کاهش فاصله عرضه و تقاضا در بازار امریکا، تهدید دولت ترامپ به تحریم نفتی ونزوئلا و انتظارها در رابطه با نشست هفته آینده کمیته مشترک فنی اوپک در ابوظبی 3 عامل اصلی رشد قیمت نفت در روز دوشنبه بودند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تعادل ، دیروز برای ساعاتی قیمت نفت WTI مرز 50دلار در هر بشکه را رد کرد و به بالاترین سطح قیمتی خود در دو ماه اخیر رسید. قیمت نفت برنت نیز اندک اندک خود را به مرز 53دلار در هر بشکه نزدیک می‌کند. روند صعودی قیمت نفت پس از نشست اخیر کمیته مشترک نظارت بر اجرای توافق نفتی در سن‌پترزبورگ آغاز شد. جایی که عربستانسعودی و متعاقبا امارات‌متحده‌عربی اعلام کردند که در ماه آگوست تولید خود را نسبت به مدت مشابه سال گذشته کمتر خواهند کرد، اما در ادامه انتشار داده‌های مربوط به تولید و ذخایر نفت امریکا که فرمان صعود قیمت نفت خام را در اختیار گرفت و پس از آن رخدادهایی همچون ناآرامی‌های نیجریه و در آخرین سکانس، رفراندوم خونین ونزوئلا به رشد بیشتر قیمت نفت در بازارهای جهانی کمک کردند.
***
روز یک‌شنبه ونزوئلا شاهد انتخابات مناقشه‌انگیزی با هدف تشکیل مجلس موسسان قانون اساسی بود. انتخاباتی که میزان مشارکت در آن حدود 40درصد اعلام شده و ناآرامی‌ها در آستانه برگزاری آن منجر به کشته شدن 3نفر شد. اما شاید این بدترین خبر برای ونزوئلایی‌ها نباشد. دولت جمهوری‌خواه امریکا که این روزها به تحریم کردن مخالفان خود خو گرفته، اعلام کرده است که به خاطر برگزاری این انتخابات در نظر دارد، تحریم‌هایی علیه بخش‌های حیاتی صنعت نفت ونزوئلا اعمال کند.
گفته می‌شود، این تحریم‌ها تا کمتر از 24ساعت آینده اعلام خواهند شد و به احتمال زیاد شامل صادرات نفت ونزوئلا به ایالات‌متحده نخواهد بود. بلکه این تحریم‌ها شامل فروش نفت سبک و فرآورده‌های نفتی ایالات‌متحده به ونزوئلا خواهد شد. تقریبا نیمی از این واردات، شامل نفتای سنگین است. شرکت ملی نفت ونزوئلا نفتای سنگین خریداری شده از امریکا را با نفت فوق سنگین خود مخلوط کرده و محصول قابل قبول از لحاظ کیفی برای صادرات آماده می‌کند.
شرکت ملی نفت ونزوئلا در سال جاری روزانه حدود 87هزار بشکه از فرآورده‌های نفتی ایالات‌متحده وارد کرد تا جبران شبکه پالایشگاهی ضعیف خود را کرده باشد. مجموعه پالایشگاهی ونزوئلا در سال جاری به دلیل کمبود نفت‌خام، اختلالات متعدد و خلأ واحدهای مازاد در کمتر از نیمی از ظرفیت خود فعالیت داشته است.
البته عمده‌ترین عرضه‌کنندگان این محصول به ونزوئلا، شرکت‌های تجاری و تولیدکنندگانی مانند روسنفت هستند که رابطه نزدیکی با شرکت ملی نفت ونزوئلا دارند.
شرکت ملی نفت ونزوئلا علاوه بر نفتا، از نفت سبک ایالات‌متحده نیز برای فرآورش نفت در پالایشگاه ایسلا در جزیره کوراسائو و تولید نفت خام رقیق صادراتی (DCO) استفاده می‌کند و آن را به مشتریان خود در ایالات‌متحده و آسیا می‌فروشد. ونزوئلایی‌ها در سال جاری روزانه 19هزار بشکه از نفت خام ایالات‌متحده را خریداری کرده و به پالایشگاه کوراسائو فرستاده‌اند.
