با توجه به نابسامانی بازار نفت در جهان، زمان آن رسیده که ایران نیز همانند سایر کشورهای نفتی، به صادرات غیرنفتی فکر کرده و در این زمینه اقدامات لازم را بهطور جدی انجام دهد. دولت دوازدهم در این راستا طرح صادرات غیرنفتی را پیشنهاد کرده و اقداماتجدی انجام داده است. معاوناول رئیسجمهور بر پیداکردن بازارهای جدید برای صادرات نفتی تاکید دارد و رفع موانع پیش روی صادرات را از اصلیترین راههای فعالترکردن اقتصاد کشور دانسته است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان، احمد پورفلاح، عضو هیاتنمایندگان اتاقبازرگانی میگوید: «امروزه این نگرانی در اغلب کشورهای متکیبهنفت وجود دارد که بهسرعت همهچیز را بهسمتی هدایت کنند که جایگزینی برای نفت پیدا شود. بسیاری از کشورها راهحلهایی را پیدا کردهاند که هنوز مساله مقرونبهصرفهبودن آنها در دست بررسی است.»
اخیرا معاوناول رئیسجمهور به توسعه صادرات غیرنفتی برای فعالترکردن اقتصاد کشور اشاره کردند؛ نظر شما در این زمینه چیست؟
امروزه این نگرانی در اغلب کشورهای متکیبهنفت وجود دارد که بهسرعت همهچیز را بهسمتی هدایت کنند که جایگزینی برای نفت پیدا شود. بسیاری از کشورها راهحلهایی را پیدا کردهاند که هنوز مساله مقرونبهصرفهبودن آنها در دست بررسی است. استفاده از انرژیهای پاک نمونهای از تدابیری است که در این زمینه اندیشیده شده است. پیشبینی میشود در 20سال آینده اگر فردی در اتومبیل خود استارت بزند، باید خسارت تخریب محیطزیست را با پرداخت مالیات سنگین بپردازد. در آیندهای نهچنداندور برای نیرومحرکه خودروها، ترنها و هواپیماها از انرژیهای جایگزین مانند انرژی خورشیدی استفاده خواهد شد. بنابراین موضوع طرحشده توسط معاون اولرئیسجمهور بسیار بجا و درست بوده است. از امروز ایران باید به این مساله فکر کند که اگر فردا نفت خود را نتواند بفروشد، چه اتفاقی میافتد. سایر کشورها با فروش نفت خود جایگزینهای لازم را توسعه دادهاند و صنایعی را تولید کردهاند که دنیا به آن احتیاج دارد. ایران در این زمینه بنابهدلایلی بسیارضعیف عمل کرد و از سایر کشورها بازماند. متاسفانه ایران نفت را بهرهبرداری کرد و بهصورت یارانهای آن را توزیع کرد و خورد. صنایع ناهماهنگ و ناهمگون ایجاد شد و این ناهماهنگی زمینه جذب صنایع ما را در خارج از بین برد و فرصت صادرات را از ایران گرفت. این مساله بهقدری بیبرنامه بود که حتی وضعیتصنعت در داخل کشور را نیز نامساعد کرد. در تولیدات ایرانی عرضه گاهی بیش از تقاضاست. اگر قرار است به وضعیتبهتری در ایران اندیشید، قطعا باید بهفکر درآمدهای دیگر جای نفت باشیم و صادرات غیرنفتی ازجمله مواردی است که باید بیشتر روی آن سرمایهگذاری کرد. صنعت گردشگری نیز از گزینههای دیگری است که بهراحتی میتوان روی آن در ایران مانور داد. در آینده بهدلایل اقتصادی و سیاسی و باتوجه به تجربههای پیشین نمیتوان به درآمدزایی از نفت متکی بود. باتوجه به نوسانات زیادی که در قیمت نفت وجود دارد و وضعیت خریدوفروش آن و تحریمهایی که ممکن است در این زمینه به وجود بیاید، امکان برنامهریزی منظم وجود ندارد. در این راستا لازم است به مساله صادرات غیرنفتی برای جایگزینی درآمدهای نفتی در ایران با دقت و جدیت بیشتری پرداخت. در زمینه صادرات غیرنفتی باید محصول خوب تولید شود و این امر مستلزم دانش، ابزار، نیرویمتخصص و مواد اولیه مرغوب است. علاوه بر این، باید فضای بینالمللی نیز در این زمینه آماده باشد و ایران تعاملات خود را با دنیا حفظ و نگرانیهای کشورهای خریدار را رفع کند. پیوستن ایران به سازمانهای جهانی مانند W.T.O خیلی اساسی است و ایران باید به شاهرگهای اقتصادی دنیا وصل شود. زمان جزیرهایکارکردن و خودکفابودن گذشته است. باید به تعاملات ادامه داد و کار کرد و نیاز کشور را در کنار یکدیگر تامین کرد. برای هرمنطقه باید باتوجه به شرایط اقلیمی آن برنامهریزی خاص خودش را داشت. باید از امروز بهفکر این موضوع بود که بتوان اجناس را بهسمت منابع هدف هدایت و ارز جایگزین نفت را پیدا کرد.
معاوناول رئیسجمهور به تاسیس شرکتهای صادراتی و برندسازی در ایران اشاره کرده است؛ بهنظر شما این شرکتها چقدر میتواند در افزایش صادرات غیرنفتی موثر باشند؟
صادرات تخصص و علم ویژهای لازم دارد. بسیاری از شرکتها در تشکیلات خود دپارتمان صادرات ایجاد کردند که این روند هزینه این شرکتها را بالا برد. وجود شرکتهای صادراتی که دارای تخصصلازم در این زمینه هستند و علمی برخورد میکنند، بسیار لازم است. صادرکننده باید به علم شناخت بازارهای هدف، بازاریابی و مکانیسمهای تبلیغات آشنایی داشته باشد. شرکتهایصادراتی درحالحاضر در ایران فعالیت دارند، اما متاسفانه برخوردهای سیاسی مانع از روانبودن حرکتهای صادراتی میشود. باید از شرکتهای صادراتی موجود حمایت کرد و این نکته را سرلوحه قرار داد که واحدهای تولیدی کالایخوب تولید کنند و کار فروش را بهعهده شرکتهای صادراتی بگذارند. موارد ذکرشده بسیار ضروری است و باید در ایران بهصورت اصولی اجرا شود.
نظر شما درمورد احیای سازمان توسعهوتجارت چیست؟
سازمان توسعهوتجارت نباید آنقدر بزرگ شود که جایگزین شرکتهایصادراتی شود. سازمان توسعهوتجارت باید تسهیلگر و هدایتکننده باشد و با همکاری وزارتخارجه کمکهای لازمه را انجام دهد. مستشارانی که برای ماموریتهای تجاری به سایر کشورها سفر میکنند، باید آموزشهای لازمه را ببینند. یک سازمان توسعهوتجارت فعال، فراگیر و چابک باید نقش خود را بهخوبی ایفا کند و در زمینه نمایشگاههای بینالمللی، کمکهزینههایی که برای بخش تجاری میتواند ارائه کندو سایر مسائل یاریگر فعالان اقتصادی باشد. امید است بخشخصوصی در این زمینه قدرت مانور بیشتری پیدا کند.