فقط منافع این دو کشور را درگیر نکرده و در هر مورد منافع بازیگران دیگر هم مطرح است و به همین دلیل مذاکره بر سر آنها و توافق زمان بیشتری نیاز دارد. بااینحال حتی اگر بر سر هیچکدام از موضوعات مورد مذاکره توافقی به دست نیاید، این دیدار برای پوتین و ترامپ پیروزی خواهد بود.