آبان ماه سال ۱۳۸۵ بود که محمود احمدی‌نژاد واگذاری نوعی سهام به نام سهام عدالت را به مردم با هدف «کاهش فقر» اعلام کرد. وی واگذاری این سهام را تحولی بزرگ می‌دانست که مبنای آن توزیع عادلانه ثروت دولت بین اقشار مختلف جامعه بود. سهام عدالت نوعی یارانه است که طبق نظر دولت نهم و دهم، از طریق شرکت‌های تعاونی عدالت استانی به مشمولان آن واگذار می‌شود. دولت، هدف از عرضه سهام عدالت را گسترش سهم بخش تعاون در اقتصاد ایران اعلام کرده بود. بنا بر طرح سهام عدالت، بخشی از سهام شرکت‌های دولتی معین به قشرهای کم‌درآمدتر فروخته می‌شود.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از قانون ، آیین‌نامه اجرایی افزایش ثروت خانوارهای ایرانی از طریق گسترش سهم بخش تعاون براساس توزیع سهام‌عدالت در تاریخ ۹ بهمن ۸۴ و پس از اصلاح متن اولیه که خود در ۲۳ آبان ۸۴ مصوب هیات وزیران شده بود، به تصویب این هیات رسید. تصویب اساسنامه شرکت کارگزاری سهام عدالت در همین روز بر عزم راسخ دولت احمدی‌نژاد در عملی ساختن این پروژه صحه گذاشت و سهام مزبور پیش از آغاز سال ۱۳۸۵ در چهار استان به تعدادی از مشمولان این طرح اعطا شد. در مرحله اول واگذاری، سهام عدالت به برخی از افراد تحت پوشش کمیته امداد، سازمان بهزیستی و رزمندگان بیکار فاقد شغل تقسیم شد و برگه‌هایی به عنوان برگه سهام عدالت نیز به مشمولان این طرح داده شد. ارزش این برگه‌ها در ابتدا ۵۰۰ هزار تومان سهام بود که بعد به یک میلیون تومان افزایش یافت. قرار بود که برای گروه‌های کم درآمد، نیمی از قیمت هر سهم تخفیف داده شود و نیمی دیگر نیز به مدت ده سال از محل سود شرکت بازپرداخت گردد.
صدای صاحبان سهام عدالت درآمد
حالا بعد از گذشت ده سال از اجرای این طرح ولی هنوز هم وضعیت این سهام واضح و روشن نیست و حتی برخی از دارندگان این سهام نیز که همان زمان برای دریافت آن اقدام کرده بودند، در مورد وضعیت سهام خود سردر گم هستند. «بالاخره نفهمیدیم، پول بدهیم به دولت، یا پول بگیریم از دولت!» این جمله‌ای است که برخی دارندگان سهام عدالت بعد از مراجعه به سامانه سازمان خصوصی سازی کشور و مشاهده صورتحساب سهام عدالت خود می‌گویند. دولت در این صورتحساب به دارنده سهام عدالت اعلام کرده که «اکنون شما به‌مبلغ 532 هزار تومان دارایی دارید که ارزش واقعی آن به‌مراتب بالاتر است، در صورت تمایل می‌توانید با پرداخت 468 هزار تومان مالک کل سهام تخصیص‌یافته شوید. به این منظور کلید صدور قبض را فشاد دهید». این همان نکته‌ایست که ماجرا را بیش از پیش مبهم می‌کند. در این جمله بدون آنکه واقعا نیازی به پرداخت 468 هزار تومان در این مرحله باشد، از مردم خواسته در صورت تمایل به داشتن کل سهام قبض را پرداخت کنند؛ در حالی که باید تاکید می‌شد، «پرداخت این مبلغ اجباری نیست». 49 میلیون نفر مشمول سهام عدالت در کشور وجود دارند و اگر نصف دارندگان سهام عدالت با این تفکر که پرداخت این مبلغ اجباری است، نسبت به پرداخت قبض و واریز 468هزارتومان باقی‌مانده اقدام کنند، رقمی حدود 12 هزار میلیارد تومان می‌شود.