البته این حجم واردات نفت از امریکا نسبت به سال گذشته، به‌طور میانگین روزانه 30هزار بشکه کمتر بوده که علت اصلی آن مشکلات شرکت ملی نفت ونزوئلا برای پرداخت پول است. در حال حاضر نیز یک نفتکش کلاس «افرامکس» شرکت بریتیش‌پترولیوم، از میانه ماه مه به حوالی جزیره کوراسائو رسیده تا 500هزار بشکه نفت خام سبک ایالات‌متحده را تخلیه کند. اما این عملیات در انتظار پرداخت شرکت ملی نفت ونزوئلا باقی مانده است.
ونزوئلا البته می‌تواند با صرف هزینه بیشتر نیاز وارداتی خود را از بندر روتردام یا هر بازار پویای دیگر در زمینه محموله‌های فیزیکی تامین کند.
البته به نظر می‌رسد، تحریم‌ها علیه واردات نفت و فرآورده‌های نفتی، پایان سناریو اعمال فشار امریکا علیه ونزوئلا نباشد و دولت ترامپ قصد دارد تا محدودیت‌های بیشتری را برای دولت مستقر در کاراکس و شرکت ملی نفت ونزوئلا از جمله محدودیت دسترسی به نظام بانکی امریکا ایجاد کند. چنین شرایط ملتهبی در روابط امریکا و ونزوئلا سبب شد تا روند صعودی بازار تقویت شود.
تولید امریکا مهم‌تر از تحریم امریکا
کماکان برخی کارشناسان هستند که رشد دیروز قیمت نفت را بیش از آنکه به تحریم‌های امریکا ربط بدهند، وام‌دار وضعیت تولید این کشور می‌دانند. تاجران نفتی معتقدند در حال حاضر بزرگ‌ترین عامل رشد قیمت، کاهش فاصله عرضه و تقاضا در بازار امریکاست. ویلیام اولافلین، تحلیلگر شرکت ریکوین سکیوریتیز معتقد است: «افزایش شدید قیمت به صورت عمده ناشی از کاهش قابل توجه ذخایر نفت امریکا در هفته‌های اخیر است». ذخایر نفت خام امریکا نسبت به بالاترین سطح خود در ماه مارس، 10درصد کاهش داشته و به 483میلیون و 400هزار بشکه رسیده است.
در بخش تولید نیز امریکایی‌ها شاهد کاهش 2/0 درصدی هستند و در هفته منتهی به 21جولای، تولید روزانه این کشور به 9میلیون و 410هزار بشکه رسیده است. رشد ریگ‌های حفاری این کشور نیز به پایین‌ترین سطح خود از ماه مه 2016 رسیده و در ماه جولای تنها 10ریگ حفاری اضافه شده است.
چشم‌ها به نشست ابوظبی
کمتر پیش می‌آید که قیمت نفت در بازارهای بین‌المللی رشد کند و اوپکی‌ها نقشی در آن نداشته باشند. این‌بار نیز قضیه مستثنا نیست. اساسا رشد روزهای اخیر قیمت نفت خام از نشست کمیته مشترک نظارت بر اجرای توافق کاهش تولید (JMMC) در 24جولای آغاز شد. اکنون نیز انتظارها برای برگزاری جلسه دیگری این‌بار توسط کمیته فنی مشترک توافق (JTC) در روزهای هفتم و هشتم آگوست در ابوظبی بازار را تقویت کرده است.
