در سالهای گذشته صنعت بستهبندی خرما پیشرفتهای مناسبی داشته و به گفته تولیدکنندگان در بوشهر این محصول تا سال ۹۲ با تنوع ۳ مدل بستهبندی به بازار ارائه میشد اما اکنون تنوع این محصول در بستهبندی به بیش از ۳۰ مدل رسیده است. با این حال هنوز هم برخی کارشناسان معتقدند بازارهای جهانی با بستهبندی ایران مشکل دارند و این محصول برای بازارهای اروپایی استانداردهای لازم را ندارد. یکی از مشکلاتی که در فروش خرما وجود دارد، سمپاشی در باغهای ایران است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از صمت ، به دلیل اینکه آفتهای بسیاری در نخلستانها وجود دارد، نخلداران مجبور هستند سمپاشی کنند که این موضوع محصول را از استانداردهای جهانی دور میکند. بر این اساس به نظر میرسد در گام نخست برای توسعه صنایع مربوط به خرما باید از سمپاشی جلوگیری شود. نکته دیگری که وجود دارد احداث کارخانههای صنایع بستهبندی خرما در کشورهای دیگر است. چنانچه تولیدکنندگان ایرانی موفق به انجام اینکار شوند، هزینههای حملونقل برای آنها تا حد قابلتوجهی کاهش یافته و میتوانند خرما را به طور فلهای به کارخانههای خود در دیگر کشورها صادر کنند. به گفته عامل توسعه خوشه خرما در بوشهر این صنعت در سالهای گذشته پیشرفتهای چشمگیری داشته و این در حالی بوده که صنایع در سالهای گذشته با رکود شدیدی روبهرو بودهاند اما صنعت خرما در بوشهر پیشرفتهای چشمگیری داشته است. براساس گفتههای او در سال ۹۱ حدود ۶۵درصد از واحدهای صنایع بستهبندی بوشهر تعطیل شده بودند و فقط ۳۵درصد از واحدها فعالیت میکردند. با این حال پس از راهاندازی خوشه و حمایت شرکت شهرکهای صنعتی این آمار در سال جاری برعکس شده و اکنون ۶۵درصد از واحدهای صنایع خرما در استان فعالیت میکنند.
اشتغالزایی نیز شاخص دیگری است که رشد این صنعت در سالهای گذشته را نشان میدهد. صنعت خرما از سال ۹۱ تاکنون بیش از ۱۷درصد رشد اشتغالزایی داشته که مسئولان امیدوارند تا پایان سال این آمار را به ۲۰درصد برسانند.
ابوالفضل روزیطلب، عامل توسعه خوشه خرما در بوشهر با اشاره به اینکه خرما علاوه بر بستهبندی با مشکلات دیگری هم روبهرو است، گفت: «ایران متاسفانه در صنایع بستهبندی با ضعفهایی روبهرو شده که البته طبیعی به نظر میرسد. نمیتوان توقع داشت پس از سالها تحریم ایران بتواند در صنایعی مانند بستهبندی به سرعت پیشرفت کند. » وی با اشاره به اینکه بستهبندی خرما کمک چندانی به حضور ایران در بازارهای اروپایی نمیکند، افزود: «متاسفانه بسیاری از کارشناسان این موضوع را در نظر نمیگیرند، خرمای ایرانی ذائقهپسند برای بازار اروپا نیست و آنها سالهاست که دیگر از محصولات ایران استفاده نمیکنند. »
عامل توسعه خوشه خرما در بوشهر با بیان اینکه اروپاییها محصولاتی مانند خرمای مجول( معروفترین خرمای صادراتی در دنیا که در کشور مراکش تولید میشود. )مصرف میکنند و حدود ۴۰ سال است که ایران در بازارهای اروپایی حضور ندارد، گفت: «در گذشته انگلیسیها خرمای ایران را به اروپا میبردند اما اکنون سالهاست که جریانهای ارتباطی با اروپا قطع شده و ایجاد ارتباط دوباره نیازمند رفع بسیاری از مشکلات است. در شرایط کنونی ایران از بازارهای جهانی جدا افتاده است. » روزیطلب با بیان اینکه اگر در این سالها از بازارهای جهانی جدا نشده بودیم اکنون میتوانستیم در این بازارها با قدرت بیشتری حضور داشته باشیم، افزود: «متاسفانه به دلیل دوری از این بازارها رفته رفته استانداردهای تولید هم تغییر کرد و ایران به دلیل قطع ارتباط این استانداردها را رعایت نکرد. »
وی با تاکید بر اینکه سمپاشی اکنون مهمترین استانداردی است که در ایران رعایت نمیشود، گفت: «میزان آفتها در نخلستانها بالاست و مجبوریم سمپاشی داشته باشیم، به این دلیل نمیتوانیم برخی استانداردها را رعایت کنیم و مشکلاتی در این زمینه به وجود آمده است. » عامل توسعه خوشه خرما در بوشهر با اشاره به اینکه در شرایط کنونی بستهبندی خرما اهمیت چندانی ندارد و باید استانداردها را رعایت کنیم، گفت: «در بازاریابی میتوانیم خرما را مانند محصولاتی که بدون بستهبندی به فروش میروند معرفی کنیم اما به دلیل اینکه در روند تولید برخی استانداردها رعایت نمیشود اکنون ظرفیتهای اینچنینی نیز از بین رفتهاند. » روزیطلب با اشاره به اینکه واحدهای بستهبندی در ایران به توسعهیافتگی مناسبی نرسیدهاند، افزود: « این واحدها نمیتوانند با کارخانههای بستهبندی جهانی رقابت کنند.