اختلاف دولت و مجلس راجع به سود سهام
وضعیت سهام عدالت و سود حاصل از آن برای هرشخص به گونه‌ای است که با وجود اینکه ۱۰ سال است دولت‌ها وعده می‌دهند کام اقشار کم‌درآمد جامعه را با سهام عدالت شیرین می‌کنند، اختلاف بین دولت و مجلس درباره سود این سهام تنها به اندازه مبلغ سه نان‌سنگک ختم می‌شود. سه‌شنبه هفته پیش بود که مراسم رونمایی از سامانه سهام عدالت با حضور معاون اول رییس جمهور، وزیر امور اقتصادی و دارایی، رییس سازمان خصوصی‌سازی، رییس‌کمیسیون اقتصادی مجلس و مسئولان دیگر در سالن اجلاس سران برگزار شد. در آن مراسم اعلام شد که سهام‌داران عدالت می‌توانند از طریق سامانه این سهام به صورتحساب خود دسترسی داشته باشند. در آن صورتحساب مشخص شده است که ۵۳۲هزارتومان سود از ۶۰شرکت سرمایه‌پذیرگرفته شده و توسط سازمان خصوصی‌سازی به خزانه دولت واریز شده‌است و مردم می‌توانند این مبلغ را تا سقف یک میلیون تومان پر کنند. عده‌ای از مشمولان سهام عدالت که نه از سهام سر در می‌آورند و نه از صحبت‌های مسئولان، بعد از گذشت ۱۰ سال هاج و واج مانده‌اندکه حالا بعد از گذشت این مدت یک صورتحساب که ارزش نقدی ندارد، به چه دردشان می‌خورد. در این میان عده‌ای از اقشار کم‌درآمد جامعه که مشمول سهام عدالت نشدند از این و آن می‌پرسند که سهام عدالت چیست؟
عده‌ای وقتی می‌بینند قرار است بعد از ۱۰ سال وعده دولت‌ها، به جای آنکه سود سهام عدالت کام‌شان را شیرین کند، باید مبلغی هم به حساب خزانه بریزند و بعد ببینند چه اتفاقی در آینده رخ خواهد داد، صدچندان تعجب‌می‌کنند. در این میان بین دولت و مجلس درباره سود سهام عدالت اختلاف وجود دارد. آن‌طور که سازمان خصوصی‌سازی پیش‌بینی و اعلام کرده این سهام سالانه حدود ۹۰هزارتومان برای مشمولانش سود به همراه دارد. این در حالی است که رییس کمیسیون اقتصادی مجلس چند روز پیش در نطق میان دستورش برای چندمین بار از پشت تریبون مجلس اعلام کرد این رقم نه ۹۰ هزار تومان بلکه تنها ۳۶ هزار تومان در سال است. وی گفت که «اگر این ۳۶ هزار تومان سود سالانه را بر ۱۲ تقسیم کنیم، مبلغ آن معادل ۳۰۰۰ تومان و برابر خرید دو نان سنگک می‌شود». در عین حال اگر فرض را بر همان ۹۰هزار تومان بگذاریم، سود ماهانه این سهام ۷۵۰۰ تومان می‌شود که این مبلغ معادل خرید پنج نان‌سنگک است. بارها از تریبون‌های مختلف بین مقامات سازمان خصوصی‌سازی و مجلس بابت تفاوت دو نان سنگک و پنج نان سنگک، کشمکش‌هایی لفظی پیش آمده و شاید خیلی‌ها ندانند این صحبت‌ها تنها برسر اختلاف مبلغی معادل با خرید سه نان سنگک است.
مبلغی که افراد کم‌درآمد جامعه ۱۰ سال منتظر برآورده شدنش بودند. آن‌طورکه تاکنون مشخص شده قرار است در جلسه‌ای قبل از پایان سال ۱۳۹۵ این موضوع در کمیسیون اقتصادی مجلس مورد بحث و بررسی قرارگیرد و جزییات بیشتری در این مورد مشخص شود. در آن جلسه، علی طیب‌نیا – وزیر امور اقتصادی و دارایی و پوری‌حسینی – رییس سازمان خصوصی‌سازی، به مجلس خواهند رفت و در نهایت باید دید که این جلسه با چه نتیجه‌ای روبه‌رو خواهد شد.
کلاه‌برداری به شیوه سهام عدالت!
حال در این شرایط و با توجه به اینکه وضعیت سهام عدالت یک وضعیت مبهم است، عده‌ای در این میان به دنبال سودجویی و کسب درآمد از این طریق هستند. در همین باره مشاور رییس سازمان خصوصی سازی اعلام کرده بود: طی چند روز گذشته افرادی مدعی شده‌اند که می توانند با گرفتن مبلغی برای مردم، سهام عدالت ثبت‌نام کنند. مردم به هیچ عنوان به اطلاعیه‌های اینچنینی توجه نکنند و هر اطلاعاتی که راجع به سهام عدالت می خوانند را از طریق سایت wwwsamanese.ir به دست آورند یا با شماره تلفن ۸۳۳۳۸ که مختص پاسخ گویی به مردم درباره سهام عدالت است، تماس بگیرند.جالب اینجاست که پروژه‌ای که در ابتدای اجرای آن این همه سروصدا به پا شد و شاید بتوان‌گفت عده‌ای را امیدوار کرده بود که به‌گونه‌ای ممکن است فقر و فلاکت در جامعه کنترل شود، بیشتر به یک سراب و خیال واهی می‌ماند.
سوالی که در این میان پیش می‌آید، این است که ماهیت این سهام عدالت چیست؟ آیا سود 36هزارتومانی و یا حتی 90 هزار تومانی در طول یک سال می‌تواند در راستای از میان برداشتن فقر در جامعه و توزیع عادلانه ثروت حرکت کند؟ ثبت‌نام‌کنندگان این سهام باید بعد از ده سال دل به چه چیزی خوش کنند؟ به پرداخت 468 هزار تومان برای اینکه سهم 500هزارتومانی را به نام خود کنند؟ در طول این 10سال مگر این سهم به نام چه کسی بوده است که در حال حاضر باید با پرداخت مبلغی به نام دارنده آن شود؟ امیدواریم تا قبل از پایان سال 95 وضعیت این سهام تا حدی روشن شود.