روز شنبه اوپک در بیانیه‌یی اعلام کرد که به دنبال برگزاری جلسه وزرای عضو کمیته مشترک نظارت بر اجرای توافق در روسیه، کمیته فنی مشترک نیز در نظر دارد نشستی با برخی اعضای اوپک و برخی تولیدکنندگان غیراوپکی برگزار کند تا راه‌ها و ابزار افزایش سطح تعهد به توافق را بررسی کنند. در نتیجه در روزهای هفتم و هشتم آگوست این کمیته نشستی به ریاست کویت و روسیه و با حضور نمایندگانی از عربستانسعودی به عنوان رییس دوره‌یی برگزار خواهد کرد. براساس بیانیه اوپک، سایر اعضای این دو کمیته، در این نشست حاضر نخواهند بود و کویت و روسیه به نمایندگی از سایر اعضا در این نشست حاضر خواهند شد و گزارش نشست را به سایر اعضا ارائه خواهند داد.
به نظر می‌رسد، محور اصلی برگزاری این نشست در رابطه با سرویس‌های مستقلی هستند که تحت عنوان «منابع ثانویه» میزان تولید و تعهد کشورهای اوپک به توافق را می‌سنجند. پیش از این به خاطر داریم که در جریان مذاکرات توافق کاهش تولید، عراق نسبت به آمارهای ارائه شده از سوی این منابع اعتراض کرده بود و آنها را غیردقیق خوانده بود. از این‌رو انتظار می‌رود که مقام‌های نفتی این کشور، در این نشست بخواهند تعهد پایین خود را به گردن آمارهای منابع ثانویه بیندازند. به نظر می‌رسد یکی از اهداف سفر روز یک‌شنبه وزیر نفت عراق به تهران و دیدار وی با بیژن زنگنه نیز در همین رابطه بوده باشد.
انتظار می‌رود در این نشست، برخی تولیدکنندگان غیراوپکی نیز دعوت شوند اما تاکنون خبر رسمی از حضور این کشورها منتشر نشده است. کشورهایی همچون الجزایر و ونزوئلا که پایبندی کمتری به اجرای توافق داشته و اتفاقا عضو کمیته مشترک نظارت نیز هستند، از دیگر غابیان این نشست خواهند بود. تا بدین‌جای کار، پایبندی الجزایر حدود 70درصد و پایبندی ونزوئلا حدود 40درصد بوده است.
جدیت اوپک در مراقبت از اجرای توافق کاهش تولید بازار را امیدوار کرده است. هفته گذشته بود که سعودی‌ها اعلام کردند که فشارها بر کشورهایی که به سهمیه‌بندی خود پایدار نیستند، افزایش پیدا خواهد کرد. خالد الفالح در جریان نشست سن‌پترزبورگ اظهار کرد: «برخی کشورها کماکان اجرای توافق را به تاخیر می‌اندازند. این یک نگرانی است که مستقیما باید مورد بررسی قرار بگیرد.»
توافق اخیر کاهش تولید اوپک، همچون دیگر توافق‌های این کارتل در طول عمر خود متمرکز بر بحث تولید بوده است و برای جلوگیری از متهم شدن به انحصارگرایی در بازارهای بین‌المللی هیچ‌گاه صادرات را هدف قرار نداده است. اما به نظر می‌رسد سعودی‌ها قصد دارند تا این قواعد را کمی تغییر دهند. سعودی‌ها که در روزهای منتهی به اعلام توافق و حتی در هفته‌های اول اجرای توافق، صادرات خود را افزایش داده بودند، اخیرا اعلام کردند که قصد دارند در ماه آگوست، صادرات خود را به صورت قابل توجهی کاهش دهند. حال این کشور در نظر دارد پای صادرات دیگر کشورها را نیز به میان بکشد. الفالح در این باره اظهار کرد: «صادرات اکنون به یکی از کلیدی‌ترین فاکتورها در بازارهای بین‌المللی تبدیل شده است. ما باید در نظارت خود به دنبال راهی باشیم تا داده‌های معتبر صادرات را با داده‌های مربوط به تولید وفق بدهیم.
