عصر پایش فضایی تأسیسات نفت و گاز

به گزارش EP، شرکت‌های نفت و گاز تلاش زیادی برای یکپارچگی داده‌های مرتبط با عملیات خود انجام داده‌اند، اما همچنان فقدان یک منبع جمع‌آوری داده‌ها در بلندمدت ضروری است. یکی از قابلیت‌های این ماهواره‌ها، پایش محل انتشار گاز متان به عنوان یکی از گازهای گلخانه‌ای است.به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از نفت خبر با دستاوردهای به دست آمده در تصویربرداری از سازندهای اعماق زمین یک انقلاب در حوزه اکتشاف پدید آمده است. لذا یک فناوری پیشرفته دیگر می‌تواند در مدیریت گازهای گلخانه‌ای به کار آید: تصویربرداری ماهواره‌ای از طریق ریز ماهواره‌های کم هزینه. چالش متان در صنعت نفت و گاز    نگرانی در مورد ریسک انتشار متان با افزایش اهمیت گاز طبیعی در راهبرد بلندمدت صنعت نفت گسترده‌تر شده است. متان مهمترین ترکیب موجود در گاز طبیعی بوده و نشت نامریی آن در بخش‌های مختلف شبکه انتقال و توزیع گاز و میادین نفتی روی می‌دهد. در چند دهه گذشته، موضوع نشت گاز چندان در کانون توجه صنعت نفت قرار نداشته است، چراکه مدت‌ها از گاز طبیعی به عنوان محصول جانبی تولید نفت یاد می‌شد. اما در حال حاضر، گاز به عنوان سوخت باارزش و جایگزین نفت و زغال‌سنگ شناخته می‌شود که آلایندگی کمتری هم دارد. همچنین ما شاهد افزایش نگرانی‌ها در مورد تأثیرات اقلیمی تولید و توزیع گاز هستیم. متان یک گاز گلخانه‌ای است که ۸۰ درصد قدرتمندتر از دی‌اکسید کربن در یک دوره ۲۰ ساله است.  ۲۰ درصد گرمایش جهانی دنیای ما به دلیل انتشار متان بوده است. نشت متان به سادگی قابل تعمیر بوده و با این اقدام، گاز بیشتری برای انتقال و فروش وجود خواهد داشت. آژانس بین‌المللی انرژی در گزارشی از سودآور بودن رفع نشت نیمی از این اتفاقات خبر داده است. شناسایی این نشت‌های نامریی، فرآیندی زمان‌بر و دشوار در ده‌ها هزار کیلومتر مربع مناطق تولید و ذخیره سازی و سه میلیون کیلومتر خط لوله انتقال گاز آمریکا است. صنعت نفت و گاز اقدامات مختلفی برای توقف انتشار متان انجام داده است. این نشت‌ها سالانه ۳۰ میلیارد دلار ضرر مالی به همراه دارد. در این عدد، خسارات انفجار خطوط لوله و یا نشت مخازن ذخیره سازی محاسبه نشده است. تأمین مالی بسیاری از طرح‌های گاز طبیعی توسط سرمایه‌گذاران نیز در گروی اطمینان از وجود حساسیت در ریسک‌های اقلیمی است. مثلاً شرکت اکسون‌موبیل خواهان کاهش ۱۵ درصدی متان انتشاریافته در طرح‌های عملیاتی خود تا سال ۲۰۲۰ میلادی است. شرکت‌های بسیاری نیز به کمپین کاهش انتشار متان پیوسته‌اند. این شرکت‌ها از فناوری‌های نوآورانه شناسایی نشت متان حمایت می‌کنند. تغییر در پارادایم‌های گذشته    صنعت نفت و گاز در سال‌های گذشته برای شناسایی متان از روش‌های با کارایی اندک و گران قیمت بهره‌برداری می‌کند. مثلاً یک دوربین مادون‌قرمز بر روی کامیون و یا بالگرد نصب شده و در مسیر خط لوله حرکت می‌کند. استفاده از پهپاد و یا هواپیما از دیگر راهکارهای نوین و اثربخش‌تر محسوب می‌شود. اما این راهکارها قادر به انطباق حداقلی بر مقررات ایمنی است. بدین ترتیب تأمین انتظارات سرمایه‌گذاران سهامداران و حامیان محیط زیست با دشواری روبرو است. ارزش بازار کنونی فناوری‌های شناسایی نشت متان ۶ میلیارد دلار بوده و دولت آمریکا از فناوری‌های جدید و کارای این حوزه استقبال می‌کند. در دستاوردی بزرگ، استفاده از فناوری تصاویر ماهواره‌ای در شناسایی نشت متان در حال توسعه است. از سال ۲۰۱۵ میلادی، تصاویر ماهواره‌های کم هزینه و با دقت بالا برای شناسایی گاز متان انتشار یافته مورد استفاده قرار می‌گیرد. در سال‌های اخیر، هزینه ساخت و ارسال ماهواره‌های کوچک، کاهش چشمگیری داشته و صنعت فضایی در آستانه انقلابی تاریخی قرار گرفته است. در گذشته، اندازه ماهواره‌ها برابر با یک اتوبوس بود، اما با حضور شرکت‌های خصوصی نظیر گوگل و اوبر، صنعت فضایی با ساخت ماهواره‌هایی به اندازه یک کوله پشتی متحول شده است. امکان پرتاب همزمان ده‌ها ماهواره کوچک نیز وجود دارد. حسگرهای نصب شده بر روی این ماهواره‌ها به صورت لحظه‌ای با ایستگاه‌های زمینی مرتبط هستند و می‌توان با نصب تجهیزات ارتباطی در کنار تأسیسات، پایش خطوط لوله و تأسیسات را انجام داد. هزینه فناوری شناسایی نشت متان همواره به سرعت در حال کاهش بوده، اتفاقی که راه تجاری‌سازی آن را هموار کرده است. تصاویر این ماهواره‌ها از یک نقطه یا ناحیه با داده‌های پیشین ذخیره شده مقایسه می‌شود و کوچک‌ترین تغییرات به مرکز کنترل ارسال می‌گردد. این دستاورد یک دهه قبل، غیرممکن به نظر می‌رسید. حتی داده‌های ردیابی نفتکش های چین و یا اثربخشی تحریم نفتی کره شمالی نیز با این فناوری قابل پایش دقیق است. این ماهواره‌ها اینچ به اینچ سطح زمین را پایش و هرگونه تغییری را با مقایسه با داده‌های پیشین به وسیله هوش مصنوعی، شناسایی و به سرعت اعلام می‌کنند. استارت آپ کانادایی جی اچ جی ست، نخستین شرکتی است که یک ماهواره کوچک را در سال ۲۰۱۶ میلادی برای شناسایی ابعاد انتشار گازهای گلخانه‌ای روانه فضا کرد. شرکت بلوفیلد تکنالژیز نیز در حال توسعه حسگرهای ویژه صنعت نفت و گاز است. پیش‌بینی می‌شود در سال آینده میلادی شاهد پرتاب این ماهواره باشیم. عصر پایش فضایی برخط تأسیسات نفت و گاز فرا رسیده است. دیجیتالی شدن صنعت نفت، غیرقابل اجتناب بوده و در کنار افزایش اهمیت پایش ریسک‌های زیست محیطی، این فناوری از آینده درخشانی برخوردار خواهد بود. آینده همین نزدیکی هاست.