۰ نفر

اقتصادآنلاین بررسی می‌کند؛

دولت 100 روز بیشتر زمان ندارد/ سه شرط لازم برای اصلاح سیاستی در ایران

۲ مرداد ۱۳۹۷، ۱۱:۵۵
کد خبر: 287547
دولت 100 روز بیشتر زمان ندارد/ سه شرط لازم برای اصلاح سیاستی در ایران

تقریبا 100 روز تا 13 آبان، موعد نهایی برگشت تحریم های وعده داده شده ترامپ، باقی است. از ابتدای سال 97 که با تهدیدهای جدی ترامپ مبنی بر خروج از برجام شروع شد بیش از 120 روز گذشته است. شوربختانه این 120 روز بدون برنامه مشخصی گذشت. با اینکه حداقل بیش از 6 ماه بود که خروج آمریکا از برجام مسجل شده بود اما سیاست ها و نحوه برخورد ما نشان می دهد که با نهایت تعجب باز هم غافلگیر شدیم و برنامه ای در حوزه اقتصاد داخلی نداشتیم و تصورات سیاست خارجی امان نیز مطابق با واقع نبود.

در یک بازی تکراری، در غافلگیری، سیاست هایی را اجرا کردیم که بیش از 50 سال شکست آنها را تجربه کرده بودیم. از تک نرخی کردن ارز در 4200 تومان و ثبت سفارش نامحدود با این قیمت غیرواقعی تا ممنوع اعلام کردن خرید و فروش ارز، پیش فروش بدون محدودیت و بدون قاعده سکه و بسیاری دیگر از سیاست های اقتصادی و سیاست خارجی 120 روز اخیر.

می گویند ایرانی ها حافظه تاریخی ندارند. البته باید به این گونه ادعاها خندید اما برای "حافظه تاریخی نداشتن" سیاست گذاران ایرانی دلایل محکمی وجود دارد. تعیین صوری، دستوری و غیرموجه نرخ های کلیدی اقتصاد از نرخ ارز گرفته تا نرخ سود، نرخ انرژی و نرخ دستمزد که در 5 دهه گذشته مداوم تکرار شده مهمترین دلیل برای نبود این حافظه تاریخی است. این نبود حافظه تاریخی هم دو علت دارد، اولا ساختار و نهادهای توسعه یافته نداریم در نتیجه دانش تاریخی نهادینه نمی شود. ثانیا فساد آنچنان در عمق جان بروکراسی کشور رسوخ کرده که تخم حافظه ای که منجر به جبران اشتباهات سیاستی شود را از بیخ کنده است.

به ابتدای این یادداشت بازمی گردم. 100 روز بیشتر فرصت نداریم. 100 روز در 1465 روز عمر یک دولت می شود 6 دقیقه آخر یک بازی فوتبال که معمولا وقت های اضافه است. در این 100 روز سه اصلاح اساسی باید انجام پذیرد. اگر اینها انجام شد می توان به حرکت به سمتی که بشود اقتصاد کشور را مدیریت کرد امیدوار بود، در غیر این صورت شانس ادامه وضعیت فعلی بسیار پایین است و تغییرات گسترده ای در اقتصاد و سیاست ایران رقم خواهد خورد. در یادداشتی جداگانه درباره اقدامات عملی که می توان در این 100 روز انجام داد با ذکر جزئیات خواهم پرداخت. در این یادداشت صرفا به کلیات اصلاحات مورد نیاز می پردازم. باید 3 گام اصلاحی بزرگ برداشته شود تا 3 حوزه مهم اقتصادی را بشود مدیریت کرد. این سه گام عبارتند از:

1 اصلاح (انقلاب) ذهنی دولتمردان: سیاستگذار ارشد اقتصادی و اجرایی باید درک کند که هیچ کس همه چیز را نمی داند. سو تفاهم داشتن دانش کافی اقتصادی یا شناخت کافی سیاسی برای تصمیم گیری اقتصادی بدون توجه به نظرات کارشناسی اشتباه مهلکی است که در این شرایط سخت داخلی و خارجی تبعات بسیار خطرناکی دارد. لذا به جای امر کردن برای نرخ ارز یا نرخ سود یا نرخ انرژی باید به نظرات و فهم کارشناسی تمکین کرد. غیر از این باشد هیچ تغییری در کابینه جواب نخواهد داد.

 2اصلاح کابینه: اصولا دو اتفاق در اصلاح کابینه باید بیفتد که اتفاق اول مهمتر از دومی است. اول اینکه باید فرماندهی واحد اقتصادی بوجود بیاید. یعنی همه وزرای اقتصادی زیر نظر فردی غیر از رئیس جمهور عمل کنند و او تصمیم گیر نهایی باشد و تبعات تصمیماتش را هم بپذیرد. دوم، هرگونه تغییر در وزرا و انتخاب وزرای جدید باید روش مشخص داشته باشد. اعتماد مردم به دولتمردان به شدت کاهش پیدا کرده است. لذا شرط لازم هر انتخاب جدیدی باید "اقبال و اعتماد عمومی" جامعه به آن فرد باشد. شرط کنار گذاشتن افراد نیز باید همین قاعده باشد.

3اصلاح نحوه مواجهه سایر قوا و دولت: شرایط جنگی است اما هنوز گروه ها و دسته های سیاسی این را قبول نکرده اند و می خواهند تسویه حساب سیاسی بکنند. باید با اراده ای واحد کلیه گروه های سیاسی و نهادها و سازمان ها و قوای مختلف به کمک بالاترین رکن اجرایی کشور یعنی دولت بیایند و از ایجاد هرگونه حاشیه و هزینه های جانبی خودداری کنند تا دولت بتواند فقط به مدیریت فضای جدید فکر کند و مشغول حاشیه نشود.

اگر این سه گام سریعا برداشته شود می توان به مدیریت 3 حوزه اقتصادی که در شرایط تحریم باید به خوبی مدیریت شود تا کشور بتواند تحریم ها را پشت سر بگذارد، امیدوار بود. اول، مدیریت بودجه یعنی مدیریت هزینه ها و درآمدهای دولت که عمود خیمه کشور در شرایط تحریم است؛ دوم، مدیریت دارایی ها و بدهی های دولت که می تواند مهمترین پتانسیل برای جلوگیری از اثرگذاری تحریم ها باشد. و سوم مدیریت اقشار در معرض خطر که باید در این دوران حمایت شوند تا به ناراضی های ناآرام تبدیل نشوند. در یادداشتی جداگانه درباره نحوه مدیریت این 3 حوزه خواهم نوشت.