البته صنعت خرما در گذشته توسعه نیافته بود اما در ۳سال گذشته پیشرفتهایی حاصل شده که باید تلاشهای بیشتری شود. » وی درباره نقش شرکت شهرکهای صنعتی در توسعه صنایع خرما اینگونه توضیح داد: «شهرکهای صنعتی حدود ۵۰درصد از کارخانههای بستهبندی را تجمیع کرده که این موضوع در تولید اهمیت بسیاری دارد. این شرکت اکنون بازوی حمایتی خوشه توسعه خرماست و در این زمینه اقدامات مناسبی برای رشد این صنعت انجام داده است. » عامل توسعه خوشه خرما در بوشهر افزود: «از دیگر اقداماتی که در این زمینه انجام شد تجمیع برخی باغهای تولید خرما بود. همچنین در دو سال گذشته خوشبختانه سازمانهای دولتی در یک مسیر حرکت کردهاند و این موضوع نیز بر تسهیل روند تولید اهمیت بسیاری داشت. »
روزیطلب با اشاره به اینکه تمام صنایع از سال ۹۱ در رکود بود اما صنعت خرما رشد مناسبی داشت، گفت: «در آغاز سال ۹۱ تعداد واحدهای فعال ۳۵درصد بود و اکنون با اقدامهایی که از طرف خوشه توسعه خرما و شرکت شهرکهای صنعتی انجام شده این آمار به ۶۵درصد رسیده است. همچنین تعداد واحدها از ۳ واحد درسال ۹۱ به ۵۸ واحد در سال ۹۵ رسیده است. از دیگر موضوعاتی که در این صنعت اهمیت بسیاری دارد اشتغالزایی است که در این مدت ۱۷درصد رشد داشته است. »
تنوع شاخص اصلی بستهبندی
محمودرضا احمدی، تولیدکننده محصولات صنایع خرما در اینباره گفت: «در صنعت بستهبندی تنوع محصول اهمیت بسیاری دارد که خوشبختانه این شاخص در سالهای گذشته رشد قابلتوجهی داشته است. قبل از اینکه خوشه توسعه خرما در بوشهر تشکیل شود، محصولات خرما ۳ نوع بستهبندی داشت اما اکنون این تنوع به بیش از ۳۰ مدل رسیده که برای تولیدکنندگان اهمیت زیادی دارد. » وی با اشاره به اینکه وضعیت تولید خرما در سالهای گذشته بهبود یافته، گفت: «البته هنوز هم محصولات تولید شده به طور فلهای فروخته میشود و صادرات این محصول هم با همین شیوه است. برای بسیاری از بازرگانان فروش محصولات بستهبندی شده خرما توجیه اقتصادی ندارد. هزینههای حملونقل باعث میشود قیمت تمام شده این محصولات افزایش یابد و برای بازرگانان توجیه اقتصادی ندارد. »
صاحب یک واحد بستهبندی خرما در بوشهر با اشاره به اینکه یکی از دلایل رشد صنعت خرما حضور بخش خصوصی واقعی است، گفت: «دولت در این زمینه فقط به سیاستگذاری پرداخت و این موضوع باعث شد واحدهای بستهبندی بخش خصوصی با یکدیگر به رقابت بپردازند. » احمدی با بیان اینکه یکی از سیاستهایی که میتواند از فلهفروشی جلوگیری کند، شناسایی بازارهایی باظرفیت بالاست، گفت: «چنانچه بازاریابی مناسبی انجام شود، واحدهای صنعتی میتوانند محصولات خود را از بوشهر به طور فله صادر کنند و در مقصد، واحدهای بستهبندی احداث کنند. این شیوه فروش محصولات اکنون ظرفیتهای بسیاری را ایجاد میکند که علاوه بر کاهش قیمت تمامشده از دلالی و ایجاد مافیا نیز جلوگیری میکند. »