اقتصاد آنلاین - لیلی شهیر؛ بازار آتی سکه یکی از ابزارهای مهم بازار سرمایه است. این بازار سابقه‌ای نزدیک به یک دهه فعالیت در بورس کالا دارد که متاسفانه این روزها مورد کم توجهی قرار گرفته و به جهت‌دهی در بازار سکه نقدی متهم شده است. این نظر در حالی مطرح است که به اعتقاد کارشناسان، بازار آتی سکه راهی است تا به وسیله آن زمینه فعالیت برای سرمایه‌های سرگردان در بازار نقد که قصد سفته‌بازی و نوسان‌گیری دارند، فراهم شده و به این طریق از التهابات بازار نقدی به شدت کاسته شود؛ زیرا این بازار با مدیریت تقاضا و سمت و سوق دادن معاملات سکه به بازارهای رسمی و کاغذی از التهابات آن می‌کاهد. بر این اساس، توسعه و عمق دادن به چنین ابزارهایی تنها راه حل مدیریت و کنترل معضلات بازار طلا قلمداد می‌شود.
گفتنی است، در مقایسه‌ای آماری از میزان معاملات و قیمت‌ها در بازار نقدی و آتی سکه در می‌یابیم که این بازار از ابتدای سال جاری تاکنون میزان قابل توجهی سرمایه از بازار آتی خارج و به بازارهای غیررسمی و سفته‌بازی وارد شده است. اتفاقی ناخوشایند که از ورود جریان نقدینگی به بازارهای غیررسمی و غیر‌شفاف حکایت می‌کند.
کارشناسان معتقدند در شرایط کنونی، بورس کالا با گشایش چندین سررسید در بازار آتی سکه می‌تواند در کاهش التهابات بازار سکه موثر باشد؛ از طرفی دیگر، بانک مرکزی نیز باید به عنوان بازیگر اصلی در تعیین قیمت ارز و سکه در این بازارها حضور فعال داشته باشد.
محمد نوعی، کارشناس بازار آتی در بررسی بازار نقدی و آتی سکه (از ابتدای سال جاری تاکنون) به روند خروج سرمایه از این بازار اشاره کرد و گفت: بر اساس آمار موجود در ابتدای سال 1397 تعداد موقعیت‌های بازار آتی سکه در سه سررسید شهریور و آبان و دی ماه، 24 هزار و 196 قرارداد (حدود240 هزار سکه) بوده است؛ اما با توجه به محدودیت‌های ایجاد شده و عدم توسعه آن، اکنون دو هزار و 800 موقعیت (28 هزار سکه) در این بازار در حال معامله است. (خروج شدید سرمایه با خط خاکستری در نمودار زیر نشان داده شده که افت قابل ملاحظه‌ای را به تصویر کشیده است)
او در ادامه افزود: هر زمان با خروج سرمایه از این بازار مواجه بودیم، شدت افزایش تقاضا و قیمت برای سکه نقدی و به دنبال آن در بازار آتی نیز صعودی بوده است. به طور مثال در تاریخ یکم مرداد، با اعلام محدودیت بورس‌کالا مبنی بر ممنوعیت خرید و فروش فزاینده، شاهد شدت افزایش سکه نقدی و آتی بودیم.
مدیر معاملات آتی کارگزاری گنجینه سپهر تاکید کرد: جالب اینجاست که پس از اعلام این محدودیت، سکه نقدی نیز (خط آبی رنگ در جدول) از شاخص آتی پیشی گرفت و تقاضا برای سکه نقدی با این محدودیت‌ها بیشتر شد. شایان ذکر است، با پیشی گرفتن سکه نقدی از شاخص آتی سکه، اتهام جهت‌دهی بازار آتی به بازار نقدی مردود شد. به طوریکه در تاریخ هشتم مرداد سکه نقدی چهار میلیون و 700 هزار تومان بود، اما شاخص آتی سکه حدود چهار میلیون رقم خورد. این موضوع، نشان می‌دهد بازار آتی به بازار نقدی جهت نمی‌دهد، بلکه این بازار آتی است که تحت تاثیر از بازار نقدی حرکت می‌کند.
نوعی تصریح کرد: لازمه مدیریت مطلوب برای کنترل التهابات بازار سکه نقدی، توسعه بازارهای رسمی و قابل نظارتی مانند آتی سکه است. با این وجود، در هفته‌های اخیر شاهد ایجاد محدودیت در بازار رسمی و شفاف آتی سکه و هدایت سیل نقدینگی به سمت بازارهای دلالی و سنتی هستیم. اکثر فعالان بازار آتی سکه در دو هفته اخیر پس از اعلام ممنوعیت خرید، سرمایه خود را از این بازار خارج کردند و به سمت بازار دلالی و سکه نقدی بردند.
این موضوع در نمودار افزایش قیمت شدید سکه نقدی پس از اعلام محدودیت در یکم مرداد (توقف خرید = خط زرد رنگ) ملاحظه است. به طوریکه، پس از اعلام این محدودیت توسط بورس کالا، متاسفانه سکه نقدی در عرض 72 ساعت یک میلیون تومان افزایش قیمت را تجربه کرد و قیمت آن از سه میلیون و 300 هزار تومان به چهار میلیون 300 هزار تومان رسید.
این کارشناس بازار آتی سکه تصریح کرد: هم اکنون بهترین زمان برای بازگشایی چندین سررسید بر روی تابلوی این بازار است. همچنین به نظر می‌رسد، زمان رفع محدودیت‌ها فرارسیده است و این بازار باید طوری مدیریت شود که حجم کل سرمایه فعال در این بازار به بیش از یک میلیون سکه برسد.
